BİSMİLLAHİR RAHMANİR RAHİM
HAMD OLSUN ALEMLERİN RABBİNE
VE SELAM OLSUN MEVLAMIZ MUHAMMEDE VE TERTEMİZ EHLİ BEYTİNE
HAMD OLSUN ALEMLERİN RABBİNE
VE SELAM OLSUN MEVLAMIZ MUHAMMEDE VE TERTEMİZ EHLİ BEYTİNE
son zamanlar nasibilerin ortaya attıkları şüphelerden birisi de Rasulullah s.a.a'in namazda hata yapması konusudur. Bilindiği gibi nasibilerin kaynaklarında Ebu Hureyre’den rivayet edilen hadise göre Rasulullah s.a.a öğle namazını 4 rekat kılacağı yerde yanlışlık yapmış ve 2 rekat kılmış, bunun üzerine kendisine "namazı 2 rekat kıldın" diye bildirilmesi üzerine Rasulullah s.a.a namazı tamamlamış ve secdeyi sehv yapmıştır. işte nasibiler kendi kaynaklarında geçen bu rivayetleri İslami/Şii kaynaklardan delillendirmeye çalışmakta ve şii kaynaklarda rivayet edilmiş olup kendi kaynaklarında geçen Ebu Hureyre rivayetine benzeyen bazı rivayetleri sunmaktadırlar. Diğer yandan bazı kardeşlerimiz de İslami/Şii kaynaklı bu hadislere rastladıklarında şaşırıyorlar. O yüzden bu şüpheye cevap olarak bir çalışma yapma kararına geldim. Fakat alkafi.net sitesine bakdığımda Cabirul Muhammedi kardeşin bu konuda bir çalışma yapmış olduğunu gördüm. O yüzden bu çalışmanın ancak kendimce önemli bulduğum kısmını çevirip sizlerle paylaşmaya karar verdim. Cabirul Muhammedi kardeşin çalışması şu linktedir: http://www.alkafi.net/vb/showthread.php?t=17
konuya geçecek olursak, bu mesele hakkında İslami/Şii kaynaklarda rivayet edilen hadislerin bir kısmının senedi zayıf, bir kısmının senedi ise sahih’tir. O yüzden biz burada senedi zayıf olan hadisleri değil ancak sahih hadisleri aktarıp cevaplayacağız. Sözünü ettiğimiz hadisler aşağıda yazdıklarımızdır:
- [li]محمد بن يحيى، عن أحمد بن محمد بن عيسى، عن عثمان بن عيسى، عن سماعة ابن مهران قال: قال أبوعبدالله (عليه السلام): من حفظ سهوه فأتمه فليس عليه سجدتا السهو فإن رسول الله (صلى الله عليه وآله) صلى بالناس الظهر ركعتين ثم سها فسلم فقال له ذو الشمالين: يارسول الله أنزل في الصلاة شئ؟ فقال: وما ذاك، قال: إنما صليت ركعتين، فقال رسول الله (صلى الله عليه وآله): أتقولون مثل قوله؟ قالوا: نعم، فقام (صلى الله عليه وآله) فأتم بهم الصلاة وسجد بهم سجدتي السهو؟ قال: قلت: أرأيت من صلى ركعتين وظن أنهما أربع فسلم وانصرف ثم ذكر بعد ما ذهب إنما صلى ركعتين؟ قال: يستقبل الصلاة من أولها، قال قلت: فما بال رسول الله (صلى الله عليه وآله) لم يستقبل الصلاة وإنما أتم بهم ما بقي من صلاته؟ فقال إن رسول الله (صلى الله عليه وآله) لم يبرح من مجلسه فان كان لم يبرح من مجلسه فليتم ما نقص من صلاته إذا كان قد حفظ الركعتين الاولتين
Muhammed b. Yahya bana Ahmed b. Muhammed b. İsa’dan, o Osman b. İsa’dan, o da Semae b. Mihran’dan anlattı, dedi ki: Ebu Abdullah (imam Cafer es-Sadık a.s) dedi ki: «Yanılgıya düşmekten korunduğunun bir delili de şudur ki, Rasulullah s.a.a secde-i sehv yapmakla yükümlü değildi. Zira O s.a.a öğle namazını iki rekat olarak kılınca Züş-Şimaleyn kendisine dedi ki: "ya Rasulullah s.a.a! Namaz hakkında yeni bir hüküm mü nazil oldu?" Rasulullah s.a.a dedi ki: "Bir şey mi oldu?" Züş-Şimaleyn dedi ki: "Namazı iki rekat olarak kıldın." Rasulullah s.a.a (ashabına) dedi ki: "Sizler de Onun gibi mi düşünüyorsunuz?" dediler ki: "Evet." Bunun üzerine Rasulullah s.a.a namazını tamamlayarak onlara secde-i sehv yaptırdı.» imam a.s’a dedim ki: "Kim dört rekat kıldığını zann ettiği halde iki rekat kılar, selam verir ve ayrılırsa, ayrıldıktan sonra da iki rekat kıldığını hatırlarsa geriye kalan iki rekat kılarak tamamlaması hakkında ne buyuruyorsun?" imam a.s dedi ki: "Namaza baştan başlasın." Dedim ki: "Peki Rasulullah s.a.a niçin namaza yeni baştan başlamadı da namazının geriye kalan bölümlerini sahabeyle tamamlayarak kıldı?” imam a.s dedi ki: "Zira Rasulullah s.a.a meclisinden ayrılmamıştı. Meclisten ayrılmadıkça ilk iki rekati koruduğun sürece namazının eksik olan bölümlerini tamamlarsın."
Kuleyni r.a, "el-Kafi", 3/201, Namaz kitabı, bab 42, hadis 1
محمد بن يحيى، عن أحمد بن محمد بن عيسى، عن على بن النعمان، عن سعيد الاعرج قال: سمعت أبا عبدالله (عليه السلام) يقول: صلى رسول الله (صلى الله عليه وآله) ثم سلم في ركعتين فسأله من خلفه يارسول الله أحدث في الصلاة شئ؟ قال: وما ذلك؟ قالوا: إنما صليت ركعتين، فقال: أكذلك ياذا اليدين؟ وكان يدعى ذا الشمالين فقال: نعم، فبنى على صلاته فأتم الصلاة أربعا. وقال: إن الله هو الذي أنساه رحمة للامة الا ترى لو أن رجلا صنع هذا لعير وقيل: ما تقبل صلاتك فمن دخل عليه اليوم ذاك قال: قد سن رسول الله (صلى الله عليه وآله) وصارت اسوة وسجد سجدتين لمكان الكلام
Muhammed b. Yahya bana Ahmed b. Muhammed b. İsa’dan, o Ali b. Numan’dan, o da Said el-Arrac’dan anlattı, dedi ki: Ebu Abdullah (imam Cafer es-Sadık a.s)'ın şöyle dediğini duydum: «Rasulullah s.a.a namazı iki rekat olarak kıldı. O’nun arkasında bulunan kimse dedi ki: "ya Rasulullah s.a.a! Namazda bir değişiklik mi meydana geldi?" Rasulullah s.a.a dedi ki: "Ne oldu ki?" dediler ki: "Namazı iki rekat olarak kıldın." Rasulullah s.a.a dedi ki: "ya Zülyedeyn -bu şahıs Züş-Şimaleyn olarak da çağrılırdı- denildiği gibi midir?" dedi ki: "Evet." Rasulullah s.a.a namazına kaldığı yerden devam ederek dört rekate tamamladı ve sonra şöyle buyurdu: "Allah-u Teala ümmetime rahmet olsun diye onu (bana) unutturmuştur. Görmez misiniz ki, bir kişi bunu yapsa kuşkusuz ayıplanır ve kendisine "namazın kabul olunmadı." denilir." Kim o gün Onun s.a.a huzuruna girdiyse dedi ki: "Rasulullah s.a.a bir sünnet ortaya koydu, bir örnek oldu. Konuştuğundan dolayı iki rekat sehiv secdesi yerine getirdi."»
Kuleyni r.a, "el-Kafi", 3/202, Namaz kitabı, bab 42, hadis 6
وروى سعد عن محمد بن الحسين عن جعفر بن بشير عن الحرث بن المغيرة النصرى قال قلت لابي عبدالله عليه السلام: انا صليت المغرب فسها الامام فسلم في الركعتين فاعدنا الصلاة فقال: ولم اعدتم؟ ! أليس قد انصرف رسول الله صلى الله عليه وآله في ركعتين فأتم بركعتين الا أتممتم؟
ve Sad b. Abdullah Muhammed b. Hüseyin’den, o Cafer b. Bişir’den, o da Haris b. Muğire’den şöyle rivayet etmiştir: Ebu Abdullah (imam Cafer es-Sadık a.s)'a dedim ki: "Bizler akşam namazını kılıyorduk, (cemaat) imamı, yanılarak iki rekat kıldı. Bizler de bunun üzerine namazı iade ettik." imam a.s dedi ki: "Namazı niçin iade ettiniz? Rasulullah s.a.a ikinci rekati tamamladıktan sonra namazı bitirip de sonra da iki rekat daha kılarak tamamlamamış mıydı? Sizler de tamamlasaydınız ya."
Şeyh Tusi r.a, "Tehzibul Ahkam", 2/180, hadis 26
الحسين بن سعيد عن ابن أبي عمير عن جميل قال سألت
أبا عبدالله عليه السلام: عن رجل صلى ركعتين ثم قام قال: يستقبل، قلت: فما يروي الناس؟ فذكر له حديث ذي الشمالين فقال: ان رسول الله صلى الله عليه وآله لم يبرح من مكانه ولو برح استقبل
Hüseyin b. Said ibni Ebi Umeyr’den, o da Cemil’den anlattı, dedi ki: Ebu Abdullah (imam Cafer es-Sadık a.s)'a iki rekat namaz kılıp sonra da ihtiyacı için giden kimsenin durumunu sordum. imam a.s dedi ki: "Namaz için kıbleye yönelerek tamamlar." bunun üzerine dedim ki: "insanlar bu konuda Zü’ş-Şimaleyn hadisini rivayet ediyorlar." imam a.s dedi ki: "Rasulullah s.a.a asla yerinden ayrılmadı."
Şeyh Tusi r.a, "Tehzibul Ahkam", 2/345-346, hadis 22 (1434)
عنه عن فضالة عن الحسين بن عثمان عن سماعة عن أبي بصير قال سألت أبا عبدالله عليه السلام: عن رجل صلى ركعتين ثم قام فذهب في حاجته قال: يستقبل الصلاة، فقلت: ما بال رسول الله صلى الله عليه و؟ له لم يستقبل حين صلى ركعتين؟ فقال: إن رسول الله صلى الله عليه وآله لم ينفتل من موضعه
Fudale’den, o Hüseyin b. Osman’dan, o Semae’den, o da Ebu Basir’den anlattı, dedi ki: Ebu Abdullah (imam Cafer es-Sadık a.s)'a iki rekat namaz kılıp sonra da ihtiyacı için giden kimsenin durumunu sordum. imam a.s dedi ki: "Namaz için kıbleye yönelerek tamamlar." bunun üzerine dedim ki: "Peki Rasulullah s.a.a neden namazı 2 rekat kıldığında kıbleye dönmedi?" imam a.s dedi ki: "Rasulullah s.a.a asla yerinden ayrılmadı."
Şeyh Tusi r.a, "Tehzibul Ahkam", 2/346, hadis 23 (1435)[/li]
yukarıda paylaştığımız Rasulullah s.a.a’in namazda hata ettiğini bildiren bu hadislerin senedinde yer alan raviler sika (güvenilir) kişilerdir ve hadislerin isnadları muttasıldır. Dolayısı ile sened açısından hadisler sahih’tir fakat metin açısından durum böyle değildir. Çünkü, nebi, rasul ve vasilerin a.s masum oldukları, hata ve unutmadan uzak olduğu konusu mütevatir hadislerle sabittir. şimdi bu hadislerden bazılarını burada paylaşacağız.
[img height=350 width=224]http://velayet.files.wordpress.com/2013/07/namazda-hata-saffar.jpg[/img][img height=350 width=224]http://velayet.files.wordpress.com/2013/07/namazda-hata-saffar1.jpg[/img][img height=350 width=224]http://velayet.files.wordpress.com/2013/07/namazda-hata-saffar2.jpg[/img]
resimde gördüğünüz imam Hasan el-Askeri a.s’ın sahabesi ve Şeyh Kuleyni r.a’ın hocası olan Muhammed b. Hasan es-Saffar’ın "Besair ed-Derecat" adlı kitabıdır, işaretlediğim yerde şu ifadeler var:
- [li]حدثنا الحسن بن علي عن أحمد بن هلال عن أمية بن علي عن حماد بن عيسى عن إبراهيم بن عمر اليماني عن أبي الطفيل عن أبي جعفر ع قال قال رسول الله ص لأمير المؤمنين ع اكتب ما أملي عليك قال علي ع يا نبي الله و تخاف النسيان قال لست أخاف عليك النسيان و قد دعوت الله لك أن يحفظك فلا ينساك لكن اكتب لشركائك قال قلت و من شركائي يا نبي الله قال الأئمة من ولدك بهم يسقى أمتي الغيث و بهم يستجاب دعاؤهم و بهم يصرف البلاء عنهم و بهم تنزل الرحمة من السماء و هذا أولهم أومأ بيده إلى الحسن ثم أومأ بيده إلى الحسين ثم قال الأئمة من ولدك
Hasan b. Ali bana Ahmed b. Hallal’dan, o Ümeyye b. Ali’den, o Hammad b. İsa’dan, o İbrahim b. Ömer el-Yemani’den, o Ebu Tufeyl’den, o da Ebu Cafer (imam Muhammed el-Bakır a.s)'dan anlattı, dedi ki: «Rasulullah s.a.a Müminlerin Emiri (imam Ali a.s)'a, "Sana söylediklerimi yaz." buyurdu. Ali a.s, "ya Rasulullah! Unutmamdan mı endişeleniyorsunuz?" diye sordu. Rasulullah dedi ki: "Hayır! Unutmandan endişelenmiyorum. Çünkü ben Allah’tan senin hafızanı güçlendirmesini ve senin unutmamanı istedim. Bunları ortakların için yaz." Bunun üzerine Ali a.s dedi ki: "ya Rasulullah! Ortaklarım kimlerdir?" Rasulullah s.a.a dedi ki: "ortakların senin evlatlarından olan imamlardır; Allah onların sebebiyle ümmetime yağmur yağdırır. Onların sebebiyle duaları kabul olur, Allah onların sebebiyle ümmetimden belaları giderir ve onların sebebiyle gökten rahmet iner." sonra Hasan’a a.s işaret ederek, "Bu onların birincisidir." dedi ve peşinden de Hüseyin a.s’a işaret ederek "imamlar bunun evlatlarındandır." buyurdu.»
Saffar r.a, "Besair ed-Derecat", 4/202-203, hadis 22[/li]
hadisi I Saduk (Ali b. Hüseyin b. Babaveyh) "İmame vet-Tebsira", sayfa 54, hadis 38'de ravi Hammad b. İsa'ya kadar değişik bir sened ile, ondan sonra ise yukarıdaki sened; onun oğlu II Saduk (Muhammed b. Ali b. Hüseyin b. Babaveyh) "Emali", sayfa 292-293, 63-cü meclis, hadis 1'de babasından naklen rivayet etmiştir.
hadis hakkında Şeyh Hadi en-Necefi diyor ki:
- [li]الرواية حسنة سندا
rivayetin senedi hasen'dir.
Şeyh Hadi en-Necefi r.a, "Mevsuat ahadisi Ehli Beyt a.s", 11/33[/li]
imamlar a.s'dan unutmanın, yanlışlığın kaldırıldığı ve onların masum olduğu hakkındaki hadisler yukarıda da söylediğimiz gibi mütevatirdir. bu hadislerden bazılarını göre bilmek için daha önce yapmış olduğumuz çalışmanı likini bırakıyoruz: imamlar a.s’ın masumiyyeti
ve eğer hatta nebi, rasul ve imamlar a.s’ın genel olarak hatalardan, unutkanlıktan, her türlü yanlışıktan uzak olduğu, onları masum oldukları hakkındaki bu genel hadisleri bir kenara bıraksak bile yine de Nebi s.a.a’in namazda hata ettiğini bildiren hadisler reddeilecektir. çünkü yine bizzat imamlar a.s’dan Nebi s.a.a’in namazda hiç bir zaman hata ve sehiv secdesi yapmadığı muteber hadis ile rivayet edilmiştir.
[img height=350 width=224]http://velayet.files.wordpress.com/2013/07/namazda-hata-tusi.jpg[/img][img height=350 width=224]http://velayet.files.wordpress.com/2013/07/namazda-hata-tusi1.jpg[/img]
resimde gördüğünüz Şeyh Tusi r.a'ın "Tehzibul Ahkam" kitabıdır, işaretlediğim yerde şu ifadeler var:
- [li]عنه عن أحمد بن محمد عن الحسن بن محبوب عن عبدالله ابن بكير عن زرارة قال سألت أبا جعفر عليه السلام: هل سجد رسول الله صلى الله عليه وآله سجدتي السهو قط؟ فقال: لا ولا يسجدهما فقيه
O [Muhammed b. Ali b. Mahbub] bana Ahmed b. Muhammed’den, o Hasan b. Mahbub’dan, o Abdullah b. Bukeyr’den, o da Zurare’den anlattı, dedi ki: Ebu Cafer (imam Muhammed el-Bakır a.s.)'a "acaba Rasulullah s.a.a hiç sehiv secdesi yaptı mı?" diye sordum. imam a.s dedi ki: "Hayır, hiç sehiv secdesi yapmadı."
Şeyh Tusi r.a, "Tehzibul Ahkam", 2/306, Namaz kitabı, Sehv hükümleri babı, hadis 42 (1454)[/li]
bu hadisin senedi muteberdir, tüm raviler sika (güvenilir) ve isnad muttasıldır. Sadece olarak ravilerden Abdullah b. Bukeyr Fetehi mezhebine mesuptur ki, bu durumda hadis muvassak durumuna düşer. nitekim Seyyid Hoi r.a hadis hakkında diyor ki:
- [li]على أنها معارضة في موردها بموثقة زرارة
(Rasulullah s.a.a'in namazda hata yaptığı) bu rivayetlere muarız olarak Zurare'nin muvassak (rivayeti) mevcuttur.
Seyyid Hoi r.a, "Namaz kitabı", 6/329[/li]
şimdi, eğer "nasıl oluyorda imamlar a.s’dan sahih senedlerle bir konuda bir birine zıt 2 şey rivayet ediliyor?" diye itiraz edilecek olursa vereceğimiz cevap şudur: bazen imamlarımız a.s nasibi krallarının sebebinden takiyye yapmış ve nasibi rivayetlerine uygun olan görüşler beyan etmiş ve hükümler vermiştirler. fakat imamlarımız a.s kendi sahabelerine daha sonra takiyye veya benzeri sebeplerle söylenenleri gerçek olanından ayıra bilmeleri için bazı kurallar öğretmiştirler. bu kurallardan birisi "aynı konuda bir birine zıt 2 hadis mevcutsa onu amme (sünni) rivayetlere arz edin ve onlara muhalif olanı alın" şeklindedir. bu kural imamlarımız a.s’dan mütevatir olarak rivayet edilmiştir. Şeyh Hürr el-Amuli r.a bu hadisler hakkında diyor ki:
- [li]أقول: والأحاديث في ذلك متواترة، ذكرنا جملة منها في كتاب وسائل الشيعة.
[876] 5 – فمن ذلك قول الصادق ع في الحديثين المختلفين: اعرضوهما على أخبار العامة فما وافق أخبارهم فذروه وما خالف أخبارهم فخذوه
ben (Hürr el-Amuli) derim ki: bu konudaki hadisler mütevatirdir, bunları "Vesailuş Şia" kitabımızda zikrettik. aynı şekilde es-Sadık a.s’ın ihtilaflı 2 hadis hakkındaki "onları amme (sünnilerin) rivayetlerine arzedin. amme'ye uygun olanı atın, onlara muhalif olanı ise kabul edin." sözü de böyledir.
Hürr el-Amuli r.a, "Fusulul Muhimme fi Usulil Eimme a.s", 1/577[/li]
ve biz şuan görüyoruz ki, ortada bir konu (Nebi s.a.a’in namazda hata yaptığı) ve bu konuda bir birine zıt olan 2 hadis var. bir hadis "Nebi s.a.a namazda hata yaptı." diyor, diğer hadis ise "Nebi s.a.a asla hata yapmadı." diyor. bunları amme (sünni) rivayetlere arzettiğimizde ise "Nebi s.a.a namazda hata yaptı." diyen hadisin amme (sünni) rivayetlere uygun olduğunu görüyoruz. imam Cafer es-Sadık a.s ise "amme (sünni) rivayetlere uygu olanı atın, onlara muhalif olanı ise kabul edin." duyurmaktadır. binaenaleyh, bu konuda makbul olan Nebi s.a.a’in namazda hata yapmadığını bildiren hadistir.
velhamdulillahi Rabbil alemin.
Yorum