Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

[gulistan_2]

Ynt: Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

Birkaç Önemli Nükte
1- Düzeni var edenin (düzenleyicinin) hikmet ve kudreti, var ettiği düzenle orantılıdır. Dolayısıyla söz konusu düzen ne kadar dakik ve hesaplı olursa bu, onu var edenin o kadar fazla hikmet, ilim ve kudret sahibi olduğunu kanıtlar.

2- Düzen burhanında kainatta baştan-başa bir düzen ve dengenin olduğunu ispatlamaya gerek yoktur. Yani kainatın her yerinin, belirli bir düzene sahip olduğunu kanıtlamak gerekmez. Sadece kainatta akıl almaz dakik düzenlerin var olduğunu kabullenmemiz yeterlidir.

Başka bir deyimle; bizim bildiğimiz düzenlerden, hakim ve güçlü bir düzenleyicinin varlığını anlarız. Kainatın bilmediğimiz kısımlarında, düzen olsun veya olmasın bizim burhanımızı etkilemez. Kainatta bilip kabul ettiğimiz, düzenlerin bir düzenleyiciye kesinlikle ihtiyacı vardır. İster cihanda sadece bu düzenler var olsun, isterse bunların dışında başka düzenler de olsun veya olmasın, bunun bizim kanıtlamaya çalıştığımız şeye etkisi yoktur.

3- Burhan-ı Nezm, "Kainat, aklı olmayan, şuursuz tabiatın sonucudur. Atomların birbirine karşı şuursuz hareketinden doğan etki ve tepki sonucu var olmuştur" düşüncesini savunanların sözlerini reddeder.

4- Pozitif bilimler ilerledikçe, tabiattaki yeni düzenleri ortaya çıkarmaktadır. Bu da düzen delilini daha kalıcı ve sağlam kılmaktadır. Zira tabiatın sırlarını çözen her yeni buluş, Allah'ın varlığını kanıtlamak için, yeni bir delili bilginlerin hizmetine sunmaktadır.

[gulistan_2]

Ynt: Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

Ünlü astrolog Hearşel şöyle der:

"Bilim ilerledikçe, ezeli ve ebedi olan Allah'ın varlığını ispatlamak için, daha güçlü deliller ele gelmektedir."[48]

Kur'an-ı Kerim varlık alemini baştan başa Hak Teala'nın ayet ve nişanesi kabul edip insanları onun akılları hayran bırakan düzenin üzerinde tedebbür ederek, Allah'tan gayri bir ilahın olmadığı, O'nun benzeri ve ortağı olmadığını kavramaya davet ediyor.

Biz kitabımızın Allah Teala'nın varlığını ispat bölümünün başında bu gibi ayet ve hadislerin bazılarına işaret ettik. Ayrıca bazı alimlerin bu konudaki açıklamalarına da yer verdik.

Ancak burada da teberrük kastıyla birkaç ayetle Hz. İmam Sadık (a.s)'ın ashabından Mufazzal'a tevhid hakkında inşa buyurduğu çok derin marifeti içeren, onlarca sayfadan oluşan uzun açıklamasından kısa bir bölüme işaret ederek bu bahsi bitirmeye çalışacağız.

Allah Teala şöyle buyuruyor: "Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelip gidişinde akl-ı selim sahipleri için gerçekten açık ayetler vardır."[49]

"Yaratılışınızda ve (Allah'ın) yaydığı canlılarda, kesin olarak inanan bir toplum için ibret verici işaretler vardır."[50]

"Şüphesiz yerin ve göklerin yaratılmasında, gece ile gündüzün ardarda gelmesinde, insanlara fayda veren şeylerle yüklü olarak denizde yüzüp giden gemilerde, Allah'ın gökten indirip de ölü haldeki toprağı canlandırdığı suda, yeryüzünde her çeşit canlıyı yaymasında, rüzgarları ve yer ile gök arasında emre hazır bekleyen bulutları yönlendirmesinde düşünen bir toplum için (Allah'ın varlığını ve birliğini ispatlayan) birçok deliller vardır." [51]

[gulistan_2]

Ynt: Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

"Kesin olarak inananlar için, yeryüzünde ayetler vardır. Kendi nefislerinizde de. Artık görmüyor musunuz?[52]

Hz. İmam Sadık (a.s), Mescid-ün Nebi'de Hz. Resulullah (s.a.a)'in kabri şerifi başında zamanın ateistleri olan Ebu-l Avca ve arkadaşlarının evrenin ilim ve hikmet sahibi bir yaratıcısı olmadığı ve kendiliğinden oluştuğuna dair konuşmalarını duyup da üzülen ashabından Mufazzal'a, Allah Teala'nın varlığını ve sıfatlarını ispat eden ve yaratılış alemindeki hikmetleri içeren, yüksek marifetlerle dolu uzun bir açıklamada bulunup yazdırmıştır. İşte o açıklamanın bazı bölümleri şöyledir:

"Ey Mufazzal! Bu şüpheciler, yaratılıştaki sebep ve hikmetleri bilmemekteler. Akılları, Allah Teala'nın karada ve denizde, ovada ve dağda yaratmış olduğu çeşitli varlıkların hikmet ve nedenlerini düşünüp anlamaktan aciz kalmıştır. Böylece kendi ilimlerinin eksikliğinden inkarcılığa, basiretlerinin azlığından da yalanlama ve inatçılığa gitmişlerdir. Hatta eşyanın yaratılışını inkar edip, onların, hikmet ve ilim sahibi bir müdebbir ve yaratıcının tedbiri ve taktiri olmadan kendiliğinden oluştuğunu iddia etmeye başlamışlardır. Onların bu sapıklıklarındaki durumu, aynen o kör insanların durumuna benzer ki, en üstün ve güzel bir düzenle kurulmuş olup, en güzel ve pahalı yaygılarla döşenmiş olan, içerisinde ihtiyaç duyulan zorunlu her türlü yemek ve içeceklerin hazırlandığı ve her şeyin en üstün bir tedbir ve düzenle yerli yerinde konup düzenlenmiş olduğu bir binaya girerler. Sonra gözleri kapalı olarak onun içerisinde sağa, sola öne ve arkaya giderek, odalarını dolaşmaya başlarlar. Ama ne o binanın kendisini, ne de içerisinde hazırlanan o nimetleri görürler. Bu arada biri, gerekli bir ihtiyaç için hazırlanıp, gerekli yerine konan bir nesneyi bulur. Fakat onun ne için hazırlandığını, hikmetinin ne olduğunu ve niçin oraya konmuş olduğunu bilmez. Bu yüzden sinirlenip rahatsız olur ve o binanın eksikliğinden söz edip yapanını ayıplamaya başlar. İşte yaratılışı ve ondaki hikmet ve tedbiri inkar edenlerin durumu budur. Onların zihni, eşyadaki, hikmet ve sebepleri anlamaktan aciz kaldığı için, bu alemde şaşkın şaşkın gezip, onda olan üstün hikmet, yüce sanat ve güzel düzeni kavrayamıyorlar. Bazen bir şeyi buluyorlar, ancak ondaki hikmeti, niçin öyle olduğunu ve neye yaradığını bilmediklerinden, hemen ayıplamaya koyulup onun hatalı ve hedefsiz olduğunu öne sürüyorlar...

Ey Mufazzal! Allah Teala'nın varlığına ilk delil, bu alem ve onun parçalarının arasında olan nizam ve düzendir. Eğer sen iyice teemmül etsen ve aklınla iyice incelemeye tabi tutsan, bu alemin, kulların bütün ihtiyaçlarının içinde hazırlanmış olduğu kurulu bir ev gibi olduğunu görürsün. Şu yücelen gök bir evin tavanı gibidir, yayılmış olan bu yer evdeki yaygı yerindedir, şu dizilmiş yıldızlar, evdeki lambalar mesabesindedir ve onda gizlenen maden ve cevherler, saklanan hazineler yerindedir. Ondaki her şeyin bir sebep ve hikmeti olup, her şey kendi işini görmekle meşguldür. İnsan ise, o evin mülkiyeti ve kullanma yetkisi kendine devredilen kimsedir. Çeşitli bitkileri ve meyveleri onun ihtiyacını karşılamak için hazırlanmıştır. Türlü türlü hayvanlar ona yarar sağlamak için çalışmaktadır. İşte bu, alemin taktir, hikmet ve uygun düzen üzere yaratılmış olduğuna, yaratıcısının birliğine ve onun bu düzeni kurduğuna delalet eden en açık delildir.....

[gulistan_2]

Ynt: Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

Ey Mufazzal! Bedenin organları ve onlardan her birinin belli bir ihtiyacı karşılamak için yaratıldığı üzerinde düşün. Eller çalışmak için, ayaklar hareket için, gözler yol bulmak için, ağız gıda almak için, mide yemeği hazmetmek için, ciğer ayıklama için, bedendeki çıkış yolları artıkları atmak için, bedendeki depolar depolayıp saklamak için, tenasül aleti nesli devam ettirmek içindir. Bütün organlar böyledir. Eğer dikkatlice teemmül edip aklını çalıştırsan, onlardan her birinin hikmet ve doğru bir gaye için yaratılmış olduğunu görürsün...

Ey Mufazzal! Bir de insanın yaratılışına tahsis kılınıp, diğer varlıklardan üstün kılındığı duyularına bak! Nasıl eşyayı kolaylıkla mütalaa etmesi için şu iki gözü minarenin üstündeki lambalar gibi başında yerleştirilmiş ve el ayak gibi aşağıdaki organlarda konulmamış ki, çeşitli afetlere maruz kalmasın ve çalışma ve hareket sonucu onları hasta kılacak, etkileyecek ve eksikliğine sebebiyet verecek şeylerle karşılaşmasın. Keza onlar, karın ve bel gibi bedenin ortasında olan organlarda da yerleştirilmemiş ki, çalışmaları ve eşyayı görmesi zorlaşmasın. Duyular için bu organların hiç birinde uygun yer olmayınca, baş duyular için en uygun yer durumunu almış ve onlar için bir kale konumunu almıştır.

Sonra duyuları beş şeyi algılayan beş duyu kılmıştır ki, mahsusattan hiçbirinin algılanması yitirilmesin.

Gözleri yaratmıştır ki, renkleri görsün. Eğer renkler var olurdu da gözler olmasaydı, renklerin bir faydası olmazdı. Kulağı yaratmıştır ki, sesleri duysun. Eğer sesler var olurdu da kulak olmasaydı, seslere bir ihtiyaç olmazdı. Diğer duyular için de aynı şey söz konusudur.

Sonra aynı şey göz ve kulak için de söylenebilir. Eğer göz olurdu da renkler olmasaydı, gözün bir anlamı kalmazdı. Eğer kulak olurdu da sesler olmasaydı, kulağın bir fonksiyonu olmazdı.

Bak gör, nasıl varlıkların bazısı, bazısını algılamak üzere taktir edilmiş, her bir duyu için de çalışma alanı olarak algılanan varlık yaratılmış, her bir algılanan varlık için de bir algılayıcı konmuştur.

Bunun dışında bir de duyularla mahsusat arasında aracı vazifesini gören varlıklar tayin edilmiştir. Öyle ki, onlar olmaksızın algılama işi tahakkuk bulamaz. Meselâ ışık ile hava yaratılmıştır. Eğer rengi göze zahir kılan ışık olmasaydı, göz rengi göremezdi. Eğer sesi kulağa ileten hava olmasaydı, kulak sesi duyamazdı. Acaba akl-ı selim sahibi olup, aklını doğru çalıştıran bir kimse, sana anlattığım bu duyuların ve mahsusatın birbirini algılayacak şekilde düzenlenmesinin ve algılama işinin bağlı olduğu diğer nesnelerin buna göre ayarlanmasının her şeyden haberi olan sonsuz ilim sahibi bir yaratıcı tarafından böyle düzenlendiğinden şüphe eder mi?

[gulistan_2]

Ynt: Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

Ey Mufazzal! İyice düşün ve karar ver! O insanın halini düşün ki, gözden yoksundur. Böyle bir insanın işinin nasıl aksayacağını düşün. Böyle bir insan ayağını atacağı yeri bile göremez. Önünde olan şeyin farkında olamaz. O ne renkleri birbirinden ayrıt edebilir, ne de güzel ve çirkin manzaraları teşhis edebilir. Ne düşmek üzere olduğu çukuru görebilir, ne de kılıcıyla ona saldırmak isteyen düşmanını. O yazmak, ticaret etmek ve kuyumculuk gibi sanatsal işlerden de mahrum kalır. Hatta keskin zekadan da mahrum olursa, onun yere düşmüş bir taştan farkı kalmaz.

Kulaktan yoksun olan kimsenin de durumu aynıdır. O da bir çok işlerden geri kalır. Bir kere o, konuşmak ve başkaları ile muhavere etmekten mahrum kalır. Zevk verici şu güzel sesleri duymanın lezzetinden mahrum olur. İnsanlar onunla anlaşmak konusunda da zorluğa düşer. Öyle ki, artık ondan bıkarlar. O, insanların haber ve konuşmalarından da uzak kalır. Öyle ki, hazır olduğu halde gaip, hayatta olduğu halde ölmüş insan durumuna düşer.

Akıldan yoksun olan insanın durumuna gelince, onun durumu daha acıklıdır. O dört ayaklı hayvan mertebesine düşer, hatta onların kavradığı bir çok şeyden bile habersiz kalır.

İşte bu organların, aklın ve insanın yararına olan diğer özelliklerin insanın yaratılışını nasıl tamamladığını görmüyor musun? Eğer bunlar olmasaydı, insanın içine düşeceği ağır zorlukların farkında değil misin?

Bunlar nasıl bu düzene sahip oldu? Bunların bu düzene sokulmasında ilim ve taktir gerekmiyor mu?..."[53]

[gulistan_2]

Ynt: Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

[22]- El- İşarat vet Tenbihat c. 3 s. 66

[23]- Fussilet: 53

[24]- Fussilet: 53

[25]- El-İşaret vet Tenbihat 4. Nemet (bölüm) c. 3- s. 66 ve bkz. M.H.T. Usul-u Felsefe c. 5 –s. 80

[26]- Şerh-i El İşarat vet Tenbihat İşarat c. 3- s. 66-67

[27]- Esfar-ül Erbaa c. 6 s. 26, 27

[28]- Topaloğlu Allah'ın varlığı s. 46 naklen İbn-i Sina El Necat s. 235, Esfar-ül Erbaa c. 6 s. 26, Şerh-i El- İşarat vet Tenbihat c. 3 s. 19

[29]- Muhammed Asif El- Muhsini Sırat-ül-Hak c. 1 s. 202 naklen Esfar-ül-Erbaa c. 2-s. 142 ve Eş-Şevarik c. 1-s. 200

[30]- Aynı kaynak.

[31]- Bkz. M.H.Tabatabai Usul-u Felsefe c. 3, s. 34 ve Hüseyin Asif Sırat-ül Hak c. 1 s. 101 Naklen El-Şevarik c. 1 s. 199

[32]- Şerh-i El-İşarat vet Tenbihat c. 3 s. 18'den 28'e kadar

[33]- M.H. Tabatabai Usul-u Felsefe c. 5 s. 72

[34]- Bkz. M.H. Tabatabai Usul-u Felsefe c. 3 s. 33

[35]- A-Es. c. 3 s. 27

[36]- A-Es. c. 3 s. 36

[37]- Bkz. M.H. Tabatabai Usul-u Felsefe c. 3 s. 38

[38]- M.H. Tabatabai- Usul-u Felsefe c. 3 s. 48, 49

[39]- Çünkü varlık hakkında "yokluk ve varlığa eşit nispetlidir" demenin bir anlam taşımadığını gördük.

[40]- Zaten bu iki görüşün birbirinden ayıran nokta bu husustur. Yani var olan şartların korunması şarttır.

[41]- Bkz. Usul-u Felsefe c. 3 s. 54, 58 ve 94, 98

[42]- Bkz. A. Es. c. 5 s. 73

[43]- Bkz. A- Es. c. 5 s. 73

[44]- Farabi Fusus-ül Hikem s. 47 Mısır baskısı

[45]- Lokman: 27

[46]- En'am: 95

[47]- İbrahim: 10

[48]- Mearif-i İslam s. 41

[49]- Al-i İmran: 190

[50]- Casiye: 4

[51]- Bakara: 164

[52]- Zâriyât: 20, 21

[53]- Bihar-ül Envar c. 3 59. sayfadan 70. sayfaya kadar

[garib_i neyneva]

Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

Acaba konunun kısa bir özeti yok mudur? Yabancı kelimeler ve konunun uzun olması anlaşılmasini zorlaştırıyor.

[gulistan_2]

Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

ilginizden dolayi Allah razi olsun kardesim
öyle saniyorum en önemli olan kisimlari anlamissinizdir
anlamadiginiz kisimlar icin özür diliyorum, bu yazinin bir özeti yok elimde malesef
özeti siz anladiginiz kadariyla cikaracaksiniz ins.

[garib_i neyneva]

Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

Hepsini okuyamadım bakalım Inşallah

[Musavi]

Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

Her kod her mesaj onu yaratan bir zekayı işaret eder...insanın dnasındaki ciltler dolusu mesajda onu yazan bir zekayı belirtir.

[Qom_u_ask]

Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

çok faydalı olan bu konuda anlamadığınız yerleri buraya soru olarak yazarsanız bilen kardeşlerimiz açıklama imkanları olur...

[garib_i neyneva]

Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

Kısacası ibni sina'nin Allah'in varlığını kanıtlama metodunu istiyorum. Kısa ve öz olarak. Arapça farsça kelimeler var konuyu anlamakta zorluyor

[Qom_u_ask]

Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

Allah'ın varlığını akılla ispatlama konusunda çok deliller var. İbni Sina bunlardan imkan delili ile açıklamış... İmkan delili zihinle düşündüğümüz delillerden birisi..

varlıklar buna göre üçe ayrılır. Vacip mümkün muhal..

Vacip varlık, yokluğu düşünülemeyen varlığının başı ve sonu olmayan, var olmak için bir başka varlığa ihtiyacı olmayan zorunlu varlık demek.

Mümkün varlık ise, var ya da yok olması da mümkün olan, varlığı zorunlu ve kendisine ait olmayıp varlığını başka bir varlığa borçlu olan varlıktır.. Yani bu varlıklar yok da olabilirlerdi. Bir başka varlık bunları var ettiği için başlangıcı ve sonu olabilecek varlıklardır..

Muhal varlığa gelince aslında buna varlık demek doğru değildir. ama kategorisel bir sınıflama gereği öncekilerden dolayı zorunlu olarak bir sınıflamadır. Muhal, varlığı mümkün olmayan ve asla düşünülemeyen varlık demektir.. Örneğin parçası bütününden büyük parça gibi..

şimdi bu sınıflama ile Allah'ın varlığı nasıl ispatlanıyor..

bizler ve tüm alem mümkün varlğıa giriyoruz. bakıyoruz ki akıllı varlıklar olarak, etrafımızda varlıklar var.. kendimizi düşünüyoruz bunları biz var etmediğimiz gibi kendimiz bile sonradan olmayız. o zaman düşünüyoruz demek ki biz ve çevremizdeki varlıklar kendimizi bir var ediciye borçluyuz. öyleyse biz var edici olamayız..

öyle bir var edici olmalı ki onu varlığının başı olmamalı ve o var olmak için başka varlığıa borçlu olmamalı.. yokluğu düşünülememeli..

tüm kaianat böyle bir var ediciye borçludur varlığını ve böyle bir varlığın var olması zorunldur.. aksi halde ilk varlık da mümkün varlık olsa o zaman onu da bir var eden olmaldır.. diye düşünürüz.. bu da bizi vacip varlığa zorunlu olarak götürür..

İbni Sina bu delille ilgili bir sürü tafsilata girmiş ki bunları açıklamayı gerekli görmüyorum.. Gerekirse bunları paylaşan Gülistan kardeşimiz açıklayabilir..

[garib_i neyneva]

Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

Tsk şimdi oldu. Ortaçağ'da yaşayan din adamı-filozof Aristoppes.in imkan metoduna benziyor.

[garib_i neyneva]

Allah Teala'nın Varlığı (imkan metodu)

Pardon thomas aqunias'ti.