İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

32- "Hayrı yapan, o hayırlı işten daha hayırlıdır; kötülüğü yapan da o kötülükten daha kötüdür."
33- "Cömert ol; saçıp savuran değil. İtidalli ol; zorlaştırıcı değil (zira bu ifrat veya tefrite neden olur)."

34- "En değerli zenginlik, arzuları terk etmektir."

35- "Kim halkı sevmedikleri şeylere koşarsa, hakkında bilmedikleri şeyleri söylerler."

36- "Kim uzun arzulara kapılırsa, amelini çirkinleştirir."

37- Şam'a sefer ederken, geçtiği Enbar şehrinin büyükleri, saygı ifadesi olarak atlarından inip önünde koştuklarında; "Bu yaptığınız nedir?" diye sordu. Onlar; "Bu bizim âdetimizdir; emirlerimizi böyle ulularız." dediler, imam (a.s) şöyle buyurdu; "Vallahi emirleriniz bundan faydalanmamaktalar. Böyle yapmakla dünyada kendinize zahmet veriyorsunuz; ahirette de bu işinizle sefil olacaksınız. Arkasında azap olan meşakkat, ne de zararlıdır; ateşten emin olmayı beraberinde getiren rahatlık da ne faydalıdır!"

38- Oğlu Hasan'a şöyle buyurdu: "Ey yavrucuğum, amel ettiğinde zarara uğramayacağın şu dört hususu benden öğren: En büyük zenginlik, akıldır; en büyük yoksulluk, ahmaklıktır; en korkunç şey, kendini beğenmektir; en değerli büyüklük, güzel ahlaktır. Yavrucuğum, ahmakla arkadaşlıktan sakın; çünkü o, sana fayda vermek isterken zarar verir. Cimriyle arkadaşlıktan sakın; çünkü en çok ihtiyaç duyduğun şeyi senden esirger. Kötü adamla arkadaşlık etme; çünkü o seni değersiz bir şey karşılığında satar. Yalancıyla da arkadaşlıktan kaçın; çünkü o, serap gibidir; sana uzağı yakın ve yakını uzak da gösterir."

39- "Nafileler farzlara zarar verirse, onlarla Allah'a yakınlaşılmaz."

40- "Akıllının dili, kalbinin arkasındadır; ahmağın kalbi ise dilinin arkasındadır."


------------
32. Hikmet: Rebi'ul-Ebrar, c.l, (Bab-u Hayr ve Salah), Zemahşeri; el-Emali, c.2, s.53, Ebu Ali Kali; Tııhef'ul-Ukul, Herrani; İrşad, s. 139, Şeyh Mufıd; el-Emali, c.l, s.220, Şeyh Tusi; Mecma'ııl-Emsal, c.l, s.58, Meydanı
33. Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.334, Amedi; Ravzat'ul-Vaizin, s.384, el-Fettal Nişaburi; Revz'ul-Ahyar, s.38, Muhammed b. Kasım b. Yakub; Nihayet 'ul-Ereb, c.3, s.204, Nuveyri; el-Müstedrek, c.l, s.163, el-Ebşihi

34. Hikmet: Tuhef'ul-Ukul, s.97, İbn-ı Şu'be Herrani; Ravzat'ul-Kafi, s.23, Kuleyni; Destur-u Mealim'il-Hikem, s.21; Kadı Kudai

35. Hikmet: Gurer'ul-Hikem. s.289. Amcdi; el-Gurer ve'l-Urer, s.69, Elvetvat

36. Hikmet: Kitab'uz-Zühd. Hüseyin b. Said Ahvazi; Müstedrek'ül-Vesail, c.l, s. 13, Muhaddis Nuri; Furu-u Kafi, c.l, s.71, Kuleyni; Tuhef'ıd-Ukul, s.211, Ibn-i Şu'be Harrani; el-Hisal, c.l, s. 11, Şeyh Saduk; el-Miet'ul-Muhtare, Cahiz; Mecma'ul-Emsal, c.2, s.455, Meydani; Tezkiret'ul-Havas, s.132, Sibt b. Cevzi; Tenbih'ul-Havatir, s.78, Şeyh Verram; el-İrşad, s. 142, Şeyh Mufid

37. Hikmet: Kitab 'us-Sıffin, s. 144, Nasr b. Mezahim

38. Hikmet: el-Miet'ül-Muhtare. Cahiz; Destur-u Mealim'il-Hikem, Kadı Kudai; el-Lubab, s. 11, Usame b. Munkiz; Tarih-i İbn-i Esakir, Tarih-i Hulefa, s.154, Siyuti: Rebi'ul-Ebrar, c.l, s. 140, Zemahşeri; Uyun-u Alıbar, c.3, s.79, Dinveri

39. Hikmet: Gurer 'ul-Hikem, s.345. Amedi

40. Hikmet: el-Miet’ül-Muhtare. Cahiz; Rebi'ul-Ebrar, s. 1, s.219, (elyazması) Zemahşeri; Usul-u Kafi c.2, s.443, Kuleyni; el-Mehasin, s.6 Barkı; Emali, s. 153, Şeyh Saduk; Tefsir-i Ayyaşi, s.2, s.262; Tuhef'ul-Ukul, s.71, îbn-i Şu'be Harrani

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri


41- "Ahmağın kalbi ağzındadır; akıllının dili ise kalbindedir."

42- Hz. Ali hastalanan bir dostuna şöyle buyurdu: "Allah, hastalığını günahlarının affedilmesine sebep kılmıştır. O halde hastalığın bir ecri yoktur; fakat günahları, ağaçların yapraklarının döküldüğü gibi dökmektedir. Şüphesiz ki ecir ve mükâfat dille konuşma, el ve ayaklarla amel etmektedir. Kuşkusuz ki Allah, niyet doğruluğu ve batini temizlik sebebiyle kullarından dilediğini cennete koyacaktır."

43- Habbab b. Eret'i yâd ederken şöyle buyurdu: "Allah Habbab'a rahmet etsin; isteyerek Müslüman oldu, itaatkâr olarak hicret etti, kifayet edecek miktarla yetindi, Allah'tan razı idi ve mücahit olarak yaşadı."

44- "Ahireti anan, hesap günü için amel eden, kendine yeten rızık ile kanaat eden ve Allah'tan hoşnut olan kişiye ne mutlu!"

45- Bu kılıcımla, bana buğz etmesi için mü’min kimsenin burnuna vursam bile yine bana buğz etmez. Bütün dünya malını, beni sevmesi için münafığın başına döksem yine de beni sevmez. Bu takdir edilmiş ve Ümmi Nebi'nin diliyle de söylenmiş bir hükümdür. Zira o şöyle buyurmuştur: "Ey Ali! Mü’min sana buğz etmez münafık da seni sevmez."

46- "Seni kedere ve gama (pişmanlığa) sürükleyen kötülük, Allah katında seni bencillik ve böbürlenmeye iten iyilikten daha iyidir."

47- "İnsanın kıymeti, himmeti miktarıncadır; doğruluğu, mürüvveti miktarıncadır; şecaati, küçük düşmekten çekindiği miktarıncadır; iffeti, kıskançlığı miktarıncadır."

48- "Zafer, ihtiyatlı davranmakla kazanılır; ihtiyat, düşünüp taşınmakla mümkündür; bu da sırları korumakla mümkün olur."

49- "Yüce kişinin aç kaldığında, aşağılık kişinin de doyduğunda, saldırısından sakının."

50- "İnsanların kalpleri ürkektir; o halde kim kendine ısındırırsa ona yönelirler."
----------------
41. Hikmet: el-Miet'ul-Muhtare, Cahiz; Rebi'ul-Ebrar, s.l, s.219, (elyazması) Zemahşeri; Usul-u Kafi c.2. s.443, Kuleyni; el-Mehasin, s.6 Barki; Emali, s. 153, Şeyh Saduk; Tefsir-i Ayyaş i, s.2, s.262; Tuhef'ııl-Ukul, s.71, İbn-i Şu'be Herrani

42. Hikmet: Kitab'us-Sıffin, s.528. Nasr b. Mezahim; et-Tarih, c.6, s.3347, Taberi; Tefsir-i Ayyaşi. c.2, s. 103; el-Emali, c.2, s.250. Şeyh Tusi

43. Hikmet: Usd'ul-Gabe. c.2, s. 100, İbn-i Esir; Kitab 'us-Sıffin, s.531, Nasr b. Mezahim; et-Tarih, c.6, s.34, Taberi; el-Beyan ve't-Tebyin, c.2, s.94, Cahiz; el-İkd'ul-Ferid, c.3, s.238, İbn-i Abdurabbih; Hilyet'ul-Evliya, c.l, s.147, Ebu Naım; Zehr'ul-Adab, c.l, s.42, Hasri; el-İsabe, (Hebbab'ın biyografisinde), Askalani

44.Hikmet: Usd'ul-Gabe, c.2, s.100, İbn-i Esir; Kitab'us-Sıffin, s.531, Nars b. Mezahim; et-Tarih, c.6, s.34, Taberi; el-Beyan ve't-Tebyin, c.2, s.94, Cahiz; el-İkd'ul-Ferid, c.3, s.238, İbn-i Abdurabbih; Hilyet'ul-Evliya, c.l, s. 147, Ebu Naim; Zehr'ul-Adab, c.l, s.42, Hasri; el-İsabe, (Hebbab'ın biyografisinde), Askalani

45. Hikmet: Beşaret'ul-Mııstafa, s. 130. Taberi; el-Enıali, c.l, s.209, Şeyh Tusi; Rebi'ul-Ebrar, c.l. s. 138, Zemahşeri; Ravzat'ul-Kafı, s.268, Kuleyni; Mişkat'ul-Envar, s.74

46. Hikmet: el-İkd'ul-Ferid, c.l, s. 147, İbn-i Abdurabbih; el-Hukm'ul-Mensure, İbn-i Ebi'l-Hadid; Uddet'ud-Dai, İbn-i Fehd; Müstedrek'ül-Vesail, c.l, s. 16, Muhaddis Nuri; Tezkiret'ül-Havas, s. 132, Sibt b. Cevzi

47. Hikmet: Mecma'ul-Emsal, c.2, s.450, Meydani; Metalib'us-Suul, c.l, s. 164, İbn-i Talha Şafii; Gurer, s.235, Amedi; Sirac 'ul-Müluk, s.377, Tertuşi

48. Hikmet: Nihayet 'ul-Ereb, c.6. s.62

49. Hikmet: el-Beyan ve't-Tebyin, c.2, s. 100, Cahiz, el-İkd'ul-Ferıd, c.l, s.332, İbn-i Abdurabbih, Gurer'ul-Hikem, Amedi; Hükm 'ul-Mensure, İbn-i Ebi'l-Hadid

50. Hikmet: Rebi'ul-Ebrar, c.l, s. 130, Zemahşeri; Sirac'ul-Mıılıık, s.382, Tertuşi

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

51- "Zaman sana yardım ettiği müddetçe (güç ve saltanat seninle oldukça) ayıbın gizli kalır."

52- "İnsanların affetmeye en evla olanı, cezalandırmaya en güçlü olanıdır."

53- Cömertlik, istenmeden vermektir; istenildikten sonra vermek utanmak ve kınanmaktan kaçınmaktır."

54- "Akıl gibi zenginlik, cehalet gibi yoksulluk, edep gibi miras, istişare gibi destek yoktur."

55- "Sabır iki türlüdür: Hoşlanmadığın şeylere karşı sabır ve sevdiğin şeylere karşı sabır."

56- "Zenginlik gurbette vatandır; fakirlik ise vatanda gurbettir."

57- "Kanaat, tükenmeyen maldır."

58- "Mal, şehvetlerin ve arzuların temelidir."

59- "Seni sakındıran kimse, seni müjdeleyen kimse gibidir,"

60- "Dil yırtıcıdır; serbest bırakılırsa ısırır."
-------------------
51.Hikmet: Rebi 'ul-Ebrar, c. 1, s. 150, Zemahşeri

52. Hikmet: Nihayet'ul-Ereb, c.3, s.258, Nuveyri

53. Hikmet: et-Tarih, İbn-i Esakir; Tarih-i Hulefa, s. 182, Siyuti; Edeb'ud-Dünya ve'd-Din, s. 165, Maverdi; Ravz'ul-Ahyar, s.38, Muhammed b. Kasım

54. Hikmet: Tuhef ul-Ukul, s.201 ve 89 ve 94, İbn-i Şu'be Harrani; Ravzat'ul-Kafi, s. 17, Kuleyni; el-Emali, s. 193, Şeyh Saduk; Destur-u Mealim'il-Hikem, Kadı Kudai; Gurer'ul-Hikem, Amedi; Besair ve'z-Zehair, s.25, Ebu Hayyan, Tevhidi; el-İkd'ul-Ferid, c.2, s.252, İbn-ı Abdurabbih

55. Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.51, Amedi; Usul-u Kafi, c.2, s.90, Kuleyni; Tuhef'ul-Ukul, s.216, İbn-i Şu'be Harrani

56. Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.33, Amedi

57. Hikmet: Tuhef'ul-Ukul, s.64, İbn-i Şu'be Herrani; Nihayet'ul-Ereb, c.8, s. 186, Nuveyri; Destur-u Mealim'il-Hikem, s.27, 28, Kadı Kudai; Mecma'ul-Emsal, c.2, s.454, Meydani; Revz'ul-Ahyar, s. 13, İbn-i Kasım

58. Hikmet: Gurerul-Hikem, Amedi; Mecma'ul-Emsal, c.2, s.454, Meydani; Metalib'us-Suul, c.l, s. 164, İbn-i Talha Şafii; Gurer 'ul-Hikem, Amedi

59. Hikmet: Sirac'ul-Muluk, s.383, Tertuşi; Gurer'ul-Hikem, s.269, amedi

60. Hikmet: Gurer'ul-Hikem. s.27, Amedi, İhtisas, s.229 ve 331, Şeyh Mufıd; Men La Yehzuruh'ul-Fakih, c.2, s.381, Şeyh Saduk

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

61- "Kadın akrep gibidir; sancıması tatlıdır."

62- "Sana selam verildiğinde, sen daha güzel bir şekilde selam ver; sana doğru iyilikle uzanan ele, sen daha üstün bir şekilde karşılık ver; her halükârda üstünlük, ilk iyilik yapanındır."

63- "Şefaatçi, şefaat dileyenin kanadıdır."

64- “Dünya halkı, uyudukları halde yürütülen kervan ehline benzer."

65- "Dostları kaybetmek, gurbettir."

66- "Hacetin karşılanmaması, onu ehli olmayandan istemekten daha iyidir."

67- "Az bağış yapmaktan utanma; zira mahrum etmek ondan daha azdır."

68- "İffetlilik fakirliğin ziyneti, şükür de zenginliğin süsüdür."

69- "İstediğine ulaşamayınca, ne halde olursan ol korkma/ümidini kesme."

70- "Cahili mutlaka ya ifratçı, ya da tefritçi görürsün."

---------------------
61. Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.27, Amedi, İhtisas, s.229 ve 331, Şeyh Mufıd; Men La Yehzuruh'ul-Fakih, c.2, s.381, Şeyh Saduk

62. Hikmet: Nihayet'ul-Ereb, s.25, Nuveyri; Revz'ul-Ahyar, s.38, İbn-i Kasım

63. Hikmet: el-Miet'ul-Muhtare, Ebu Osman Cahiz

64. Hikmet: Zehr'ul-Adab, c.2, s.771, Hasri

65. Hikmet: Mecma'ul-Emsal, c.2, s.83, Meydani; el-Mustaksa, c.2, s. 181, Zemahşeri

66. Hikmet: Tuhef'ul-Ukul, s.359, İbn-i Şu'be Harrani; Gurer'ul-Hikem, s.228, Amedi; el-Müstetrek, c.l, s. 114, Ebşihi; et-Temsil ve 'l-Muhazere, s.466, Sealebi (H. 429); Mecma 'ul-Emsal, c.2, s.90, Meydani

67. Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.334, Amedi; Ravzat'ül-Vaizin , s.384, el-Fettal Nişaburi; Revz'al-Ahyar, s-38, Muhammed b. Kasım b. Yakub; Nihayet'ul-Ereb, c.3, S-204, Nuveyri; el- Müstedrek c.l, s. 163, el-Ebşihi; el-Mustaksa, c.2, s.355, Zemahşeri

68. Hikmet: Tuhef'ul-Ukul, s.90, Amedi; el-İrşad, Şeyh Mufıd

69. Hikmet: Gurer 'ul-Hikem, s. 140, Amedi

70. Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s. 140, Amedi; Nihaye, c.3, s.435, İbn-i Esir; Gurer ve Ürer, s. 84, el-Vetvat

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

71- "Akıl tamamladığı zaman, konuşma azalır."

72- "Zaman bedenleri yıpratır, arzuları yeniler, ölümü yakınlaştırır, (ölüm yaklaşınca da) arzuları uzaklaştırır; kim onu elde ederse, bitkin düşer; kim de onu kaybederse, zahmete düşer."

73- "Kim kendini insanlara imam yaparsa, başkalarından önce kendini eğitsin ve diliyle terbiye etmeden önce, davranışlarıyla terbiye etsin. Kendinin öğretmeni olup kendini eğiten kişi, insanların öğretmeni olup onları eğitenden daha fazla saygı ve övgüye layıktır."

74- "İnsanın nefes çekmesi, ölüme doğru adım atmasıdır."

75- "Her sayılan, son bulucudur ve her beklenilen gelecektir."

76- "İşler karıştığında (iyiyle kötü anlaşılmadığında), sonları evvelleriyle mukayese edilir. (Zira işin evveli iyi veya kötü olursa, sonu da iyi veya kötü olur.)"

77- (Zerar b. Zamret'üz-Zibabi, Şam'a gidip Muaviye'nin yanına vardığında Muaviye kendisine Emir'ül-Mü'minin Hz. Ali'yi sordu. O şöyle dedi: "Şahadet ederim ki o, ibadet ettiği yerlerden birinde, gece karanlık basınca mihrabında eliyle sakalını tutup, yılan sokmuş birisi gibi kıvranarak ve hüzünlü birisi gibi ağlayarak şöyle derdi

"Ey dünya! Ey dünya! Uzaklaş benden. Kendini bana mı sunuyorsun, yoksa beni mi arzuluyorsun? Aldatma zamanın yaklaşmasın! Heyhat! Sen, benden başkasını aldat; benim sana ihtiyacım yok. Seni üç kez boşadım; artık dönmeye imkân yok. Ömrün kısadır, değerin azdır, arzun hakirdir. Ah! Azığın (ibadet ve kulluğun) azlığından, yolun uzunluğundan, seferin uzaklığından, varılacak yerin (kabir, berzah ve kıyametin) zorluk ve azametinden!"

78- (Birisi imam'a; "Şam'a sefer edişimiz Allah’ın kaza ve kaderinden değil midir?" diye sordu. İmam (a.s) uzun bir konuşmadan sonra şunları buyurdu

"Yazıklar olsun sana! İhtimalen sen gerekli ve kesin olan kaza ve kaderi zannetmişsin. Eğer bu iş, bu şekilde olsaydı, sevap ve ceza batıl olur, vaat ve vaid (müjdeleme ve tehdit) saçma olurdu. Münezzeh olan Allah, kullarına irade ve ihtiyar ile emretti; onları korkutarak nehyetti; onlara kolay olanı teklif etti; zor olanla yükümlü tutmadı; aza, çok şeyle karşılık verdi; mağlup olduğundan O'na karşı isyan edilememiş; icbarla da emrine uyulmamış; peygamberleri oyun olsun diye göndermemiş; Kitab'ı kullarına abes olarak indirmemiş; gökleri, yeri ve ikisi arasında bulunanları da boş yere yaratmamıştır: "İşte bu kâfir olanların zannıdır; ateşten (görecekleri azaptan) dolayı vay kafirlerin haline!"(Sad: 27)

79- "Hikmeti nereden olursa al. Hikmet münafığın kalbinde de olabilir. Ama çıkıncaya ve arkadaşlarıyla müminin göğsünde yer edinceye kadar, orada ıstırap ve şaşkınlık içinde olur."

80- "Hikmet, müminin yitiğidir; nifak ehlinden de olsa hikmeti al."
----------------
71. Hikmet: el-Miet'ul-Muhtare, Cahiz; Metalib'us-Suul, c.l, s. 164, Şafii; Rebi'ul-Ebrar, c.l, s.216, (Sükut ve Haya Babı), Zemahşeri; Mecma 'ul-Emsal. c.2, s.454, Meydani

72. Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.42, Amedı; Tezkiret'ul-Havas, s.133, Sibtb. Cevzi

73. Hikmet: el-Müstedrek c.l, s.20, Ebşihi

74. Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.322, Amedi; ez-Zeria İle'l-Mekarim'il-Şeha, s. 11, Rağib; Tenbih'ul-Hatir, s.423, Maliki; Metalib'us-Suul, c.l. s. 139, İbn-i Talha Şafii; Mecma'ul-Emsal, c.2, s.454, Meydani

75. Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s,237, Amedi

76. Hikmet: el-lmame ve's-Siyase, c.l. s. 104, İbn-i Kuteybe; Kitab 'us-Sıffin. s.476, Nasr b. Mezahim

77. Hikmet: el-Emali, s.371. Şeyh Saduk; el-Emali, c.2, s. 143, Kali; Muruc'uz-Zeheb, c.3, s.433, Mesudi; Hilyet'ul-Evliya, c.l, s.84, Ebu Naim; Kenz'ul-Fevaid. s.270, Keraceki; el-İstiab, c.3, s.42, İbn-i Abdurabbih; Zehr'ııl-Adab, c.l. s.40, Hasri; Savaik'ul-Muhrika. s. 139, İbn-i Hacer; Zehair'ul-Ukba, s. 100. Taberi; el-Emali, c.2, s. 143, Ebu Ali Kali; Mişkat'ul-Envar, s.242, Tabersi; Tezkiret 'ul-Havas, s. 118, Sibt b. Cevzi; Keşf'ul-Gumme, c.l, s.76. Erbili; Tenbih'ul-Hatir, s.70, Maliki; el-Müstedrek, c.l, s. 137. Ebşihi; Mehasin ve Mesavi, Beyhaki; el-Kenna ve'1-Elkab, c.2. s. 102, Muhaddis Kummi

78. Hikmet: Tevhid, s.274, Şeyh Saduk; Kenz'ul-Fevaid, s. 169, Keraceki; Uyun-u Ahbar'ir-Rıza, c.l, s.138, Şeyh Saduk; Usul-u Kafi, c.l, s.195, Kuleyni; Tuheful-Ukul, s.468, Amedi; İhticac, c.l, s.310, Tabersi: Uyun ve Mehasin, s.40; Gurer'ul-Edille, İbn-i Tayyib Mu'tezili; Fusul'ul-Mııhtare, c.l, s.40, Seyyid Murtaza; İrşad, s. 106. Şeyh Mufîd; el-Emali, c.l, s. 150, Murtaza

79. Hikmet: Beyan ve Tebyin, c.2, s.24, Ebu Osman Cahiz; Mehasin, c.l, s.230, Barki; Gurer ve Ürer, s.57, el-Velvat; Uyun-u Ahbar, c.2, s. 123; İbn-i Kııteybc; el-Emali, c.2, s.91, Kali; el-İkd'ııl-Ferid, c.2, s.254, İbn-i Abdurabbih; Kafi: c.l, s.246, Kuleyni; Sevaik'ul-Muhrika, s.77, İbn-i Hacer; Cemheret-u Resail'il Arab, c.l, s.608; Garih'ul-Hadis, İbn-i Kuteybe; Muruc'uz-Zeheb, c.4, s-74, Mesudi; Mecma'ul-Misal, c.l, s.214, Meydani; Destur-u Mealim'il-Hikem, s. 128, Kadı Kudai, (H. 454); Garib'ul-Hadis, c.2, s. 148, İbn-ı Selam (H. 224)

80. Hikmet: Beyan ve Tebyin, c.2, s.24, Ebu Osman Cahiz; Mehasin. c.l, s.230, Barki; Gurer ve Ürer. s.57, el-Vetvat; Uyun-ıı Ahbar, c.2, s. 123; İbn-i Kuteybe; el-Emali, c.2. s.9l, Kali; el-İkd'ul-Ferid, c.2, s.254. İbn-i Abdurabbih; Kafi; c.l, s.246, Kuleyni; Sevaik'ııl-Muhrika, s.77, İbn-i Hacer; Cemheret-u Resail'il-Arab, c.l, s.608; Garih'ul-Hadis, İbn-i Kuteybe; Muruc'uz-Zeheb. c.4. s.74, Mesudi; Mecma'ul-Misal, c.l, s.214, Meydani

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

81- "Her insanın değeri, güzel yaptığı iş (ilim ve uzmanlığı) miktarıncadır."

82- "Size beş şey vasiyet ediyorum; onlar için develerin (çabuk koşsunlar diye) koltuklan akına (tabanlarınızla) vursanız da değer mi değer: Hiçbiriniz rabbinden başkasından bir şey ummasın; günahından başka bir şeyden korkmasın; kendisinden bilmediği bir şey sorulduğunda 'bilmiyorum' demekten utanmasın; bilmediği bir şeyi öğrenmekten de çekinmesin. Sabırlı olun; çünkü sabır imana nispetle cesette baş gibidir; başla birlikle olmayan cesette hayır olmadığı gibi, sabırla beraber olmayan imanda da hayır yoktur."

83- İmam'a inancı olmadığı halde onu övmekte aşırı giden, fakat kalbinde olanı söylemeyen bir adama şöyle buyurdu: "Ben, dediğinin altında, içinde olanın (gizlediğinin) ise üstündeyim."

84- "Kılıçtan geriye kalanlar, sayı bakımından daha kalıcı ve evlat bakımından daha fazladır. (Örneğin Hz. Hüseyin (a.s)'ın çocukları ve takipçileri daha kalıcı ve çoktur; düşmanları ise çok olmalarına rağmen onlardan bir eser kalmamıştır.)"

85- "Bilmiyorum" sözünü terk eden kimse, helak olur."

86- "İhtiyarın görüşü, gencin (kılıç) vuruşundan bana daha sevimlidir." Başka bir rivayete göre: "İhtiyarın görüş ve fikri, onun (savaşa) hazır olmasından daha sevimlidir bana."

87- "İstiğfar etmek dindeyken ümitsizliğe kapılana şaşarım."

88- Ebu Cafer imam Muhammed b. Ali el-Bakır (a.s), Hz. Ali (a.s)'dan şöyle nakletti: "Yeryüzünde Allah'ın azabından iki eman vardı; onlardan biri kaldırılmış (elden çıkmış), diğeri ise yanınızdadır; o halde ona sarılın. Kaldırılmış olan eman Resulullah'tır; baki kalan eman ise istiğfardır. Nitekim Allah-u Teâlâ şöyle buyurmuştur: "Sen içlerinde olduğun halde Allah onları azaplandıracak değildir ve onlar istiğfar ettikleri halde de Allah onları azaplandıracak değildir."(Enfal: 33)

89- "Kim kendisiyle Allah arasında olanı düzeltirse, Allah da onunla insanların arasını düzeltir; kim ahiret işini düzeltirse, Allah da dünya işlerini düzeltir; kimin kendi içinden bir öğüt vereni olursa, Allah tarafından onun için bir koruyucu olur."

90- "Mükemmel fakih (İslami ilimlerde mütehassıs, zeki ve anlayışlı kimse), halkı Allah'ın rahmetinden ümitsiz etmeyen, onları Allah'ın şefkatinden ümitsizliğe düşürmeyen ve Allah'ın düzeninden (cezasından) onları güvende kılmayan kimsedir."

-----------------
81. Hikmet: Beyan ve Tebyin, c.l, s.36 ve s. 179, Ebu Osman Cahiz; Cami'ul-Beyan-il İlim ve Fezlihi, s.99 ve 100, Ebu Ömer; el-İkd'ul-Ferid, c.2, s.249, Abdurabbih: Uyun-u Ahbar, c.2, s.10: lbn-i Kuteybe; et-Tarih, c.2, s.195. İbn-i Vazih; Tuhef'ul-Ukul. s.201; İbn-i Şu'be Harrani; Kitab'ul-Fazil, s.2; Müberred; İrsad. s 141, Şeyh Mufıd; İhtisas, s.2, Şeyh Mufıd; Divan'il-Meani, c.l. s. 146. Ebu Hilal Askeri; Kitah'ııs-Senaateyn. s.232. Ebu Hilal Askeri; Mehasin ve Mesavi, c.2. s. 121, Beyhaki; el-Emali, Şeyh Saduk; el-Hisal. c.2, s. 186, Şeyh Saduk: Uyıın-ıı Ahbar'ir-Rıza, c.2, s. 120, Şeyh Saduk; Fakih, c.4, s.278, Şeyh Saduk; Tezkiret'ul-Havas, s. 154. Sibt b. Ccvzi; et-Tarih, c.l, s.206, Yakubi; el-Kafi. c.l. s.51, Kuleyni; Lehevamil ve's-Şevanül. s.200; Ebu Hayyan Tevhidi; Elfaz-i Kitabiyye, İbn-i llamedani; Elam. s.10, Ebu'l-Hasan Amiri

82. Hikmet: Sahifet-u İmam Rıza (a.s), s.20; et-Tarih. c.2, s. 195. Yakubi; Deaim'ul-İslam, c.l, s.80, Kadı Numan; el-Hisal. c.l, s. 149. Şeyh Saduk; el-İkd'ul-Ferid, c.3, s.147 ve c.4, s.80; Abdurabbih: Mehasin c.l. s.229, Barki; Uyıın-ııl Ahbar, c.2, s. 119. İbn-i Kuteybe; el-Beyan ve't-Tebyin, c.l, s. 178, Cahiz; Hilyet'ul-Evliya. c.l. s.75, Ebu Naim; İrşad, s. 173, Şeyh Mufîd; Menakıh. s.260, Harczmi; Ravzat'ıd-Vaizin, s.422, el-Fettal Nişaburi; Lebah'ul-Adab, s.363, Usame b. Munkiz; Tezkiret-u Havas, s. 140, Sibt b. Cevzi; Adab'ud-Dünya ve'd-Din. s.58, Maverdi; Metulib'us-Suul, c.l, s. 158, İbn-i Talha Şafii; Tarih-i Dimesk, İbn-i Asakir; Maden 'ıd-Cevahir (5. Bab), Keraceki; el-Müstedrek c.2, s.70, Ebşihi; Tarih-i Hulefa, s. 181, Siyuti; Uyun-u Ahbar'ir-Rıza. c.2, s.44, Şeyh Saduk; el-Hisal, c.l, s.282, Şeyh Saduk

83. Hikmet: el-Beyan ve't-Tebyin, c.l, s. 179 ve c.2, s.220, Ebu Osman Cahiz; Uyun-u Ahbar, c.l, s.274, İbn-i Kuteybe; Ensab'ul-Eşraf, s. 188, Belazuri; Muhazerat, c.l, s. 175, Rağıb; Mecma'ul-Emsal, c.l, s.52, Meydani; el-Emali, c.l, s.274, Murtaza; Gıırer ve Urer s.28, Vetvat; Tarih-i Hulefa, s. 152, Siyuti; Mııhazerat, c.l, s.381. Rağıb; el-Muslaksa, c.l, s.377, Zemahşeri

84. Hikmet: el-İkd'ul-Ferid, c.l, s. 102 ve c.4 s.206, İbn-i Abdurabbih; el-Beyan ve Tebyin, c.2. s.35. Cahiz; Uyun-ul Ahbar, c.l, s. 130, İbn-i Kuteybe; Zehr'ul-Adab, c.l, s.80, Hasri

85. Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.289. Amedi, el-Beyan ve't-Tebyin, c.l, s. 183. Ebu Osman Cahiz, Kuvvet-u Kulub, c.l. s.277, Ebu Talib Mekki

86. Hikmet: el-İkd'ul-Ferid c.l, s.62, c.2, s.240 ve c.4, s.206, İbn-i Abdurabbıh; c.l, s. 175, Cahiz; Resail'ul-Cahiz, s.273, Cahiz; Cemheret'ul-Emsal, c.l, s.502, Ebu Hilal Askeri; Mııhazerat'ul-Udeba, Rağıb İsfahani; Mecma'ul-Emsal, c.l, s.292, Meydani, Gurer 'ul-Hikem, s. 187, Amedi; Zehr 'ul-Adab, c.l,s.49; el-Mııstaksa, c.2, s.91, Zemahşeri

87. Hikmet: el-Kamil, c.l, s. 177, Ebu'l-Abbas Müberred; el-İkd'ul-Ferid, c.3, s.181 ve c.2, s.223, İbn-i Abdurabbih; Uyun-uAhbar, c.2, s.372, İbn-i Kuteybe; Emali, c.l, s.60, Şeyh Tusi; Tezkire, s. 135, Sibt b. Cevzi

88. Hikmet: Mecma'ul-Emsal, c.4, s.539, Meydani; Ravzat'ul-Vaizin, c.2, s.478, el-Fettal Nişaburi ; Tezkiret'ul-Havas, s. 133, Sibt b. Cevzi; Tefsir-i Razi, c. 15, s. 158

89. Hikmet: Tezkiret'ul-Havas, s. 133, Sibt b. Cevzi; el-Hisal, c.l, s.22, Şeyh Saduk; el-Emali, s.62, Şeyh Saduk; Ravzat'ul-Kafı, s.307, Kuleyni, Mehasin, c.l, s.29, Barki; Fakih, c.4, s.283, Şeyh Saduk

90. Hikmet: Usul-u Kafi, c.l, s.36, Kuleyni; Mean'il-Ahbar, s.226, Şeyh Saduk; Kuvvet-i Kulub c.,1 s.450, Ebu Talib Mekki; Hilyet'ul-Evliya, c.l, s.77, Ebu Naim; Ayn'ul-Edeb ve 's-Siyaset, s.20, İbn-i Huzeyl; Usul-u İman, s.24, Muhammed b. Abdulvahhab; Tuhef'ul-Ukul s.204, İbn-i Şu'be; Hikmet 'ul-Halide, s. 112, İbn-i Meskuye; Mişkat ul-Envar, s. 126, Tabersi; Tarih-i Hulefa, s. 186, Siyuti; Tezkiret 'ul-Evliya, Sibt b. Cevzi (Asım b. Hamza'ya isnad etmiştir.)

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

91- "Bu kalpler, bedenlerin usandığı gibi usanır; o halde bu kalplere yeni hikmetler arayın."

92- "İlmin en değersizi, dilde duranıdır; en üstünü ise aza ve organlarda görünendir."

93- "Sizden biriniz; "Allah'ım, fitneden sana sığınırım." demesin. Zira fitneye duçar olmamış hiç kimse yoktur. O halde sığınanlar fitnelerin saptırıcılığından Allah'a sığınmalıdır. Nitekim Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor: "Bilin ki mallarınız ve evlatlarınız ancak bir fitnedir."(Enfal: 28) Bu ayetin manası da şudur: Allah-u Teâlâ, rızkına karşı çıkanlarla, kendi payına rızayet gösterenlerin açıkça ortaya çıkması için evlat ve mallarla insanları imtihan etmektedir. Gerçi Allah onları kendilerinden daha iyi bilmektedir. Ama sevap veya cezayı gerektiren fiillerin (kendilerine) aşikâr olması için onları imtihan etmektedir. Zira bazıları erkek çocukları sevmekte, kız çocuğundan ise nefret etmekteler. Bazıları da malın çoğalmasını sevmekte ve ondan bir şevin azalmasını sevmemekteler."

94- Kendisine; "Hayır nedir?" diye sorulunca şöyle buyurdu: "Hayır, malının veya evladının çoğalması değildir. Şüphesiz ki hayır ilminin çoğalması, hilminin büyümesi ve rabbine ibadet sayesinde insanlar arasında yücelmendir. O halde eğer iyilik yapmış olursan, Allah'a hamd edersin; eğer kötülük etmiş olursan, Allah'tan bağışlanma dilersin. Dünyada sadece iki kişiye hayır vardır: Birisi günah işlediğinde hemen tövbeyle telafi eden, diğeri ise hayırlara koşan kimsedir."

95- "Takvayla yapılan hiçbir amel az değildir; makbul olan bir amel nasıl az olabilir?"

96- "İnsanların nebilere en yakın olanları, onların (Allah tarafından) getirdiği şeyi en iyi bilenlerdir." İmam (a.s) daha sonra şu ayeti okudu: "Doğrusu insanların İbrahim'e en yakın olanı, ona uyanlar, bu Peygamber (Hz. Muhammed) ve iman edenlerdir."(Al-i İmran: 68) Muhammed'in (s.a.a) dostu, Peygamber'e akrabalık bağı uzak olsa bile Allah'a itaat eden kimsedir; Muhammed'in düşmanı ise peygambere akrabalık bağı yakın olsa bile Allah'a isyan eden kimsedir."

97- Hururalı([1]) bir adamın teheccüd namazı kıldığını ve Kur'ân okuduğunu işitince şöyle buyurdu: "Yakîn üzere olan uyku, şüphe halinde kılman namazdan daha hayırlıdır."

98- "Bir hadis duyduğunuzda onu nakletmek için değil, riayet (düşünmek ve amel etmek) için algılayın. Çünkü ilmi rivayet edenler çoktur; fakat onu riayet edenler pek azdır.

99- Bir şahsın; "İnna lillah ve inna ileyhi raciun" dediğini duyunca şöyle buyurdu: "İnna lillah" (Biz Allah içiniz) deyişimiz, kul olduğumuza itirafıdır. "İnna ileyhi raciun" (Biz O'na dönücüleriz) deyişimiz ise, helak olmamıza itiraftır."

100- Bir grubun, yüzüne karşı kendisini övmesi üzerine şöyle buyurdu: "Allah'ım, sen beni kendimden daha iyi tanırsın; ben de kendimi onlardan daha iyi tanırım. Allah'ım, bizi, onların sandıklarından daha iyi kıl ve bilmedikleri şeyleri de bağışla."

----------------
91.Hikmet: el-İkd'ul-Ferid, c.6, s.279, İbn-i Abdurabbih; Usul-u Kafi, c.l, s.48, Kuleyni; Destur-u Mealim'il-Hikem, s.23, Kadı Kudai; Rebi'ul-Ebrar, (Önsözünde), Zemahşeri; Nihayet 'ul-Ereb, c.8, s.181, Nuveyri; Ravzat'ul-Vaizin , s.414, el-Fettal Nişaburi; Gurer 'ul-Hikem, s.113, Amedi; Hikmet'ul-Halide, s.112, İbn-i Meskuye

92. Hikmet: Rebi'ul-Ebrar, (İlim ve Hikmet babı), Zemahşeri, Ravz'ul-Ahyar, s.15, Muhammed b. Kasım; Gurer'ul-Hikem, s.91, Amedi

93. Hikmet: Tenbih'ul-Hatir, s.375, Maliki; el-Emali, c.2, s. 193, Şeyh Tusi

94. Hikmet: Hilyet'ul-Evliya, c.l, s.75, ve c.10, s.388; el-Mehasin, c.l, s.224, Barki; Rebi'ul-Ebrar, c.l, Bab-u Hayır ve Salah, Zemahşeri; Destur-u Mealim'il-Hikem, s. 140, Kadı Kudai; Gurer'ul-Hikem, s.258, Amedi; Ravzat'ul-Vaizin, el-Fettal Nişaburi; et-Tezkire, s.131, Sibt b. Cevzi

95. Hikmet: Tenbih'ul-Hatir, s.23, Maliki; Hilyet'ul-Evliya, c.l, s.75; Usul-u Kafi, c.2, s.75, Kuleyni; Tuhef'ul-Ukul, İbn-i Şu'be Harrani; el-Mecalis, s. 151, Şeyh Mufid; el-Emali, c.l, s.60, Şeyh Tusi; et-Tezkire, s. 131, Sibt b. Cevzi; Menakıb, s.265, Harezmi

96. Hikmet: Rebi 'ul-Ebrar (Üstünlük ve Farklılık babı), Zemahşeri; Tenbih'ııl-Hatir, s. 17, Maliki, Gurer'ul-Hikem, s.90, Amedi; Meana'ul-Beyan, c.2, s.457, Tabersi; Bihar'ul-Envar, c.48, s.84, Meclisi

97. Hikmet: Mecma'ul-Emsal, c.2, s.455, Meydani; Metalib'us-Suul, c.l, s.164, İbn-i Talha Şafii; Tenbih'ul-Hatir, s.24. Maliki; Gurer'ul-Hikem, s.332; Tezkiret'ul-Havas, s. 105, Sibt b. Cevzi

98. Hikmet: Muhazerat'ul-Udeba, c.l, s. 14, Rağıb İsfahanı; Usul-u Kafi c.2, s.84; Kafi, c.5, s.35, (Cihad babı), Kuleyni; Gurer'ul-Hikem, s. 111, Amedi; Ravz'ul-Ahyar, s. 10, İbn-i Kasım; el-Vafi, c.14, s.24, Feyz; Mirat'ul-Ukul, c.2, s.33, Meclisi; Tuhef'ul-Ukul, s.328, İbn-i Şu'be

99. Hikmet: Tuhef'ul-Ukul, s.209, İbn-i Şu'be Harrani; el-İkd'ul-'- Fent/, c.3, s.304, İbn-i Abdurabbih; Kamil, c.2, s.251, İbn-i Esir; Muhazerat 'ul-Udeba, c.2, s.226, Rağıb İsfahani; Sırac 'ul-Muluk, s.182, Tertuşi; Gurer'ul-Hikem, s.121, Amedi; Nihayet 'ul-Ereb, c.5, s.167; Nuveyri

100.Hikmet: Ensab'ul-Eşraf, s.188, Belazuri; Gurer ve Ürer, s.25, Vetvat; Gurer 'ul-Hikem, s.57, Amedi; el-Emali, c.2, s.53, Ebu Ali Kali; el-Hisal, c.2, s. 156, Şeyh Saduk; Tuhef'ul-Ukul, s.100, İbn-i Şu'be Herrani; Beyan ve Tebyin, c.4, s.74, Cahiz; el-Emali, c.l, s.220, Şeyh Tusi; İrşad, s.112, Şeyh Mufıd

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

101- "İhtiyaçların karşılanması sadece şu üç şeyle doğrulur: "(Allah nezdinde) büyük sayılmak için onu küçük saymak, (ecir günü) ortaya çıkması için onu gizlemek ve (isteyene) tatlı olması için de onu karşılamada acele etmek."

102- "İnsanlara öyle bir zaman gelecek ki sadece (sultan ve padişahlara) söz taşıyanlar yakınlaşabilecek, sadece kötüler zarif ve zeki sayılacak ve sadece insaf sahipleri zayıf düşürülecek. O zaman sadaka zarar sayılacak, sıla-i rahim (akrabalara ihsan ve onlarla ilişki) bir minnet etme aracı haline gelecek ve ibadet insanlara üstünlük taslama bahanesi olacak. İşte bu zamanda iktidar ve saltanat (hükümet ve yöneticilik) kadınların istişaresi, çocukların (tecrübesiz gençlerin) emirliği ve hizmetçilerin (aşağılık ve soysuz insanların) tedbir ve düşünceleri ile yapılacak."

103- Hz. Ali (a.s)'ın üzerinde yamalı gömlek görüp nedenini sorduklarında şöyle buyurdular: "Bununla kalp mütevazı olur, asi nefis ram olur ve mü’minler ondan örnek alır. Dünya ve ahiret iki uyumsuz düşman ve iki farklı yoldurlar. O halde kim dünyayı sever ve ona gönül verirse, ahirete buğz eder ve ona düşman kesilir. Bunlar doğu ve batı gibidirler.

Bunların arasında yürüyen, birine yaklaştıkça diğerinden uzaklaşır. Bunlar bir kocası olan iki kadın (kuma) gibidirler (sürekli ihtilaf içerisindeler)."

104- Nevf-i Bikkali'den([2]) şöyle dediği nakledilmiştir: Bir gece Emir'ül-Mü’minin Hz. Ali (a.s)'ı ibadet için yatağından kalktığını gördüm. Yıldızlara baktıktan sonra bana; 'Ey Nevf! Yatmış mısın, yoksa uyanık mısın?" diye sordu, uyanığım dediğimde ise şöyle buyurdu:

"Ey Nevf! Ne mutlu dünyada zahit olanlara ve ahirete rağbet edenlere! Onlar yeryüzünü sergi, toprağını yatak, suyunu güzel koku, Kur'ân'ı iç elbise (kalp ziyneti), duayı ise (olaylara karşı) dış elbise yapan ve dünyayı Hz. Mesih İsa gibi kesip atan (ondan yüz çeviren) kimselerdir.

Ey Nevf! Davud (a.s) böylesi bir gecede kalkıp şöyle buyurdu: "Halktan haraç alan zorba, halkı sultanlara ispiyonlayan gammaz zalim, hükümeti koruyan polis ve tambur ile davul çalanlar dışında, bu saatte dua eden her kulun duası kabul olur."

105- "Allah size (oruç, namaz ve hac gibi) bir takım şeyleri farz kılmıştır; o halde onların haramlığını bozmayın. Bir takım şeyleri de susarak ifade etmemiştir. Ama bu unuttuğundan dolayı değildir. O halde onları elde etmek için kendinizi zahmete atmayın."

106- "İnsanlar dünyalarını düzeltmek için dini işlerinden birini terk ettiklerinde, Allah daha zararlı bir şeyi onların yüzüne açar."

107- "Nice âlim vardır ki, cehaleti onu öldürmekte ve kendisiyle olan ilmi de ona bir fayda sağlamamaktadır."

108- "Bu insanın damarlarına([3]) bağlanmış bir et parçası vardır; bu, insanın içinde olan en şaşılacak bir uzuvdur ve o da kalptir. İşte bunda hikmetten ve ondan farklı bir takım şeyler vardır. Eğer onun için bir ümit doğarsa, tamah onu zelil eder; tamah onu heyecanlandırırsa, hırs onu helak eder; eğer ümitsizlik ona musallat olursa, eseflenmek onu öldürür; gazaplanırsa, öfkesi şiddetlenir; hoşnutluk onu mesut ederse, sakınmayı unutur; korku onu sararsa, kaçınmak onu meşgul eder; genişliğe kavuşursa (veya emniyet ve rahatlığı artarsa), gaflet onu yakalar; bir mal elde ederse, zenginlik onu azdırır; bir musibet ona ulaşırsa, sabırsızlanma onu rüsva eder; yokluk onu ısırırsa, bela onu oyalar; açlık onu takatsiz ederse, zaaf onu çökertir; doymak onu ifrata götürürse (fazla yerse), aşırı doymak (mide şişkinliği) onu sıkar. O halde her kusur ona zararlıdır; her ifrat (haddi aşmak) da onu bozguna uğratır."

109- "Biz dayanılacak orta halli bir yastığız (güvenilir, mutmain bir dayanağız); geri kalan bize ulaşmalı; haddi aşıp ileri giden de bize dönmelidir."

110- "Allah'ın emrini, ancak yaltaklık yapmayan (veya rüşvet vermeyen), kendini batıla benzetmeyen (boyun eğmeyen) ve tamahlara kapılmayan kişi uygulayabilir."

--------------------
101.Hikmet: et-Tarih, c.2, S. 152; İbn-i Vazih; Kuvvet-i Kulub, c.2, s.222 Ebu Talib Mekki; Gurer ul-Hikem. s.57, Amedi; Rebi’ul Ebrar, Zemahşeri

102.Hikmet: Kamil, c.l, s.177, Müberred; et-Tarih, c.2, s.151, İbn-i Vazıh, Ravzat'ul-Kafi, s.57, Kuleyni; Muhazerat 'ul-Udeba, c.l, s.89, Rağıb; Gurer'ul-Hikem, s.363, Amedi; Metalib'us-Suul, c.l, s. 150, İbn-i Talha Şafii; el-Aciab, s. 10, İbn-i Şems Hilafe; et-Tarih, c.2, s.185, Yakubi

103.Hikmet: Tuhef'ul-Ukul, s.212, İbn-i Şube Harrani; Tabakat, c.3. s.28, İbn-i Sa'd; Hilyel'ul-Evliya, c.I. s.83, Ebu Naiın; Metalib'us-Suul, c.I, s.95, İbn-i Tallıa Şafii: Sivac'ul-Muluk, s.244, Tertuşi; Ravz'ul-Ahyar. s.72 ve 180. İbn-i Kasım; et-Teskire, s. 113, Sibt b. Cevzi: Zehair’ul-Ukba. s. 102, Taberi: el-Emali, c.I. s. 153, Scyyid Murtaza

104.Hikmet: el-Hisal, c.I, s. 159, Şeyh Saduk; Ekmel'ud-Din. Şeyh Saduk; Muruc'uz-Zeheb, c.4. s. 193, Mesudi; Hilyet'ul-Evliya, c.I. s.79 ve e.6. s.53, Ebu Naim; cl-Mecalis, s.71. Şeyh Mufid; c.7, s. 162, Hatib Bağdadi; Destur-u Mealim "el-Hikem, s.35, Kadı Kııdai; Gıırer'ul-Hikeın, s.209. Amedi; Kenz'ııl-Fevaid, s.30, Keraceki; Tarih-i Diıncşk, c.6, İbn-i Esakir; Uyun-u Ahbar, c.6, s.353; el-Cerh ve't-Tedil. c.8, s.505. Hafız Razi

105.Hikmet: Emali, c.2, s.124, İbn-i Şeyh: Fakih, c.4, s.53, Şeyh Saduk; el-Mecalis. s.94, Şeyh Mufıd; Gıırer'ul-Hikeın, s. 111, Amedi

106.Hikmet: Gurer ul-Hikem,s.35\, İbn-i Şu'be Harrani

107.Hikmet: Kitab-u Cemel, Ebu Muhnef; İrşad. s. 144, Şeyh Mufıd; Gurer 'ul-Hikem, s. 183, Amedi

108.Hikmet: Ravzat’ül-Kafı, s.31, Kuleyni; Tuhef'ul-Ukul, s.95, İbn-i Şu’be Harrani; Kilab'ul-Fazıl, s.2, Muberred; Muruc'uz-Zeheb, c.2, s.433, Mesudi; İrşad, s. I 71, Şeyh Mufid; Destur-ıı Mealim 'il-Hikem. s. 129. Kadı Kudai: Zehr'ııl-Adab, c.I. s.496. Hasri; Gurer 'ul-Hikem, s.225, Amedi; Tarih-i Dimeşk, İbn-i Asakir; İlel-i Şerayi (94. Bab). Şeyh Saduk

109.Hikmet: el-İkd'ııl-Ferid, q.2, s.370, İbn-i Abdurabbıh; Uyun-u Ahbar, c.I. s.326, İbn-i Kuteybe: iştikak, s.462, İbn-i Dureyd; er-Tarih, c.2, s. 152, İbn-i Vazih; Cemheret'ul-Emsal. c.I, s.419, Ebu Hilal Askeri; Tuhef'ul-Ukul, s.216. İbn-i Şu'be Harrani; el-Mecalis, s.3. Şeyh Mufıd; et-Tarih, c.2. s. 186, Yakubi; Kitab-u Fahir, s.216. İbn-i Asım; Uyun-u Ahbar c.3, s.336, İbn-i Kuteybe; Kuvvet-u Kulub c.I, s.357. Ebu Talib Mekki

110.Hikmet: Gurer’ul-Hikem, s.351, Amedi

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

111- İmam (a.s)'ın sevgili yaranlarından olan Sehl b. Huneyf el-Ensari Kufe'de vefat edince şöyle buyurdu: "Beni bir dağ bile sevse, parça parça olur."

Seyyid Razi şöyle diyor: Bu sözün anlamı şudur: Zorluklar ve sıkıntıları artar ve musibetlerin saldırısına uğrar. Bu takva ve iyilik sahibi kimselerin kaderidir. Nitekim 112. hikmette bu anlamı ifade, etmektedir.

112- "Biz Ehl-i Beyt'i seven, fakirlik elbisesini giymeye hazırlanmalıdır."

113- "Akıldan daha faydalı bir mal, kendini beğenmekten daha korkunç bir yalnızlık, tedbir gibi bir akıl, takva gibi yücelik, güzel ahlak gibi arkadaş, edep gibi miras, başarı gibi önder, salih amel gibi ticaret, sevap gibi kazanç, şüpheli şeylerde durma gibi takva, haramlara itinasızlık gibi züht, tefekkür gibi ilim, farzları eda etmek gibi ibadet, haya ve sabır gibi iman, tevazu gibi hasep, ilim gibi şeref, bilim gibi izzet, istişareden daha sağlam bir destek yoktur."

114- "İyilik ve doğruluk, zaman ve ehline galip olduğunda (yani zaman ve insanlar iyi olduğunda), eğer bir kimse, kendisinden bir günah görülmeyen birisi hakkında su-i zanda bulunursa, zulmetmiş olur; fesat ve kötülük, zaman ve ehlini kuşattığında, bir kimse biri hakkında hüsn-ü zanda bulunursa, şüphesiz kendini tehlikeye atmıştır."

115- Kendini nasıl buluyorsun, ey Emir'el Mü’minin?" diye sorduklarında şöyle buyurdu: "Bekasıyla fani olan, sıhhatiyle hastalanan, güvendiği yerde ölüm kendisine ulaşan kimsenin hali nasıl olur?!"

116- "Nice insanlar vardır ki, kendisine ihsan edilmekle yavaş yavaş azaba yakınlaşır; günahlarının örtülmesiyle aldanır; övülmesiyle, fitneye uğrar (akıl ve malını elden verir). Allah hiçbir kimseyi insana verdiği fırsat gibi bir şeyle imtihan etmemiştir."

117- "Benim hakkımda iki kişi helak olur: İfrat eden dost ve buğz eden düşman."

118- "Fırsatı kaybetmek, keder ve sıkıntıya sebep olur."

119- "Dünya (zehirli) bir yılan gibidir; derisi yumuşak, ama içinde öldürücü zehir vardır; aldanan cahil ona doğru yürür, akıl sahibi ise ondan uzak durur."

120- Kureyş hakkında sorduklarında şöyle buyurdular. "Mahzumoğulları'na gelince; onlar Kureyş'in gülleridir; erkekleriyle konuşmayı ve kadınlarıyla evlenmeyi severiz. Abduşşemsoğulları'na gelince; onlar ileri görüşlü ve arkalarında olanları (mal ve evlatları) daha çok savunandırlar. Biz Haşimoğulları'na gelince; elimizde olanı bağışlarız, ölüm anında (din yolunda) canlarımızı vermede cömert davranırız. Abduşşemsoğulları sayıca daha çok, hilekâr ve çirkindirler. Biz ise daha fasih, daha hayır isteyen ve daha güzel yüzlüyüz."
----------------
111.Hikmet: Rebi'ul-Ebrar, (Bab'ul-Eha ve'1-Muhabbet). s.60, Zemahşeri; Gıırer'ul-Hikeın, s.261, Amedi; ed-Derecal'ur-Refıe, s.390

112. Hikmet: Emali. c.I, s. 17. Murtaza; Garib'ul-Hadis, İbn-i Kuteybe; el-Cem Beyn'el-Garibeyn; Heruy; en-Nihaye, c.l, s.283, İbn-i Esir; İhtisas, s.311, Şeyh Mufıd; Mean'il-Alıbar, s. 182. Şeyh Saduk; Garib’ul-Hadis. İbn-i Selam

113.Hikmet: Tuheful-Ukul. s.201 ve 89 ve 94, İbn-i Şu’be Harrani; Ravzat'ul-Kafi. s. 17, Kuleyni; el-Emali, s. 193, Şeyh Saduk; Destur-u Mealim'il-Hikem, Kadı Kudai; Gıırer'ul-Hikem, Amedi; Besair ve 'z-Zehair, s.25, Ebu Hayyan, Tevhidi; el-İkd'ul-Ferid, c.2. s.252, İbn-i Abdurabbih

114.Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s. 143, Amedi; Rebi'ul-Ebrar (Bab-uz zan, ve'l-Feraset ve'ş-Şek ve't-Tuhmet), Zemahşcri

115.Hikmet: Emali. c.2. s.254. Şeyh Tusi; ed-De'evat. Ravendi; Ravzat'ul-Bihar. c.78, s.90; Misbah'uş-Şeria, İmam Sadık'a mensup

116.Hikmet: Tuhef'ııl-Ukul. s.203, İbn-i Şu’be Harrani; Ravzat'ul-Kafi, s.112, Kuleyni; et-Tarih, c.2, s.182, Yakubi; Tezkiret'ul-Havas, s. 133, Sibt b. Cevzi; Emali, c.2, s.58, Şeyh Tusi

117. Hikmet: el-Hayyan, c.2, s.90, Ebu Osman Cahiz; el-Mehasin ve'l-Mesavi, s.41, Beyhaki; Emali, Şeyh Saduk; Gurer'ul-Hikem. s.329, Amedi; Maden 'ul-Cevahir. s.226

118.Hikmet: Gurer 'ul-Hikem, s.24, Amedi

119.Hikmet: Tuhef'ul-Ukul, s.90, Amedi; el-İrşad, Şeyh Mufıd

120.Hikmet: Rebi'ul-Ebrar. s.300, Zemahşeri; Müheccet'ül-Beyza, c.4, s.324, Feyz Kaşani, el-İkd'ul-Ferid. c.3, s.315, İbn-i Abdurabbih, el-Muvaffakiyyat, s.343, Zübeyr b. Bekkar; Uyun-u Ahbar, c. 10, s.25

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

121- "İki amel arasındaki fark ne kadar da uzaktır (çoktur): Birinin tadı gider, kötü sonucu kalır; diğerinin ise zahmeti geçer, ecri kalır.”

122- Bir cenazenin peşinden giderken birinin gülmesini duyunca şöyle buyurdu: "Sanki ölüm bizden başkasına yazılmış ve hak (Ölüm) bizden başkasına farz olmuştur! Sanki (her gün için) gördüğümüz ölüler, az bir zaman sonra bize dönüp gelecek olan yolculardır! (Oysa) cesetlerini kabirlere bırakıyoruz, miraslarını yiyoruz. Sanki biz onlardan sonra ebedi kalacağız! Daha sonra her öğüt veren (ölmüş) erkek ve kadını unutuyoruz ve her musibet ve felakete duçar oluyoruz!"

123- "Ne mutlu nefsi ram, kazancı temiz, sırrı (niyet ve itikadı) iyi ve ahlakı güzel olana; yine ne mutlu malından fazla kalanı infak edene, dilini çok konuşmaktan alıkoyana, sünnet kendisini kuşatana ve kendine bidat isnat edilmeyene (dinde bidat çıkarmayana)"

124- "Kadının erkeği (iki veya üç evliliğinden dolayı) kıskanması küfür, erkeğin kadını kıskanması ise imandır."

125- "Şimdi İslam'ı öyle bir nitelendireceğim ki, benden önce kimse onu öyle nitelendirmemiştir: İslam, (Allah karşısında) teslimiyettir; teslimiyet yakindir; yakın tasdik etmektir; tasdik ikrar etmektir; ikrar eda etmektir; eda etmek ise ameldir."

126- "Kendisinden kaçtığı yoksulluğa doğru koşan cimriye şaşarım! Talep ettiği zenginlik elinden çıkıp gider; dünyada fakirler gibi yaşar; ahirette zenginler gibi hesaba çekilir. Dün bir meni parçasıyken yarın leş olacak kibirlenen kişiye şaşarım! Allah'ın yarattıklarını gördüğü halde, O'nun hakkında şüpheye düşen kişiye şaşarım! Ölüleri gördüğü halde ölümü unutan kişiye şaşarım! İlk yaratılışı gördüğü halde, ikinci kez yaratılmayı inkâr edene şaşarım! Beka (ahiret) yurdunu terk edip fani dünyayı imar edene şaşarım!"

127- "Amelde kusur eden, üzüntüye duçar olur; malında ve canında Allah için bir pay ayırmayan kimseye, Allah'ın ihtiyacı yoktur."

128- "Soğukların evvelinde kendinizi ondan koruyun; sonunda ise onu karşılayın. Zira soğuklar insanın bedenine ağaçlara yaptığını yapar; evveli yakar (yaprakları döker), sonunda ise yeşertir."

129- "Yaratanın senin yanındaki büyüklüğü, yaratıkları gözünde küçültür."

130- Sıffin'den dönüşünde, Kufe dışındaki mezarlığı gördüğünde şöyle buyurdu: "Ey, korkunç diyarının, ıssız yerlerin, karanlık kabirlerin halkı! Ey toprakta yatanlar, ey garipler, ey yalnızlar, ey korkuya uğrayanlar! Siz, bizden önce giden, biz ise sizi izleyen ve size kavuşacak olanlarız. Bıraktığınız evlere gelince; başkaları o evlerde oturdular. Eşlerinize gelince; başkalarıyla evlendiler. Mallarınıza gelince; başkaları arasında taksim edildi. Bizde olan haber bu; Sizden ne haber!" Sonra ashabına dönerek şöyle buyurdu: "Bilin ki, eğer konuşmalarına izin verilseydi, size; "En hayırlı azık takvadır."(Bakara: 197) diye haber verirlerdi."

------------------------
121.Hikmet: Rebi'ul-Ebrar, s.300; Zemahşeri; Gurer'ul-Hikem, s. 199, Amedi; Emali, c. 1, s. 153, Seyyid Murtaza

122.Hikmet: Tefsir-i Ali b. İbrahim: Ravzat'ul-Vaizin, s.490, el-Fettal Nişaburi; et-Tarih, c.2, s.89, İbn-i Vazih; Ravzat'ul-Kafi, s. 168. Kuleyni

123.Hikmet: Tefsir-i Ali b. İbrahim; Ravzat'ııl-Vaizin, s.490. el-Fettal Nişaburi; et-Tarih, c.2. s.89. İbn-i Vazih: Ravzat’ul-Kafi. s. 168, Kuleyni

124.Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.223, Amedi

125.Hikmet: Usul-u Kafi, c.2, s.45, Kuleyni; Emali, s.21l. Şeyh Saduk; Mehasin, c.l, s.222, Barki; Tefsir-i Ali b. İbrahim, s.90; Bihar'ul-Envar, c.68, s.309, Meclisi; Emali, c.2, s.137, Şeyh Tusi; Mean il-Ahbar, Şeyh Saduk

126.Hikmet: el-Miet'ul-Muhtare, Ebu Osman Cahiz; Rebi'ul- Ebrar, Zemahşeri; Gıırer ve Ürer, s. 195, Vetvat; Gurer'ul-Hikem, s.219, Amedi; Ravz'ul-Ahyar, s.224, Muhammed b. Kasım

127.Hikmet: Gurer 'ul-Hikem, s.295

128.Hikmet: Nihayet'ul-Ereb, c.l, s. 176, Nuveyri; Ravz'ul-Ahyar, s.80, Ibn-i Kasım; Ayrıca Zer b. Habiş'il-Esedi (Ö.H. 83)

129.Hikmet: Ensab'ul-Eşraf, s. 188, Belazuri; Gurer ve Ürer, s.25, Vetvat; Gurer 'il-Hikem, s.57, Amedi; el-Emali, c.2, s.53, Ebu Ali Kali; el-Hisal, c.2, s. 156, Şeyh Saduk; Tuheful-Ukul, s. 100, İbn-i Şu'be Herrani; el-Beyan ve Tebyin, c.4, s.74, Cahiz; el-Emali, c.l, s.220, Şeyh Tusi; İrşad, s. 112, Şeyh Mufıd
130.Hikmet: Men La Yehzuruh'ul-Fakih, c.l, s. 114, Şeyh Saduk; Emali, s.66, Şeyh Saduk; el-İkd'ul-Ferid, c.3, s.237, İbn-i Abdurabbih; et-Tarih, sc,6, s.334, Taberi; Kitab-u Sıffın, s.351, Nasr bin Mezahim; el-Beyan ve't-Tebyin, c.2 s.219, Cahiz; Tuheful-Ukul, s. 188, İbn-i Şu'be; Zehr'ul-Adab, c.l, s 49. Hasri; Tezkiret 'ul-Havas, s. 137, İbn-i Cevzi; Emali, c.2, s.208, Şeyh Tusi;

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

131- Bir adamın dünyayı yerdiğini duyunca şöyle buyurdu: "Ey dünyayı kötüleyen, aldatıcılığına kanan, boş şeylerine kapılan kişi! Dünyaya aldandıktan sonra mı onu kötülüyor-sun?! Sen mi dünyayı suçluyorsun, yoksa o mu seni suçluyor?! O seni ne zaman azıttı, aldattı! Toprakta çürüyen atalarının helak olduğu yerle mi, yoksa toprak altındaki analarının içinde yattığı yerlerle mi aldattı seni?! Kaç kez iki elinle onların tedavisi için uğraştın, onların bakımını yaptın ve onların şifa bulmasını diledin? Tabiplerden onların ilaçlarının faydasını sordun, ama sabahleyin ilaçların onları iyileştirmedi. Ağlamaların, onların derdine derman olmadı. Korkun, onların hiçbirine fayda sağlamadı. Onun hakkında isteğine ulaşmadın (devasını aradın, çare olmadı). Gücünle ölümü ondan uzaklaştıramadın. Dünya, onunla sana örnek verdi. Onun helakiyle senin helakini gösterdi.

Dünya, ona doğru davranana doğruluk yurdu, ondan bir şey anlayana afiyet yurdu, ondan azık toplayana zenginlik yurdu ve onunla öğüt alana öğüt yurdudur. Dünya, Allah dostlarının secde yeri (mescidi), meleklerinin namazgâhı, vahyinin iniş yeri ve dostlarının ticaret yurdudur. Onlar, orda çalışmalarıyla rahmeti elde ettiler, cenneti kazandılar. Dünya, ayrılacağını bildirdiği, uzaklaşacağını ilan ettiği, kendisinin ve ehlinin faniliğini anlattığı halde onu kınayan kimdir?

Oysa dünya belasıyla belayı onlar için örnek vermiştir; neşesiyle onları neşeye teşvik etmiştir. Meyillendirmek, korkutmak, sakındırmak ve uyarmak için geceyi afiyetle sabahlar, gündüzü ise felaket ve faciayla akşamlar. Bu yüzden bazıları pişmanlık sabahı dünyayı kınar, bazısı ise kıyamet günü onu över. (Zira) dünya, (ahireti) onlara hatırlatmış, onlar da onu hatırlamışlardır (düşünüp öğüt almışlardır); dünya onlara haber vermiş, onlar da tasdik etmişlerdir; dünya onlara öğüt vermiş, onlar da öğüt almışlardır."

132- "Allah'ın her gün şöyle diyen bir meleği vardır; "Ölmek için doğun, yok olmak için toplayın, harap olması için yapın."

133- "Dünya kalmak yurdu değil, geçiş yurdudur. Orada iki tip insan vardır: Biri özünü (nefsi isteklere) satarak kendisini helak eder; diğeri de özünü (Allah'a) satarak kendini (azaptan) kurtarmış olur."

134- "Dost, kardeşini üç halde korumadıkça sadık dost olamaz: Sıkıntıda, gıyabında ve ölümünde."

135- "Kendisine dört şey verilen kimse, dört şeyden mahrum kalmaz: Dua verilen kimse icabetten; tövbe ihsan edilen kimse kabulden; istiğfar verilen kimse mağfiretten; şükür verilen kimse nimetin artmasından."

Seyyid Razi diyor ki: Allah'ın kitabı da bunu tasdik etmektedir. Zira Allah-u Teâlâ dua hakkında şöyle buyurmuştur: "Bana dua edin, size icabet edeyim."(Bakara: 60) İstiğfar hakkında: "Kim bir kötülük işler veya nefsine zulmeder de sonra Allah'a istiğfar ederse, Allah'ı Gafur ve Rahim olarak bulur."(Nisa: 110) buyurmuştur. Şükür hakkında; "Eğer şükrederseniz nimetimi ziyadeleştiririm."(İbrahim: 7) buyurmuştur. Tövbe hakkında ise; "Cehaletle bir kötülük işleyip de sonra hemen tövbe edenlerin tövbesi kabul edilir, işte onlar, Allah'ın tövbelerini kabul ettiği kişilerdir. Allah, ilim ve hikmet sahibidir."(Nisa: 17) buyurmuştur."

136- "Namaz, takvalı kimsenin Allah'a yaklaşmak vesilesidir. Hac, her güçsüzün cihadıdır. Her şeyin bir zekâtı vardır; bedenin zekâtı da oruçtur. Kadının cihadı kocasına güzel itaat etmesi (veya kendisini onun için süslemesidir)."

137- "Rızkı sadaka vermekle inmesini dileyin."

138- "İlahi mükâfata yakin eden, bağışta cömert davranır."

139- "Yardım (rızık) ihtiyaç miktarınca iner."

140- "İktisatlı davranan, muhtaç olmaz."

------------------
131.Hikmet: Uyun 'ul-Ahbar, c.2, s.329, İbn-i Kuteybe; el-Beyan ve't-Tebyin, c.l, s.219, Cahiz; el-Mehasin ve'l ezdad, s.132, Cahiz; Muruc'uz-Zeheb, c.2, s.413, Mes'udi; el-Mehasin vel-Mesavi, s.358, Beyhaki; et-Tarih, c.2, s. 150, Yakubi; el-İrşad, s. 137, Şeyh Mufıd; Tezkiret'ul-Havas, s. 162, Sibt bin Cevzi; Emali, s.2, s.26, Şeyh Tusi; Mehaziret'ul-Udeba, c.2, s.127, Rağib el-İsfahani; Edeb'ud-Dünya ve'd-Din. s. 111, Maverdi; Rebi'ul-Ebrar, c.l, Zemahşeri; Tarih-u Dimeşk, c.l2, İbn-i Asakir; Tuheful-Ukul, s. 187, İbn-i Şu'be; Emali, c.l, s. 154. Murtaza; Zehr'ul-Adab, c.l, s.49, Hasri

132.Hikmet: Usul-u Kafi, c.2, s. 132, Kuleyni; el-İhtisas, s.232;

133.Hikmet: Rebi'ul-Ebrar, Zemahşeri; Nihayet'ul-Ereb, c.l, s.66, Maliki; Tinhih 'ul-Havaür, s 66, Şeyh Verram; el-Mehazirat, c.2. s.383, Rağib

134.Hikmet: Tuheful-Ukul, s.319, İbn-i Şu'be Harrani; Rebiul Ebrar, c.l, s.56, (el yazması) Zemahşeri; Gurer ve Ürer, s.295, Vetvat; Ravz'ul-Ahyar, s.86, İbn-i Kasım

135.Hikmet: Tezkiret'ul-Havas, s. 133, Sibt bin Cevzi; el-Hisal, c.l, s.92, Şeyh Saduk

136.Hikmet: Tuheful-Ukul, s.221, İbn-i Şu'be Harrani, el-Hisal,c.2, s. 162, Şeyh Saduk; Furu-u Kafi, c.5, s.9, Kuleyni

137.Hikmet: Vesail, c.6, s.257, Hurr'ul-Amili

138.Hikmet: Zehr'ul-Adab, c.l, s.43, Hasri; Tuhef'ul-Ukul, s. 111 ve 221 İbn-i Şu'be; Emali, 68. Bab; el-Hisal, c.2, s 412. Şeyh Saduk; Uyun-u Ahbar'ir Rıza, c.2, s.54, Şeyh Saduk; Tezkire, s. 133, İbn-i Cevzi; Zehr ul-Adab, c. 1, s 50

139.Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.152, Amedi; Rebi'ul-Ebrar, s.373, (el yazması) Zemahşeri

140.Hikmet: Ensab'ul-Eşraf, s. 188, Belazuri; Gurer ve Ürer, s.25, Vetvat; Gurer'ul-Hikem, s.57, Amedi; el-Emali, c.2, s.53, Ebu Ali Kali; el-Hisal, c.2, s. 156, Şeyh Saduk; Tuheful-Ukul, s. 100, İbn-i Şu'be Herrani; el-Beyan ve Tebyin, c.4, s.74, Cahiz; el-Emali, c.l, s.220, Şeyh Tusi; İrşad, s. 112, Şeyh Mufid

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

141- "Ailenin (nüfusun) azlığı, iki kolaylıktan biridir."

142- "Dostluk, aklın yarısıdır."

143- "Üzüntü ve kader, ihtiyarlığın yarısıdır."

144- "Sabır, musibet miktarınca iner. Musibet anında dövünenin (sabırsızlık yapanın) ecri yok olur."

145- "Nice oruç tutan kimsenin, oruçtan elde ettiği ancak açlık ve susuzluktur. Nice gece namazı kılan kimsenin gece namazından elde ettiği, ancak uykusuzluk ve yorgunluktur. Akıllıların uykusu ve iftarları ne güzeldir!"

146- "İmanınızı sadaka ile yetiştirin; malınızı zekat ile koruyun; bela dalgalarını da dua ile defedin."

147- “Kumeyl bin Ziyad şöyle diyor: Mü’minlerin Emiri Hz. Ali b. Ebu Talib (a. s), elimden tutup beni şehir dışına çıkardı, sahraya varınca dertliler gibi uzun bir ah çekerek şöyle buyurdu:

"Ey Kumeyl! Bu kalpler bir çeşit kaplardır; en hayırlısı içindekini en iyi koruyandır. Sana söylediklerimi iyi belle ve aklında tut. İnsanlar üç kısımdır: Biri, rabbani âlim; diğeri kurtuluş yolu için ilim öğrenen öğrenci; geriye kalanlar ise her seslenene (bilmeden) uyan, her esintiye kapılıp giden değersiz sineklerdir; ne ilim nuruyla aydınlanmışlar ve ne de sağlam bir desteğe sığınmışlardır.

Ey Kumeyl! İlim maldan hayırlıdır; zira ilim seni korur; ama malı sen korursun. Mal harcandığında azalır; (ama) ilim harcandığında çoğalır; malın verdiği makam ve şahsiyet malın yok olmasıyla yok olur.

Ey Kumeyl! İlim öğrenmek, kendisiyle mükâfat verilecek bir dindir; insan hayatında onunla Allah'a itaat eder; ilim hâkimdir; mal ise mahkûmdur.

Ey Kumeyl! Mal biriktirenler, diri oldukları halde helak olmuşlardır. Ama ulema, zaman (dünya) baki kaldıkça bakidirler. Bedenler yok olmuştur; ama söz ve eserleri gönüllerde mevcuttur." (Eliyle göğsünü işaret ederek "İşte burada pek çok ilim vardır; keşke onu taşıyacak birini bulsaydım. Çabuk anlayıp algılayan kimseleri buluyorum; ama güvenilir değillerdir; dini dünyaya alet ediyorlar. Allah'ın nimetleriyle kullarına, hüccetleriyle de dostlarına üstünlük taslıyorlar. Veya hakkı yüklenip boyun eğen, ama önünü ardını göremeyen basiretsiz ve daha başlangıçta kalbi şüpheye dalan kuşkucu birini buluyorum. O halde, ne bu, ne de öbürü! Veya dünya lezzetlerine düşkün, şehvetlere karşı yuları yumuşak olan, mal toplama ve yığmaya ihtiraslı birini buluyorum. Oysa her ikisi de bir işte dine riayet edenler değillerdir. Bu ikisi, otlayan hayvanlara daha çok benzemekteler. İşte böylece ilim, onları taşıyanların ölümüyle ölüp gitmektedir.

Evet, ey Allah'ım! İlahî hüccet ve nişanelerin yok olmaması için yeryüzü hüccetle, Allah için kıyam eden birinden boş kalmaz. O ister zahir ve apaçık olsun; isterse korkup gizlensin. Onlar kaç kişidir ve neredeler (veya ne zamana kadar böyle gizli kalacaklar)?! Vallahi onlar sayı bakımından azdırlar; ama Allah katında makam açısından dereceleri pek büyüktür. Allah, hüccet ve nişanelerini onlara benzeyenlere emanet edinceye ve onları benzerlerinin kalplerine ekinceye kadar hüccet ve nişanelerini onlar vesilesiyle korumaktadır. İlim, hakikatin basireti üzere aniden onlara yönelmiştir; yakin ruhunu elde etmişlerdir; refah i-çerisinde olanların zor gördüğü şeyleri onlar kolay bulmuşlardır; cahillerin korkup kaçtıkları şeylere onlar ünsiyet etmişlerdir. Ruhları en yüce makama (Allah'ın rahmetine) asılı olduğu halde, bedenleriyle dünyada yaşamaktalar. İşte bunlar Allah'ın yeryüzündeki halifeleri ve halkı O'nun dinine davet etmekteler. Ah! Âh! Onları görmeyi ne kadar da arzuluyorum!" Daha sonra buyurdular ki: "Kumeyl! İstersen geri dön."

148- "Kişi, dilinin altında gizlidir."

149- "Kadrini bilmeyen kimse, helak olur."

150- Öğüt vermesini isteyen bir adama söyle buyurdu:

--------------------
141. Hikmet: Tuheful-Ukul, s. 111, İbn-i Şube; Emali, 68. Bab, Şeyh Saduk; Uyun-u Ahbar'ur Rıza, c.2, s.54, Şeyh Saduk; el-Hisal, c.2, s.412; el-Beyan ve Tebyin, c.l, s.35, Ebu Osman Cahiz; Tuheful-Ukul, s.214, İbn-i Şube Harrani; Edeb'ul- Kitab, s.74

142.Hikmet: Ensab'ul-Eşraf s. 188, Belazuri; Gurer ve Ürer, s.25, Vetvat; Gurer'ul-Hikem, s.57, Amedi; el-Emali, c.2, s.53, Ebu Alı Kali; el-Hisal, c.2, s. 156, Şeyh Saduk; Tuheful-Ukul, s. 100, İbn-i Şu'be Herrani; el-Beyan ve Tebyin, c.4, s.74, Cahiz; el-Emali, c.l, s.220, Şeyh Tusi; İrşad, s. 112, Şeyh Mufid

143.Hikmet: el-Hisal c.2, s. 156, Şeyh Saduk; Tuheful-Ukul, s. 100, İbn-i Şube Harrani

144.Hikmet: el-Hisal, c.2, s.412, Şeyh Saduk; Tuheful-Ukul, s.221, İbn-i Şube; Kısar'ul-Hikem, s. 139; Gurer'ul-Hikem, s. 152, Amedi; Rebi'ul-Ebrar, s.373, (el yazması) Zemahşeri

145.Hikmet: Tarih-u İsfahan, c.l. s.225, Ebu Naim; Kuvvet'ul-Kulub, Ebu Talib Mekki

146.Hikmet: Tuheful-Ukul, s. 100 ve 111 ve 112, İbn-ı Şube Harrani, el-Hisal, c.2, s. 162

147.Hikmet: el-İkd'ul-Ferid, c.l, s.265, İbn-i Abdurabbih; et-Tarih, c.2, s.400, İbn-i Vazih; Tuheful-Ukul, s.169, İbn-i Şube Herrani; el-Hisal, c.l, s.272, Ebu Talib Mekki; Tarih-i Bağdat, c.2, s.389, Hatip Bağdadi; Tefsir-i Razi, c.2, s. 192; Razı; el-Muhtasar, s.29, İbn-i Abdulbirr; Menakıb, s.390, Harezmi; Tehzib'ul-Liigat. s.70, el-Ezheri; Emali. s. 13, Şeyh Tusi; Tezkiret'ul-Havas. s. 141, Sibt b. Cevzi; et-Tarih, Yakubi; el-Beyan ve Tebyin. c.2. s.52, Cahiz; Hilyet'ul-Evliya, c.l, s.79, Ebıı Naim İsfahanı; el-Cami'ııs-Sağir, Taberi'nin el-Kehir inden naklen, Suyuti; Mecalis, s. 146. Şeyh Mııfıd; İrşad, s. II7. Şeyh Mufkl; ei-Erhain, s. 151. Bahai; Divan'ul-Meani. e. 1, s. 146. Ebu Hilal Askeri; İ'lam 'ul-Muki'in, c.2, s. 176. Ibn-i Cevziye; Usul-u Kafi. c.l. s.339, Kuleyni; en-Nihaye (Hemc maddesinde) İbn-i Esir

148.Hikmet: Emali. c.2, s.108. Şeyh Tusi; el-Hisal, c.l, s.46. Şeyh Saduk; et-Terazi. c.l. s.167, Seyyid Yemani; Eınali, 68. bab, Şeyh Saduk; Uyun-u Ahbar'ir Rıza, c.2, s.54. Şeyh Saduk; el-Miet 'ul-Muhtare, Cahiz

149.Hikmet: Men La Yehzuruh'ul-Fakih, c.4, s.278. Şeyh Saduk: Emali, c.2. s.108. Şeyh Tusi; el-itisal. c.l, s.46. Şeyh Saduk; e.ı-Teraz. c.l, s. 167, Seyyid Yemani: Eınali, 68. bab, Şeyh Saduk: Uyun-u Ahbar'ir Rıza. c.2. s.54. Şeyh Saduk; El-Miet 'ul-Mııhtare, Cahiz

150.Hikmet: Tuhef'ul-Ukul, s. 157. İbn-i Şube Harrani; el-Beyan ve'l-Tebyin, c.l. s.87, Ebu Osman Cahiz: Senaateyn, s.233. Askeri: el-Fazıl, s.95. Müberred; el-İkd'ul-Ferid, c.3. s. 185. İbn-i Abdurabbih; Cemheret'ul-Emsal. c.l, s.272. Ebu Hilal Askeri; Zehr'ul-Adab, c.l, s.39, Hasri; Destur-u Mealim'id-Din, Kadı Kudai; Tezkiret'ul-Havas, s. 143, Sibt b. Cevzi; Kenz'ul-Ummal. c.8. s.200, Muttaki Hindi; Ayn'ul-Edeb ve's-Siyase, s.200. İbn-i Hıızeyl; el-Mecalis. s. 195, Şeyh Mufıd; el-İhlisas, s. 156. Şeyh Mufıd; Emali, c. 1. s. 110, Şeyh Tusi

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

151- "Her insanın tadı veya acı bir sonu vardır."

152- "Her gelenin bir dönüşü vardır; dönen ise hiç olmamış gibidir."

153- "Zaman uzasa bile, sabreden zaferi kaybetmez."

154- "Bir topluluğun yaptığından razı olan, onlarla o işe girmiş gibidir; batıl işe girenin ise iki suçu vardır: Onu yapma ve yapılmasına razı olmak suçu."

155- İmam (a.s), Cemel Savaşı'nda zafere erdikten sonra esirler kendisine biat ederken Mervan bin Hakem'e hitaben şöyle buyurdu: "Güvenilir insanlara verdiğiniz söze bağlı kalın."

156- "Tanımamakta mazur olmadığınız kimseye (Allah'a) itaat edin."

157- Görecek olursanız, basiretli kılındınız; hidayet edilecek olursanız, hidayet edildiniz; duyacak olursanız, duyuruldunuz."

158- "Kardeşini, ona iyilik etmekle kına; şerrini ise ona bağışta bulunmakla geri çevir."

159- "Kendini töhmet yerlerine bırakan kimse, kendisine su-i zanda bulunan kimseyi kınamamalıdır."

160- "Güç elde eden, (genelde) diktatör kesilir."

--------------
151.Hikmet: Gurer'ul-Hikem, Lam harfi. Amedi

152.Hikmet: Destur-u Mealim'il-Hikem, s. 13. Kadı Kudai; Gurer'ul-Hikem. s.251, Amedi

153. Hikmet: Rebi'ul-Ebrar, s. 189. Zemahşeri; et-Teraz, c.2. s. 129. Seyyid Yemani

154.Hikmet: Gurer 'ul-Hikem s.54, Amedi; Tuhef 'ul-Ukul, s.216, Harrani; el-Hisal, c. 1. s.51. Şeyh Saduk

155.Hikmet: Gurer ul-Hikem. s.46, Amedi

156.Hikmet: Deaim'ul-İslam, s.353, c.2. Kadı Numan; Gurer'ııl-Hikem. s.212, Amedi; el-İrşad, s.11ü, Şeyh Mııfıd; el-lhticac, s.391, Tabcrsi

157.Hikmet: Uyun-u Ahbar, İbn-ı Kuteybe; Furu-u Kafi, c.4. s.28, Kuleyni Gurerul Hikem s.70, Amedi: Adab, s. 1. Cafer b. Şems'ul-Hilate

158.Hikmet: Esrar 'ul-Hukema, s.86. Yakub Musta'semi; Rebi'ul-Ebrar, Ceza ve Mükâfat babı, s.77, Zemahşeri; el-Gurer ve'l-Urer. s.283. Vetvat: Rarz'ul-Ahyar, s.4l. Muhammcd b. Kasım

159.Hikmet: Emali. s.l82, Şeyh Saduk: Tuhefu’l Ukul, s.220, İbni Şube Harrani: el-İhtisas, s.226, Şeyh Mufid; Ravzat'ul-Kafi. s.252. Kuleyni

160.Hikmet: Gurer’ul-Hikem. s.264, Amedi; Tuhef'ul-Ukul, s.7. Harrani; Mecma'ul-Emsal. c.2. s.32. Meydani

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

161- "Kendi başına buyruk hareket eden, helak olur; İnsanlarla istişare eden, onlara akıllarında ortak olur."

162- "Sırrını saklayanın, iradesi elinde olur."

163- "Fakirlik, en büyük ölümdür."

164- "Hakkına riayet etmeyen birinin hakkına riayet eden, ona kulluk etmiştir."

165- "Yaratana isyan hususunda yaratığa itaat etmek caiz değildir."

166- "Hakkı ertelenen kınanmaz; hakkı olmayanı alan kimse kınanır ancak."

167- "Bencillik, büyümeyi engeller."

168- "Ahiret yakındır, (dünyada) kalma süresi ise pek azdır."

169- "İki gözü olan kimse için sabah aydınlanmıştır."

170- "Günahı terk etmek, (tövbe için) yardım talep etmekten daha kolaydır."

171- "Nice bir kez yemek, insanı birçok yemekten alıkoymaktadır."

172- "İnsanlar, bilmedikleri şeye düşman kesilirler."

173- "Çeşitli görüşlere açık olan, yanlış yerleri tanır (doğruyu yanlışlardan teşhis eder)."

174- "Allah için gazap mızrağını bileyen kimse, en şiddetli batıl ehlini öldürmeye güçlü olur."

175- "Bir şeyden korkunca, kendini içine at. Zira (bazen) bir şeyden sakınmanın zorluğu, kendisinden korktuğun şeyden daha büyüktür."

176- "Önderlik işi, göğüs genişliği ile mümkündür."

177- "Kötüleri, iyileri mükâfatlandırmakla azarla."

178- "Kötülüğü, kendi gönlünden biçecek başkalarının gönlünden biç."

179- "İnat, insanın görüşünü gevşetir."

180- "Tamah, müebbet köleliktir."

---------------------
161.Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.266 ve 284. Amedi; Rebi'ul-Ehnır. Akıl ve Zeka babı, Zemahşeri

162.Hikmet: Mişkat'ul-Envar. s.291. Tabcrsi; Emali, s. 182. Şeyh Saduk; Tuhef'ul-Ukul, s.220, İbn-i Şube Havranı; el-İhtisas. s.226. Şeyh Mufid; Ravzat ul-Kafi, s.252, Kuleyni

163.Hikmet: Tuhef'ul-Ukul, s.214. İbn-i Şube Harrani: el-Hisal. c.l, s. 162, Şeyh Saduk; Tefsir-i Ayyaşi; Bihar'ul-Envar. c.72. s.25; Rebiul-Ebrar c. 1, s.362, Zemahşeri

164.Hikmet: Gurer'ul-Hikem. s. 196, Amedi

165.Hikmet: Uyun-u Ahbar'ir-Rıza, c.2, s.43, Şeyh Saduk: Sahifet'ur-Rıza. s.34; Muruc'uz-Zeheb. c.3, s.195, Mesudi: Nihaye. (Tev'de), İbn-i Esir

166.Hikmet: Emali, c.2, s. 174, Şeyh Tusi; Keşf'ul-Muhecce, Seyyid b. Tavus; Resail. Kuleyni; Sahih-i Burhan da Hasan b. Ali'den (a.s) nakletmiştir.

167.Hikmet: Gurer'ul-Hikem. s.21, Amedi; Rebiul-Ebrar. s.245, Zemahşeri

168.Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.13 ve 14, Amedi;

169.Hikmet: Destur-u Mealim 'ul-Hikem. s.23; Mecma'ul-Emsal. c.2, s.99. Meydani; Cemheret 'ul-Emsal, c.2, s. 152, İbn-i Hilal Askeri

170.Hikmet: Usul-u Kafi, c.2. s.451, Kuleyni

171.Hikmet: Metalib'us-Suul, c.l. s. 161. İbn-i Talha şafii; Gurer'ul-Hikem. s.236. Amedi; el-Buhela, s. 188, Cahiz; el-Mekamat. Heriri (Ö.H. 516); Mecma'ul-Emsal, Meydani; Fahir. s. 147, İbn-i Asım, (Ö.H. 291)

172.Hikmet: Emali. c.2, s. 108, Şeyh Tusi; el-Miet'ul-Muhtare, Cahiz; el-İhtisas. s.245, Şeyh Mufid; Mecma'ul-Emsal, c.2. s.454, Meydani; Rebi'ul-Ebrar, (Naks ve Cehl babı) Zemahşeri; Zehr'ul-Adab, c.l, s.43, Hasri; Hass'ul-Has, s.27, Sealebi

173.Hikmet: Tuhef'ul-Ukul. s.90, İbn-i Şube Harrani; Ravzat'ul-Kafi, s. 19, Kuleyni; el-Fakih, c.4, s.278, Şeyh Saduk; Destur-u Mealim'ul-Hikem, s.208, Kaddı Kudai; Gurer'ul-Hikem, s.289, Amedi

174.Hikmet: Rebi'ul-Ebrar, s.53, Zemahşeri; Gurer'ul-Hikem, s.286, Amedi; el-Teraz, c.l, s. 168 ve c.2, s. 129, Seyyid Yemani

175.Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.142, Amedi; et-Teraz, c.l, s.168, Seyyid Yemani

176.Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.27, Amedi; et-Teraz, c.l, s.168, Seyyid Yemani

177.Hikmet: Rebi'ul-Ebrar, ceza ve mükâfat babı, s.78, Zemahşeri; Ravz'ul-Ahyar, s.41, Muhammed b. Kasım

178.Hikmet: Sırac'ul-Muluk, s.384, Tertuşi; Gurer'ul-Hikem, s.61, Amedi; Mecmua-i Verram, s.34, Şeyh Verram

179.Hikmet: Gurer 'ul-Hikem, Amedi; Kenz 'ul-Fevaid, Keraceki

180.Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.20, Amedi; Rebi'ul-Ebrar s.221, Zemahşeri

[f_altan]

Ynt: İmam Hz. Ali'nin (a.s) Hayatı, Fazileti, Siresi Ve Sözleri

181- "Tefritin (kusur etmenin) semeresi pişmanlıktır; Uzak görüşlülüğün semeresi ise sağlıktır."

182- "Cehaletle konuşmakta hayır olmadığı gibi, hikmetli sözü söylemeyip susmakta da hayır yoktur."

183- "Birbirine zıt olan iki davetten biri, mutlaka sapıklıktır."

184- "Gerçeği görüp idrak ettiğimden beri şüpheye düşmedim."

185- "Yalan söylemedim, bana yalan söylenmedi, sapıklığa düşmedim ve benim yüzümden sapıklığa düşülmedi."

186- "İlk zulmeden, yarın (kıyamet günü) parmağını ısırır."

187- "Dünyadan göç etmek yakındır.”

188- "Hakkın karşısında duran helak olur."

189- "Sabrın kurtaramadığı kimseyi, sabırsızlık helak eder."

190- "Ne kadar tuhaf! Hilafet, sahabelikle olur da, sahabelik ve yakınlıkla olmaz mı?"

Seyyid Razi şöyle diyor: "Hz. Ali'den bu hususta bir de şu şiir nakledilmiştir:

"Eğer hilafeti şurayla elde ettiysen,

Bu nasıl bir şuraydı ki oy verenler orda değildi.

Eğer muhalifine Peygamber'e yakınlığını delil getirdiysen,

Başkası Peygamber’e daha evla ve daha yakındır."

191- "İnsan dünyada ölüm oklarının hedefidir; belaların yöneldiği talan edilmiş biridir. Her yudumda boğaza kaçma, her lokmada boğaza tıkanma vardır. İnsan bir nimetten ayrılmadıkça, başka bir nimete kavuşamaz. Ömründen bir günden ayrılmadıkça yeni bir güne kavuşamaz. O halde biz ölümün yardımcılarıyız, Vücudumuz ölüm oklarının hedefidir. O halde nasıl ebedi kalmayı ümit edebiliriz? Gece ve gündüz, yaptıklarını bozmadan ve topladıklarını dağıtmadan hiç bir şeyi yüceltmemişlerdir."

192- "Ey Âdemoğlu, ihtiyacından fazla olarak kazandığın şeyde başkaları için bekçilik yapıyorsun."

193- "Kalplerin isteme, yönelme ve yüz çevirmesi vardır; o halde kalplere, meyil ve isteği üzere yaklaşın; zira kalp bir şeye zorlandığında kör (yorgun ve aciz) olur."

194- "Öfkemi ne zaman yeneyim; öfkelendiğimde mi? İntikamdan aciz kaldığımda ve bana: "Sabretseydin daha iyi olurdu?" dedikleri zaman mı? Yoksa intikam almaya gücüm olduğunda ve bana; "Affetseydin daha iyi olurdu?" dedikleri zaman mı?"

195- Çöplükteki pisliğin yanından geçince şöyle buyurdu: "İşte bu, cimrilerin cimrilik ettikleri şeydir." Diğer bir rivayetteyse şöyle nakledilmiştir: "Bu, dün onun üzerinde birbirinizle yarıştığınız şeydir!"

196- "Malından, (yok olmasıyla) sana öğüt veren şey boşa gitmemiştir."

197- "Bu kalpler de bedenler gibi yorulur; o halde onun için hikmetli yeni sözler arayın."

198- Haricilerin; "Hüküm ancak Allah'ındır" sözünü duyunca şöyle buyurdu: "Bu kendisiyle batıl kastedilen, hak bir sözdür"

199- Ayak takımı Rezil insanların sıfatları hakkında şöyle buyurmuştur: "Bunlar öyle kimselerdir ki toplanınca üstün gelirler, dağılınca tanınmazlar."

Bazı raviler: "Hayır, İmam Ali (a.s) şöyle buyurdu" demişlerdir: "Bunlar öyle kimselerdir ki, toplanınca zarar, dağıldıklarında ise fayda verirler."

"Toplanmalarının yararlı olduğunu anladık da dağılmalarının yararı nedir?" diye sorulunca da şöyle buyurdu: "Ustanın binasına, dokumacının dokuma mahalline ve fırıncının fırınına döndüğü gibi, işi olanlar işine döner ve insanlar onlardan faydalanır."

200- Cinayetkar birini Hz. Ali (a.s)'ın yanına getirdiklerinde, ayak takımı bir grup Rezil insanın da onunla birlikte olduğunu görünce şöyle buyurdu: "Sadece çirkin işlerde görülen yüzler, size selam olmasın!"

-------------------
181.Hikmet: Mehazırat'ul-Udeba, c.2, s.313, Rağıb İsfahani; Gurer'ul-Hikem, s.158, Amedi; et-Teraz, c.l, s.168, Seyyid Yemani

182.Hikmet: Tuhef'ııl-Ukul, s.94, îbn-i Şube Harrani; Rebi'ul-Ebrar, Zemahşeri

183.Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.310, Amedi

184.Hikmet: el-İrşad, s. 120, Şeyh Mufıd; İrşad, s. 147, Şeyh Mufıd; el-Müsterşid, s.95. Taberi

185.Hikmet: Kitab'ul-Cemel, Ebu Mahnef; Şerh-i İbn-i Ebi'l-Hadid, c.l, s.89; Kitab'us-Sıffın, s.315, Nasr b. Mezahim; el-Kamil, c.2, s.120 ve 140, Müberred; et-Tarih, c.6, s.3384, Taberi; Muruc'uz-Zeheb, c.2, s.443, Mesudi; el-Kamil, c.3, s. 174, ibn-i Esir; el-Bidaye ve'n-Nihaye, c.7, s.264, İbn-i Kesir; Tarih-i Bağdat, c.7, s.237, Hatib Bağdadi; Menakıb, s.185, Harezmi; Emali, 63. bab, Şeyh Saduk; Tezkire, s.104, İbn-i Cevzi; Zehair'ul-Ukba, s. 110, Taberi; Emali c.l, s.267, Şeyh Tusi; el-Mehasin, c.2, s.92, Beyhaki

186.Hikmet: Tefsir-u Ali b. İbrahim, s.612

187.Hikmet: Tefsir-u Ali b. İbrahim, s.612

188.Hikmet: Kitab'ul-Beyan ve't-Tebyin, c.2, s.65, Ebu Osman Cahız; en-Nihaye, c.l, s. 123, İbn-i Esir; el-İrşad, s. 139, Şeyh Mufıd; Uyun'ul-Ahbar, c.2, s.236 ve c.l, s.60, İbn-i Kuteybe; el-İkdu'l-Ferid, c.2, s. 163, İbn-i Abdurabbih; et-Tarih, c.2, s.187, Yakubi; Ravzat’ul-Kafi ve Usul-ul Kafi, c.l, s.369, Kuleyni; el-Hikmet'ul-Halide, s. 111, İbn-i Miskeveyh; Kuvvet'ul-Kulub, c.l, s.290, Ebu Talib Mekki; Kitab'ul-Gaybet, s. 107, Numani; İsbat'ul-Vasiyye, s. 124, Mes'udi; el-Musterşid, s. 175; el-Cemel, s.46. Şeyh Mufıd; el-Cemel, Medaini; Kitab 'ul-Huteb-i Âli (a.s), Medaini

189.Hikmet: Gurer'ul-Hikem, s.274, Amedi

190.Hikmet: Hasais'ul-Eimme, s.85, Şerif Razi; Gurer'ul-Hikem, s.326, Amedi, Taaccub, s.13, Keraceki; es-Sakife Cevheri; et-Tarih, c.6, s.263, Taberi; Ebu Ahmed Abdulaziz Yahya Celludi (Ö.H. 332) ve Muhammed b. İmran. b. Musa Merzebani, (Ö.H. 384)

191.Hikmet: Ensab'ul-Eşraf, s. 188, Belazuri; Gurer ve Ürer, s.25, Vetvat; Gurer'ul-Hikem, s.57, Amedi; el-Emali, c.2, s.53, Ebu Ali Kali; el-Hisal, c.2, s.156, Şeyh Saduk; Tuhef'ul-Ukul, s. 100, İbn-i Şu'be Herrani; el-Beyan ve Tebyin, c.4, s.74, Cahiz; el-Emali, c.l, s.220, Şeyh Tusi; İrşad, s. 112, Şeyh Mufıd

192.Hikmet: el-Miet'ul-Muhtare, Ebu Osman Cahiz, Ensab'ul-Eşraf, s.115, Belazuri; el-Ferec-u Ba'd'eş-Şiddet, c.l, s.137, Tenimi; Muruc'uz-Zeheb, c.2, s.264; el-Hisal, c.l, s.9, Şeyh Saduk; Rebi'ul-Ebrar, c.l, s.362, Zemahşeri; el-Kamil, c.l, s.92, Müberred; Uyun'ul-Ahbar, c.6, S.371, İbn-i Kuteybe; el-İrşad, s. 111, Şeyh Mufıd

193.Hikmet: el-Miet'ul-Muhtare, Cahiz; Kamil, c.2, s.2, Müberred; Gurer'ul-Hikem, s.113, Amedi

194.Hikmet: Sirac'ul-Muluk, s. 159, Tertuşi; Gurer'ul-Hikem, s. 318, Amedi

195.Hikmet: Ensab'ul-Eşraf, s. 134, Belazuri; el-Menakıb, c.2, s. 102; İbn-i Şehraşub; Ravz'ul-Ahyar, S. 134, İbn-i Kasım

196.Hikmet: el-Kamil, c.l, s.121, Müberred; Ensab'ul-Eşraf, s. 134, Belazuri; Sirac'ul-Muluk, s.384, Vetvat; Gurer'ul-Hikem. s.256, Amedi; el-İrşad, s. 141, Şeyh Mufıd

197.Hikmet: Ensab'ul-Eşraf, s. 188, Belazuri; Gurer ve Ürer, s.25, Vetvat; Gurer'ul-Hikem, s.57, Amedi; el-Emali, c.2, s.53, Ebu Ali Kali; el-Hisal, c.2, s.156, Şeyh Saduk; Tuhef'ul-Ukul, s. 100, Ibn-i Şu'be Herrani: el-Heyan ve Teinin, c.4, s.74, Cahiz; el-Emali. el, s.220, Şeyh Tusi: İrşad, s. 112, Şeyh Mufid

198.Hikmet: Zehairul-Ukba, s.110. Taberi; Deaim'ul-İslam, el, s.458, Kadı Numan; Kitab'ul-imam, İmam Muhammed bin İdris Şafii. (Ö.H. 204): Tarih, c.6. s.41, Taberi: Kuvvet'ul-Kulub. c.1, s.530. Ebu Talib Mekki; Tarih, c.2, s. 136, İbn-i Vazıh; Ensab'ul-Eşrafi c.2, s.352 ve 114, Belazuri; el-Kamil, c.2, s. 153, Muberred; Tarih'ul-Yakubı, c.l. s. 167; Kitabu Sıffin, s.264, Nasr b. Mezahim; el-İkd'ul-Ferid. s.211. e. I, İbn-i Abdurabbih: et-Tezkire. s.99, İbn-i Cevzı

199. Hikmet: Risalet'un-Nefyi't-Teşbih. Ebu Osman Cahiz; Rehi'ul-Ebrar. c.l, s.414 ve 145, Zemahşeri; cl-İkd'ul-Ferid, c.2. s.294, İbn-i Abdurabbih: Ensab'ul-Eşraf. s. 115, Belazuri

200.Hikmet: Ensab'ul-Eşraf Belazuri; et-Tarih, e.2, s. 15. Yakubi; Gıırer'ul-Hikem, s.354, Amedi: el-Muhazerat, c.l. s.356; Rağıb