HULASA - Mizan’ul Hikmet

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


51. Bölüm

Ahlaki Yücelikler

223.Resulullah (s.a.a): “Şüphesiz Allah ahlaki yücelikleri sever ve aşağılık huylardan hoşlanmaz.” *263

224.İmam Ali (a.s): “Ahlaki yücelikler üzere olun. Şüphesiz ahlaki yücelikler (insanın) yücelişini sağlar. Ahlaki aşağılıklardan sakının. Şüphesiz ahlaki aşağılıklar şerafetli insanı düşürür ve azameti yok eder.” *264

225.İmam Ali (a.s): “Ahlaki yücelikleri elde etmekte çalışkan ve dayanıklı olun.” *265

263* Kenz’ul-Ummal, 5180
264* el-Bihar, 78/53/89
265* Gurer’ul-Hikem, 4712

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


52. Bölüm

Ahlaki Yüceliklerin Tefsiri

226.Resulullah (s.a.a): “Şüphesiz ben ahlaki yücelikleri tamamlamak için gönderildim.” *266

227.İmam Sadık (a.s): “Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala Resulullah’ı (s.a.a) ahlaki yüceliklere özgü kılmıştır. O halde nefislerinizi imtihan edin. Eğer bu huylar sizde de varsa aziz ve celil olan Allah’a hamd edin ve ondan bu huyların fazlasını dileyin.” İmam (a.s) onları on tane olarak zikretti:Yakin, kanaat, sabır, şükür, hilim, güzel ahlak, cömertlik, gayret, cesaret ve mürüvvet.” *267

228.İmam Sadık’a (a.s) ahlaki yücelikler hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Sana zulmedeni affetmen, seninle ilişkisini kesenle ilişki kurman, seni mahrum kılana bağışta bulunman ve aleyhine de olsa hak sözü söylemendir.” *268

266* Kenz’ul-Ummal, 5217
267* Emali el-Seduk, 184/8
268* Meani’l-Ahbar, 191/1

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


53. Bölüm

Yüceliklerin En Hayırlısı

229.İmam Ali (a.s): “En hayırlı yüce ahlak, fedakarlıktır.” *269

230.İmam Ali (a.s): “En güzel yücelik, güçlünün affetmesi ve fakirin bağışta bulunmasıdır.” *270

231.İmam Ali (a.s): “En üstün yücelik nimetleri tamamlamaktır.” *271

269* Gurer’ul-Hikem, 4953
270* a. g. e. 3165
271* a. g. e. 2983

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


54. Bölüm

Güzel Ahlakın Meyveleri

232.Resulullah (s.a.a): “Güzel ahlak dostluğu kökleştirir.” *272

233.İmam Ali (a.s): “Ahlakını güzelleştir ki Allah hesabını hafifletsin.” *273

234.İmam Sadık (a.s): “Güzel ahlak rızkı artırır.” *274

235.İmam Sadık (a.s): “Şüphesiz iyilik ve güzel ahlak evleri imar eder ve ömürleri uzatır.” *275

236.İmam Sadık (a.s): “Güzel ahlak güneşin buzu erittiği gibi günahları eritir/tüketir.” *276

272* el-Bihar, 71/148/71
273* Emali el-Seduk, 174/9
274* a.g.e. s. 71/396/77
275* el-Bihar, s.395/73
276* el-Kafi, 2/100/7, 9

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


55. Bölüm

Kötü Ahlak

237.Resulullah (s.a.a): “Kötü ahlak bağışlanmaz bir günahtır.” *277

238.Resulullah (s.a.a): “Şüphesiz kul kötü ahlakı sebebiyle cehennemin en alt katına düşer.” *278

239.Resulullah (s.a.a) kendisine, “Falan şahıs gündüzleri oruçla ve geceleri ibadetle geçiriyor ama aynı zamanda kötü ahlaklı biridir. Komşularına diliyle eziyet etmektedir” diye söylenince şöyle buyurmuştur: “Onda hayır yoktur o ateş ehlindendir.” *279

240.İmam Ali (a.s): “Kötü ahlak hayatın kararma ve nefsin azap görme sebebidir.” *280

241.İmam Sadık (a.s): “Şüphesiz kötü ahlak sirkenin balı bozduğu gibi ameli bozar.” *281


277* Meheccet’ul-Beyza, 5/93
278* a.g.e, 5/93
279* el-Bihar, 71/394/63
280* Gurer’ul-Hikem, 5639
281* el-Kafi, 2/321/1

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


56. Bölüm

Kötü Ahlakın Akıbeti

242.İmam Ali (a.s): “Ahlakı kötü olanın ailesi kendisinden utanır.” *282

243.İmam Ali (a.s): “Tahammülü az olanın rahatlığı da az olur.” *283

244.İmam Ali (a.s): “Ahlakı kötü olanın rızkı daralır.” *284

245.İmam Sadık (a.s): “Et, et bitirir. Her kim kırk gün et yemezse ahlakı kötü olur.” *285

282* Gurer’ul-Hikem, 8595
283* a.g.e, 9192
284* a. g. e. 8023
285* el-Kafi, 6/309/1

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


57. Bölüm

En Üstün Ahlak

246.İmam Ali (a.s): “En üstün ahlak cömertlik ve faydası en genel ahlak ise adalettir.” *286

247.İmam Ali (a.s): “En şerafetli ahlak tevazu, hilim ve yumuşak huyluluktur.” *287

248.İmam Bakır (a.s), en üstün ahlak hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Sabır ve bağışlayıcılık.” *288

286* Gurer’ul-Hikem, 3219
287* a. g. e. 3223
288* el-Bihar, 36/358/228

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


58. Bölüm

Ahlaki Karakterlerin Birbiriyle İrtibatı

249.İmam Ali (a.s): “Eğer birinde beğenilmiş bir haslet olursa kardeşlerini de (beğenilmiş hasletlerin benzerlerini de) ondan bekleyin.” *289

250.İmam Sadık (a.s): “Şüphesiz yüce hasletler birbirine bağlıdır.” *290

289* Nehc’ul-Belağa, 445. hikmet
290* Emali et-Tusi, 301/597

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


15. Konu: Ahmaklık

59. Bölüm

Ahmaklık

251.İmam Ali (a.s): “Ahmaklık en kötü derttir.” *291

252.İmam Ali (a.s): “En kötü fakirlik ahmaklıktır.” *292

253.İmam Ali (a.s): “Ahmak insanın kendine verdiği ziyanı düşman düşmanına veremez.” *293

291* Gurer’ul-Hikem, 687
292* a. g. e. 2849
293* Nehc’us-Saadet, 3/225

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


60. Bölüm

Ahmağın Sıfatları

254.Mesih (a.s) ahmak hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Başına buyruk ve kendini beğenen kimsedir. Var olan faziletlerin, tümüyle kendisinin olduğunu ve başkalarının kendinden üstün bir fazileti olmadığını sanır. Tüm hakların kendisi için olduğunu ve başkalarının kendi üzerinde hakkı olmadığını sanır. İşte bu tedavisi için ilacı olmayan ahmaklıktır.” *294

255.İmam Ali (a.s): “Kim insanların ayıplarına bakar da onları çirkin görür ama kendisi için hoş görürse gerçek ahmağın ta kendisidir.” *295

256.İmam Ali (a.s): “İnsanın ahmaklığı üç şey ile tanınır: Kendisini ilgilendirmeyen hususlarda konuşması, kendisine sorulmadığı şeylere cevab vermesi ve işlerdeki çılgınlığı ile.” *296

257.İmam Ali (a.s): “Çok renkten renge girişi ahmağın nişanelerindendir.” *297

258.İmam Ali (a.s): “İnsanların sana her dediğini inkar etmeye kalkışma. Yoksa bu sana ahmaklık olarak yeter.” *298

294* el-İhtisas, 221
295* Nehc’ul-Belağa, 349. hikmet
296* Gurer’ul-Hikem, 4542
297* a. g. e. 9445
298* a. g. e. 10251

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


61. Bölüm

Ahmak İle Arkadaşlık

259.İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) oğlu Bakır’a (a.s) vasiyetinde şöyle buyurmuştur: “Oğulcağızım! Ahmak ile oturmaktan ve onunla kaynaşmaktan sakın, ondan uzak dur, onunla konuşma. Zira ahmak insan hazır olsun veya olmasın aşağılıktır. Konuşunca ahmaklığı onu rüsva eder. Suskunluğu konuşmadaki acizliğindendir. Eğer bir iş yaparsa bozar, bir sorumluluk üstlendiğinde onu zayi eder. Ne ilmi kendisine fayda verir ve ne de başkalarının ilmi ona fayda verir. Kendisine nasihat edene itaat etmez, arkadaşları elinden rahat görmez. Annesi ölmesini, hanımı onu kaybetmeyi, komşuları uzağa gitmesini arzular. Onunla oturup kalkan birlikteliğinden kurtulmanın yolunu arar. Eğer bir meclisin en küçüğü olursa kendinden üstün olanı zorluğa salar. Eğer meclisin en büyüğü olursa altındakileri fesada sürükler.” *299

260.İmam Sadık (a.s): “Her kim ahmakla dost olmaktan kaçınmazsa çok geçmeden onun ahlakıyla ahlaklanır.” *300

299* Emali et-Tusi, 613/1268
300* Emali’es-Seduk, 222/1

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


62. Bölüm

İnsanların En Ahmak Olanı

261.İmam Ali (a.s): “İnsanların en ahmak olanı, insanların en akıllısı olduğunu sanan kimsedir.” *301

262.İmam Ali (a.s): “İnsanların en ahmak olanı iyilik etmediği halde insanlardan teşekkür bekleyen ve kötülük yaptığı halde hayır sevap uman kimsedir.” *302

263.İmam Ali (a.s): “İnsanların en ahmak olanı kendisi sahip olduğu halde, başkasının ayıbını çirkin görendir.” *303

301* Gurer’ul-Hikem, 3089
302* a. g. e. 3283
303* a. g. e. 3343

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


63. Bölüm

Ahmağın Cevabı

264.İmam Ali (a.s): “Ahmağa karşı susmak ona verilen en üstün cevaptır.” *304

16. Konu: Akıl

64. Bölüm

Akıl

“Hikmeti dilediğine verir. Kime hikmet verilmişse şüphesiz ona çokça hayır verilmiştir. Bundan ancak akıl sahipleri ibret alır.” *305

“Eğer kulak vermiş veya akıl etmiş olsaydık, çılgın alevli cehennemlikler içinde olmazdık” derler.” *306

265.Resulullah (s.a.a): “İnsanın kıvamı aklı iledir. Aklı olmayan kimsenin dini yoktur.” *307

266.İmam Ali (a.s): “Allah akıl verdiği herkesi bir gün akıl vesilesiyle kurtarmıştır.” *308

267.İmam Ali (a.s): “Akıl, en güçlü temeldir.” *309

268.İmam Ali (a.s): “Akıl, insanı kötülükten münezzeh kılar ve iyiliği emreder.” *310

269.İmam Ali (a.s): “Akıl, her işin düzenleyicisidir.” *311

270.İmam Ali (a.s): “Akıl, illiyyin’e (cennetin en yüksek yeri) doğru yükselir.” *312

304* Gurer'ul-Hikem, 1160
305* Bakara, 269
306* Mülk, 10
307* Ravzat’ul-Vaizin, 9
308* Nehc’ul-Belağa, 407. hikmet
309* Gurer'ul-Hikem, 475
310* a. g. e. 1250
311* a. g. e. 404
312* a. g. e. 1325

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


271.İmam Ali (a.s): “Akıl, hakkın elçisidir.” *313

272.İmam Ali (a.s): “En iyi zenginlik akıldır.” *314

273.İmam Ali (a.s): “Akıl, müminin samimi dostudur.” *315

274.İmam Bakır (a.s): “Akıl yokluğu gibi bir musibet yoktur.” *316

275.İmam Sadık (a.s): “Övgüsü yüce olan Allah şüphesiz aklı yarattı. Akıl Allah’ın arşının sağındaki nurundan yarattığı ruhani varlıkların ilkidir.” *317

276.İmam Sadık (a.s): “Allah-u Teala aklı dört şeyden yaratmıştır: İlimden, kudretten, nurdan ve bir şeye meşiyyetten. Sonra onu ilimle ayakta tutmuş ve melekutunda daimi kılmıştır.” *318

277.İmam Sadık (a.s): “Hiçbir servet akıldan daha bereketli değildir ve hiç bir
fakirlik ahmaklıktan daha aşağılık değildir.” *319

278.İmam Sadık (a.s): “Hiçbir mal akıldan daha faydalı değildir.” *320

279.İmam Sadık (a.s): “Akıl müminin kılavuzudur.” *321

280.İmam Kazım (a.s) Hişam b. Hakem’e yaptığı tavsiyesinde şöyle buyurmuştur: “Ey Hişam! Kullar arasında akıldan daha üstün bir şey bölüştürülmemiştir. Akıllı insanın uykusu cahil insanın ibadet için sabahlamasından daha üstündür. Allah her peygamberi, tüm çaba gösterenlerin çabasından daha üstün olsun diye akıl sahibi olarak göndermiştir. Kul Allah hakkında düşünmedikçe (Onu tanıyıp itaat etmesi gerektiğini derketmeyince) Allah’ın farzlarından hiçbir farzı yerine getiremez.” *322

281.İmam Rıza (a.s): “Her insanın dostu aklıdır, düşmanı ise cehaletidir.” 323

313* Gurer'ul-Hikem. 272
314* Nehc’ul-Belağa, 38. hikmet
315* Tuhef'ul-Ukul, 203
316* a.g.e, 286
317* el-Hisal, 589/13
318* el-İhtisas, 244
319* el-Kafi, 1/29/34
320* el-İhtisas, 246
321* el-Kafi, 1/25/24
322* Tuhef'ul-Ukul, 397
323* el-Kafi, 1/11/4

[Kerbela44]

Ynt: HULASA - Mizan’ul Hikmet


65. Bölüm

Ceza ve Sevap Hususunda Aklın Rolü

282.Resulullah (s.a.a) birini öven bir topluluğa şöyle buyurmuştur: “O şahsın aklı nasıldır?” Onlar şöyle arzettiler: “Ey Allah’ın Resulü! Biz ibadet ve güzel işlerdeki çabasını sizlere ilettik. Oysa sen bize onun aklını soruyorsun.” Peygamber şöyle buyurdu: “Şüphesiz ahmak insan ahmaklığıyla kötü birinin çirkin işlerinden daha kötü bir işe bulaşır. Yarın kıyamet günü kullar akılları miktarınca derecelere erişir ve Rablerine yakınlık makamına ulaşırlar.” *324

283.Resulullah (s.a.a): “Hayır tümüyle akılla elde edilir. Aklı olmayan kimsenin dini yoktur.” *325

284.İmam Hasan (a.s): “Dünya ve ahiret akılla elde edilir. Her kim akıldan mahrum olursa, iki cihandan mahrum kalmıştır.” *326

285.İmam Bakır (a.s): “Allah aklı yaratınca, “Yönel” dedi o da yöneldi. Sonra, “Dön” dedi ve o da döndü. Daha sonra Allah şöyle buyurdu: “İzzet ve celalime andolsun ki ben senden daha güzel bir yaratık yaratmadım.”( * 327 ) Yalnız sana emrediyorum ve yalnız seni sakındırıyorum. Yalnız sana mükafat veriyorum ve yalnız seni cezalandırıyorum.” *328

286.İmam Bakır (a.s): “Hz. Musa’ya (a.s) vahyedilen şeylerden biride şuydu: “Ben kullarımı kendilerine verdiğim akıl ölçüsünce hesaba çekerim.” *329

287.İmam Bakır (a.s): “Bir kitapta (maksat Ali’nin (a.s) kitabıdır) şöyle yazıldığını gördüm: “Şüphesiz herkesin değeri marifeti ölçüsüncedir. Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala insanları dünyada kendilerine verdiği akıl miktarınca hesaba çeker.” *330

288.İmam Kazım (a.s): “Her kim mal ve serveti olmaksızın zengin olmak, hasetten kurtulup kalp huzuru elde etmek ve dini hakkında salim kalmak istiyorsa, aziz ve celil olan Allah’a yalvarıp yakararak aklını kamil kılmasını dilemelidir.” *331

324* Mecme’ul-Beyan, 10/487
325* Tuhef'ul-Ukul, 54
326* Keşf’ul-Gumme, 2/197
327* Bir rivayette de şöyle yer almıştır: “Senden daha azizini...”başka bir rivayette ise şöyle yer almıştır: “Benim nezdimde senden daha değerli...”başka bir rivayette ise şöyle yer almıştır: “Benim nezdimde senden daha sevimli hiçbir şey yaratmadım.”Başka bir rivayette ise şöyle yer almıştır: “Senden daha güzel bana daha itaatkar senden daha değerli senden daha şerefli ve senden daha izzetli bir varlık yaratmadım.”Başka bir rivayette ise şöyle yer almıştır: “o halde aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Seni azametli bir varlık olarak yarattım ve tüm yaratıklarıma karşı sana üstünlük verdim.”Başka bir rivayette ise şöyle yer almıştır: “Senden daha azametli ve senden daha itaatkar bir varlık yaratmadım.”
328* el-Kafi, 1/26/26
329* el-Mehasin, 1/308/608
330* Mean’il-Ahbar, 1/2
331* el-Kafi, 1/18/12