Karabağ hakkında resmi belgeler

[Elmeddin er-Rafizi]

BİSMİLLAHİR RAHMANİR RAHİM

HAMDOLSUN ALEMLERİN RABBİNE

VE SELAM OLSUN MEVLAMIZ MUHAMMEDE VE TERTERMİZ EHLİ BEYTİNE

Safevi hanedanın devrilmesinden sonra Azerbeycan, İran, İrak ve Gürcistanda karışıklıklar başlamıştır. Nadir şahın ölümü ile karışıklıklar daha da çoğalmış ve bu ülkelerin her birisi bir kaç parçaya ayrılmıştır. örneğin Azerbeycanda Karabağ, Tebriz, İrevan, Gence ve b. bölgelerde eski ordu komutanları kendilerine tabii birlikler ile küçük hükumetler (Selçuklu sonrası Anadoluda olan beylikler misali) kurmuşlardır. İrak Osmanlıya geçmiş, İran ise bir sürelik iç savaştan sonra Ağa Muhammed Şah Kacarın çabaları sonucu birleştirilmişti. Azerbeycan ise hem Rusya ve İranın müdahelesi ve hemde iç savaş nedeni ile birleştirilemedi. Ağa Muhammed Şah Kacar İranı birleştirdikten sonra Azerbeycanı da kendi hükmü altına almaya çalışıyor ve Azerbeycana İrandan koparılmış İran toprağı gözü ile bakıyordu. Azerbeycanı ala bilmek için 2 defa Azerbeycan üzerine yürüdü. Tebriz, Erdebil, Reşt, Urmiye dahil olmak üzere Güney Azerbeycanı tabii etmeği başardı ancak, Aras nehrinden güneydeki hükumetleri tabii edemedi. İranın hareketlerinden rahatsız olan Rusya Kuzey Azerbeycan topraklarına girdi. bu ise İrana karşı savaş demek idi. çünkü İran Azerbeycan ve Gürcistanı kendisinden koparılmış topraklar olarak görüyordu. 1804-1813 ve 1826-1828 yıllarında olan Rusaya-İran savaşlarının her iksinden İran yenildi ve kendi toprağı olarak gördüğü Azerbeycanın Aras nehrinden kuzeydeki kısmını Rusyaya bıraktı. Kuzey Azerbeycan 90 yıl Çarlık Rusyası ve 70 yılda Sovyetler yönetiminde kaldı. bu zaman süresince Rusya kendi kontrolü altında olan Azerbeycan topraklarını muhtelif şekillerde yönetti. Safeviler sonrası Azerbeycanda kurulmuş olan hanlıklardan bisi olan İrevan hanlığını "Ermeni vilayeti" adı altında hristiyan yönetimine verdi, daha sonra bölgeye ermeniler getirildi ve türkler zorla ülkenin doğusuna göçürüldü.

şimdi, inşaAllah burada Rusya hükumetinin Kuzey Azerbeycanı ele geçirdiği günden bu yana bölge ile ilgili verdiği emirlerden bula bildiklerimi paylaşacağım

[Elmeddin er-Rafizi]

Ynt: Karabağ hakkında resmi belgeler

İran ile Rusya arasında 18 Şubat 1828’de imzalanan Türkmençayı Anlaşması ile Revan ve Nahçıvan Hanlıkları Ruslara terkedildi. Bunun hemen arkasından 21 Mart 1828’de Çar I. Nikola bu iki hanlığı “Armianskaya Oblast” yani Ermenistan Vilayeti adı altında birleştirdi ve St. Petersburg’a bağlayarak Ermenilerin bağımsız Ermenistan beklentilerine set çekti.

Revan hanlığı (bugün Ermenistan diye bilinen toprak)