Ynt: Kuran ve cagdas Bilim
Ay'in yörüngesi
Yer'in uydusu olan ay'in, kendi cevresinde yirmi dokuz günde bir dönüsünü tamamladigi seklindeki bilgi, zamanimizda cok yayilmistir. bununla beraber, yörüngenin tam yuvarlakligi konusunda bir düzeltme yapmak gerekir, zira cagdas astronomi onda bir miktar dismerkezlik bulmaktadir dolayisiyla 384.000 km. olarak hesaplanan yer-ay uzakligi, sadece ortalama mesafeyi gösterir.
yukarida görülmüs oldugu zere kuran (bugölümün bas tarafinda zikredilen 10. surenin 5. ayetinde) ay'in hareketlerinin gözlemlenmesinin zamani ölcmeye yaradigini belirtmisti.
Yerin günes etrafinda dönüsü esasina göre düzenlenen ve cagimizda julien takviminde ifadesini bulan bizim sistemimize göre bu hesap sistemi "eski, pratik olmayan, bilimsel olmayan" diye elestirilmistir.
Bu elestiri, su iki noktaya dikkati cekmeyi gerektirir:
a) Kuran bundan on dört asir kadar önce, arap yarimadasinin, ay takvimine göre zamani hsaplayan halkina hitap ediyordu. onlara, ancak anlayabilecekleri bir ifade tarzi kullanmak ve onlarin, mekan ve zaman belirleme konusundaki aliskanliklari hususunda -hem sonra tamamen faydali olan aliskanliklari hususunda- fikirlerini karistirmamak gerekiyordu. bilindigi üzere cöl ahalisi gögü gözlemlemekte, yildizlara göre yol bulmakta ve ay'in safhalarina göre zamani tesbit etmekte ustalasmislardir; bunlar da, onlar icin en kolay ve en güvenilir vasitalardir.
b) Bu konunun uzmanlari bir tarafa birakilacak olursa, julien takvimi ile kameri takvim arasindaki mükemmel uyum, genellikle bilinmez: 235 kameri ay, 365 1/4 günlük 19 julien takvimi senesine tam tamina uymaktadir; bizim 365 gnlük yillarimizin sresi tam degildir, zira her dört senede bir (artik yillar) düzeltilmeye muhtactir. kameri takvimde ise ayni olaylar, her 19 julien takvimi yilinda bir defa olarak tekrarlanr. günes yillariyla ay yillarinin birbirine uydugunu ilk kesfeden, i.ö. 5. yüzyilda yasamis olan yunan astronomu Meton olup, bu 19 yilda bir tekrarlanma olayina "meton devresi" denilir.
Ay'in yörüngesi
Yer'in uydusu olan ay'in, kendi cevresinde yirmi dokuz günde bir dönüsünü tamamladigi seklindeki bilgi, zamanimizda cok yayilmistir. bununla beraber, yörüngenin tam yuvarlakligi konusunda bir düzeltme yapmak gerekir, zira cagdas astronomi onda bir miktar dismerkezlik bulmaktadir dolayisiyla 384.000 km. olarak hesaplanan yer-ay uzakligi, sadece ortalama mesafeyi gösterir.
yukarida görülmüs oldugu zere kuran (bugölümün bas tarafinda zikredilen 10. surenin 5. ayetinde) ay'in hareketlerinin gözlemlenmesinin zamani ölcmeye yaradigini belirtmisti.
Yerin günes etrafinda dönüsü esasina göre düzenlenen ve cagimizda julien takviminde ifadesini bulan bizim sistemimize göre bu hesap sistemi "eski, pratik olmayan, bilimsel olmayan" diye elestirilmistir.
Bu elestiri, su iki noktaya dikkati cekmeyi gerektirir:
a) Kuran bundan on dört asir kadar önce, arap yarimadasinin, ay takvimine göre zamani hsaplayan halkina hitap ediyordu. onlara, ancak anlayabilecekleri bir ifade tarzi kullanmak ve onlarin, mekan ve zaman belirleme konusundaki aliskanliklari hususunda -hem sonra tamamen faydali olan aliskanliklari hususunda- fikirlerini karistirmamak gerekiyordu. bilindigi üzere cöl ahalisi gögü gözlemlemekte, yildizlara göre yol bulmakta ve ay'in safhalarina göre zamani tesbit etmekte ustalasmislardir; bunlar da, onlar icin en kolay ve en güvenilir vasitalardir.
b) Bu konunun uzmanlari bir tarafa birakilacak olursa, julien takvimi ile kameri takvim arasindaki mükemmel uyum, genellikle bilinmez: 235 kameri ay, 365 1/4 günlük 19 julien takvimi senesine tam tamina uymaktadir; bizim 365 gnlük yillarimizin sresi tam degildir, zira her dört senede bir (artik yillar) düzeltilmeye muhtactir. kameri takvimde ise ayni olaylar, her 19 julien takvimi yilinda bir defa olarak tekrarlanr. günes yillariyla ay yillarinin birbirine uydugunu ilk kesfeden, i.ö. 5. yüzyilda yasamis olan yunan astronomu Meton olup, bu 19 yilda bir tekrarlanma olayina "meton devresi" denilir.
Yorum