Dikta ve cinayetkar Pehlevi rejimi 1977 yılının başlarında Ayetullah Hamanei’yi tekrar tutuklayıp, onu 3 yıllığına “İran Şehir”e sürgüne gönderdi. Fakat İslami kurtuluş hareketi 1978 yılının ortalarında yaygınlaştıktan sonra, Ayetullah Hamanei sürgün cezasından kurtulup Meşhed şehrine geri döndü ve halk kitleleriyle birlikte hunhar ve zalim şahlık rejimine karşı mücadelesini sürdürdü. İslam inkılabı rehberi Ayetullah-el-Uzma Seyyid Ali Hamanei 28 sefer 1358 /15 Temmuz1939 tarihinde mukaddes Meşhed şehrinde doğdu. O ailesinin ikinci erkek çocuğuydu. Babası Hüccet-el İslam Seyyid Cevad Hamanei dini ilimler havzasının müderrislerinden olup sade bir hayat yaşardı. Onun eşi ve evlatları da sade hayat ve kanatlı bir yaşam tarzına alışmışlardı.
Ayetullah Hamanei kendi hayat öyküsü ve aile hayatı hakkında şunları kaydediyor:
“Babam muttaki, zahit ve meşhur bir din alimiydi ve Çileli bir hayat sürdürüyordu. Bazen akşam yemeğinden bile yoksunduk. Annem zahmetlere katlanıp bizlere akşam yemeği hazırlardı. İşte bu yemek de, ekmek ve kuru üzümden ibaretti. İslam inkılabı rehberi yaşadıkları evin özelliklerini şöyle tanımlıyor:
“Babamın evinin yüz ölçümü 60 ila 70 metre karelikti ve Meşhed’in fakir mahallelerinden birinde bulunuyordu. Bu ev tek odalı olup bir de boğuk ve karanlık bodrum katı vardı. Babamın misafiri geldiğinde bizler ailecek bodrum kata iner ve misafirin gitmesini beklerdik-babam din alimi olduğu için çok sayıda konuk bize gelir ve ağırlanırdı- bir süre sonra cemaat toplanıp evimizin bitişiğindeki küçük bir arsa satın alıp babama hediye ettiler. Bunun üzerine bizler 3 odalı bir eve sahip olduk.”
İslam inkılabı rehberi fakir fakat bilgin, muttaki, pak ve samimi bir aile de büyüdü. O 4 yaşındayken büyük kardeşi Seyyid Muhammed ile birlikte mektep’e(dini eğitim veren ana okul) gönderildi. Burada alfabe öğrenip Kuran’ı kerim kurslarına katıldı. İki kardeş daha sonra yeni kurulan İslami “diyanet dar ut Talimi” okulunda ilk öğrenim’ine devam ettiler.*İlmiye havzası
Seyyid Ali Hamanei lisede Cami-el-Mukaddemat, Sarf ve Nahv’ı öğrendikten sonra ilmi havza’ya girdi. Babası ve diğer eğitimcilerden edebiyat ve Mukaddemat dersleri aldı. İslam inkılabı rehberi ilmi havzaya giriş ve din alimi olma hedefi hakkında şunları belirtiyor;“bu nurlu yolu seçmemin sebebi, babamın din alimi olması ve annemin de beni Teşvik etmesiydi”.
Seyyid Ali Hamanei, “Cami-el Mukaddemat”, “Siyûuti” ve “Muganni” gibi edebi eserleri, “Süleyman han” ve “Nevvab” medreselerinde bitirdi. Babası da onun eğitimine özel bir itina gösteriyordu. O “Mealim” kitabını da aynı dönemde bitirdi. “Şera’i el-İslam” ve “Şerh’i Lûm’a” kitabını da babası ve “Ağa Mirza Müderris Yezdi”nin nezdinde okudu. Seyyid Ali Hamanei “Resail” ve “Mekasıb”ı de “Hac Şeyh Haşim Kazvini” nezdinde okudu. “Satıh’ı Fıkıh” ve “Usulü-Fıkıh” derslerini de babasından öğrendi. Böylece Mukaddemat ve Satıh eğitim dönemini 5.5 yılda bitirmiş oldu. Babası rahmetli Seyyid Cevad Hamanei, oğlu Seyyid Ali’nin eğitim dönemlerini hızlı ve usulüne uygun bir şekilde tamamlamasında etkin bir rol üstlendi. İslam inkılabı rehberi mantık ve felsefe’yi ve de Sebzevari’nin manzume kitabını sırsıyla “Ayetullah Mirza Cevad Ağa Tehrani” ve “Şeyh Rıza İsi”nin hocalığında bitirdi.*Necef Eşref İlmi Havzasına giriş;
Ayetullah Hamanei 18 yaşındayken Meşhed ilmi havzasında, “Fıkıh ve Usul Hariç satıh’ı” (yüksek eğitim dönemini), “Ayetullah-el Uzma Milani” nezdinde başladı. Daha sonra Masum İmamların türbelerini ziyaret amacıyla 1957 yılında Necef eşref’e gitti. Necef ilmi havzasında “Seyyid Muhsin Hekim, Seyyid Mahmud Şahrudi, Mirza Bakır Zencani, şeyh Yahya Yezdi, Mirza hasan Burucerdi” gibi büyük Müctehidlerin eğitim verdiklerini görünce, bu ders ve araştırma çalışmalarını benimseyip, burada eğitimini sürdürmeye karar verdi. Fakat babası buna muhalefet etti. Bunun üzerine tekrar Meşhed ilmi havzasına geri döndü. *Kum ilmi Havzasında eğitime devam;
Ayetullah Hamanei 1958 ila 1964 yılları arasında Kum ilmi havzasında Fıkıh, usul ve felsefe dallarında yüksek eğitimine devam etti. Bu eğitim döneminde Ayetullah-el-Uzma Burucerdi, İmam Humeyni, Şeyh Murteza Haeri, Allame Seyyid Muhammed Hüseyin Tabatabai’nin ders halkalarından feyiz aldı. İslam inkılabı rehberi babasıyla mektuplaşırken babasının bir gözünün görme kaybına uğradığını fark edince, Kum ilmi havzasında kalıp eğitime davam etmek veya hasta babasının bakımını üstlenme konusunda tereddüde kapıldı ve nihayet, babasının bakımını üstlenme yükümlülüğünü medresedeki eğitime tercih etti ve Meşhed’e geri döndü. Ayetullah Hamanei bu konuda şunları kaydediyor:
“Meşhed’e gittiğimde Allah bana büyük başarı ve tevfik inayet etti.hem çalışma hem de görevimi yapma zorunda kaldım. Benim inancıma göre elde ettiğim başarıların sebebi, abama ve anneme yaptığım “Berr” iyilikler di. Ayetullah Hamanei iki yol kavşağına gelirken en doğru yolu seçti. Bazı dostları ve kum ilmi havzasındaki üstadları, onun ilmi havzayı terk edip parlak geleceğine sırt çevirdiğini ileri sürdüler ve üzüntülerini bildirdiler. Fakat zaman akış onun doğru bir karar aldığını ispatladı. ilahi kader, onun için daha büyük ve parlak bir gelecek öngörmüştü. Acaba kimse 25 yaşındaki genç ve çalışkan birinin anne ve babasına hizmet etmek için Kum ilmi havzasını terk edip Meşhed’e geri dönmesi ardından ve 25 sene sonra Veliyi Emr’i Müslimin makamına ulaşacağını tasavvur edebilir miydi? Ayetullah Hamanei Meşhed kentinde de eğitimine devam etti. Tatil günleri veya tutukluluk zamanı dışında yada yolculuk zamanı dışında 1968 yılına kadar fıkıh ve usul dalında eğitimini sürdürüp ve Ayetullah Milani gibi büyük alimlerden dersler aldı. Ayetullah Hamanei ayrıca 1964 yılından itibaren Meşhed’de hasta babasının bakımını sürdürmekle birlikte, genç talebeler ve öğrencilere fıkıh, usul ve İslami maarif derslerini öğretiyordu.
*Siyasi mücadeleleri:
Ayetullah Hamanei İmam Humeyni’nin fıkıh, usul, siyasi ve inkılapçı ekolunun talebelerindendi. Fakat onun zihninde Tağuti düzene karşı mücadele düşüncesinin ilk kıvılcımları, İslam’ın büyük şehidi ve mücahidi “Seyyid Mücteba Nevvab Sefavi”nin mücadelesinden etkilenerek çakıldı. Nevvab Sefavi ve İslam fedailerinden oluşan yarenlerinden bir gurup 1952 yılında Meşhed’e gidip Süleyman Han medresesinde İslam ahkamını yeniden ihya ve ilahi nizamı yeniden kurma konusunda bilinçlendirici ve coşkulu bir konuşma yaptıklarında ve de İran milletine karşı şahlık rejimiyle İngiltere’nin aldatıcı uygulamalarını ve yalanlarını ifşa ettiklerinde, bu medresenin talebelerinden biri olan Seyyid Ali Hamanei, onların coşkulu ve ateşli konuşmalarından derinden etkilendi. Nitekim Ayetullah Hamanei bu konuda şunları kaydediyor: “Nevvab Sefavi’nin sözleri, İslam inkılabını gerçekleştirme düşüncesinin kıvılcımlarını benim zihnimde çaktı. Şüphesiz, merhum Nevvab ilk bilinçlenme ateşini bizim kalbimizde yaktı.”
*İmam Humeyni Liderliğindeki Harekete katılma:
imam Humeyni 1962 yılında Muhammed Rıza şah Pehlevi rejiminin Amerikancı ve İslam karşıtı politikalarına karşı mücadele başlattığında, Ayetullah Hamanei Kum ilmi havzasında eğitim görüyordu. Ayetullah Hamanei de ilk baştan bu İslami ve siyasi mücadele saflarına katılıp 16 yıl boyunca hapishanelerde tutulup, işkence gördü veya sürgün hayatı yaşadı. Fakat yılmadan mücadelesini sürdürdü. Ayetullah Hamanei ilk defa olarak 1963 yılının Muharrem ayında, din alimlerinin muharrem ayı merasimlerinde Amerikancı şah rejimi ve İran ile Kum şehrindeki gelişmelerle ilgili olarak minberlerde konuşma yapıp ifşaatta bulunmaları konusunda İmam Humeyni’nin Mesajını Horansan ilmi havzasındaki Ayetullah Milani ve diğer büyük alimlere iletmekle görevlendirildi. Ayetullah Hamanei bu görevi yerine getirdikten sonra, Bircend şehrine geçip ve minbere çıkarak Pehlevi rejimi ve Amerika’nın İran’daki cinayetlerini ifşa etti. Bunun üzerine 12 muharrem 1963 yılında bir gece tutuklandı. Fakat minbere çıkmaya şartıyla serbest bırakıldı. Ayetullah Hamanei,15 Hordad 1963 katliamından önce Bircend’de tutuklanıp askeri tutukevine konuldu ve on gün boyunca en vahşi işkencelere tabi tutuldu.
*İkinci kez tutuklanma:
Ayetullah Hamanei 1963 yılının Ramazan ayında bazı arkadaşlarıyla birlikte, orada İslami tebliğ yapmak için Kirman’a gitmeye karar verdiler. Bu şehirdeki alimlerle görüşüp ve üç gün minbere çıkıp konuşma yaptıktan sonra, Zahidan’a doğru hareket ettiler. Ayetullah Hamanei Şahlık rejiminin sahte reformları ve ilk seçim yıldönümü olan 26 ocak 1963 tarihinde ifşa edici bir konuşma yaptı. İmam hasan (as)nin kutlu doğum günü olan 15 muharrem günüde inkılapçı bir ruh haletiyle açıkça Pehlevi rejiminin şeytani ve Amerikancı politikalarını ifşa etti. Bunun üzerine Savak tarafından tutuklanıp geceleyin uçakla Tahran’a gönderildi. İslam inkılabı rehberi iki ay boyunca kızıl kale hapishanesinde tek kişilik hücrede tutulup en vahşi işkencelere maruz kalıp ihanetlere uğradı.
Üçüncü ve dördüncü kez tutuklanma:
Ayetullah Hamanei’nin Meşhed ve Tahran’daki Kuran’ı kerim tefsiri, hadisi şerif ve İslami düşünce dersleri inkılapçı ve aydın gençlik tarafından coşkuyla karşılaştı. Bu faaliyetler şahlık rejiminin hunhar istihbarat teşkilatı Savak’ı öfkelendirdi. Bunun üzerine Ayetullah Hamanei 1996 yılında Tahran’da gizli bir hayat sürdürme zorunda kaldı. Fakat bir yıl sonra tutuklandı. Ayetullah Hamanei’nin aydınlatıcı, ıslahatçı, ilmi, eğitici ve siyasi faaliyetleri sonuçu tekrar 1970 yılında cehennem zebanilerini aratmayacak Savak tarafından tutuklanıp hapse konuldu.* Beşinci kez tutuklanma:
İslam inkılabı rehberi savak tarafından 5. kez tutuklanması konusunda şunları kaydediyor:
“1969 yılında İran’da silahlı mücadele şartları hazırlanmıştı. Şahlık rejiminin de bu konudaki hassasiyetleri artmıştı. Silahlı kurtuluş hareketlerinin benim gibi kimselerle irtibatsız olmadığı karinesinden dolayı bizlere karşı baskılar artmıştı. Nitekim 1970 yılında beşinci kez tutuklandım. Savak’ın hapishanelerde şiddete başvurması,silahlı mücadele hareketlerinin İslami düşünce odaklarıyla irtibat kurmasından büyük bir dehşete kapıldığını gösteriyordu. Savak benim Meşhed ve Tahran’daki İslami tebliğ çalışmalarımın silahlı kurtuluş hareketleriyle ilişkili olduğunu sanıyordu. Ben serbest bırakıldıktan sonra, genel tefsir ve gizli ideolojik ders halkalarını oluşturup çalışmalarımı arttırdım.Ayetullah Hamanei’nin Kuran’ı kerim tefsiri ve fikri çalışmaları Meşhed’in Keramet, Mirza Cafer, İmam Hasan (as) camilerinde devam ediyordu. Binlerce inkılapçı genç, özellikle talebelerle öğrenciler ve aydınlar bu üç camideki ders halkalarına katılıyor ve İslami düşüncenin duru pınarından faydalanıyorlardı. Ayetullah Hamanei’nin hazırlayıp teksir ettiği “Nehc’ul-Belaga’dan esintiler notları” eleden ele geçiyordu. Genç talebeler ve öğrenciler Ayetullah Hamanei’nin derslerinde hakikat nuru ve etkin mücadele yöntemleriyle tanışıyor ve kendi memleketlerine geri dönüp halk kitlelerini de İslam’ın hakikatiyle aşina ediyor ve İslam inkılabının oluşum şartlarını hazırlıyorlardı. Ayetullah Hamanei’nin bu İslami ve inkılapçı faaliyetleri sonuçu, Savak 1974 yılında onun evine baskın yapıp, kendisini tutukladı ve ders notlarıyla konuşmalarının ses bantlarına el koydu. Altıncı kez tutuklanan Ayetullah Hamanei 1975 sonbaharına kadar polis ve güvenlik güçlerinden oluşan “yıkıcılık ve terörle mücadele ortak komitesi”nde tutulup en ağır ve insanlık dışı işkencelere maruz kaldı. Nitekim Ayetullah Hamanei, “bu komite olup bitenlerle yakından tanışan kimseler ancak onun ne olduğunu anlayabilir” diyor.
Ayetullah Hamanei serbest bırakıldıktan sonra Meşhed’e geri dönüp, yine ilmi ve inkılapçı faaliyetlerini sürdürdü. Elbette artık eski ders halkalarını kurma şartları ortadan kalkmıştı.
*Sürgün hayatı
Dikta ve cinayetkar Pehlevi rejimi 1977 yılının başlarında Ayetullah Hamanei’yi tekrar tutuklayıp, onu 3 yıllığına “İran Şehir”e sürgüne gönderdi. Fakat İslami kurtuluş hareketi 1978 yılının ortalarında yaygınlaştıktan sonra, Ayetullah Hamanei sürgün cezasından kurtulup Meşhed şehrine geri döndü ve halk kitleleriyle birlikte hunhar ve zalim şahlık rejimine karşı mücadelesini sürdürdü. Böylece Ayetullah Hamanei 15 yıllık yiğitçe direnişi ve Allah yolundaki mücadelesi, bir çok zorluklar ve çilelere katlanmasının ardından büyük İslam inkılabının zaferine , zalim ve iğrenç şahlık rejiminin devrilmesine, İslami hükümetin İran’ da kurulup gelişmesine tanık oldu. *İslam inkılabı zaferinin eşiğinde
İslam inkılabı zaferinin eşiğinde ve İmam Humeyni(ks)nin Paris’ten Tahran’a geri dönmesinden sonra, İslam inkılabı yüksek şurası üyeliğine atandı. Bu şura şehit Ayetullah Murteza Mutahhari, şehit Ayetullah Muhammed Hüseyin Beheşti, Haşimi Refsencani ve diğer bilgin ve alimlerden oluşuyordu. Ayetullah Hamanei’de İmam Humeyni’nin emri üzerine İslam inkılabı yüksek şurası üyeliğine seçildi. İmam Humeyni’nin bu emirnamesi Ayetullah Mutahhari tarafından kendisine iletildi. Bunun üzerine Ayetullah Hamanei Meşhed’den Tahran’a geldi.
*Zaferden sonra:
İslam inkılabı rehberi Ayetullah Hamanei , İslam inkılabının zaferinden sonra İslami değerler doğrultusunda yorulmaz ve coşkulu çalışmalarını sürdürüp, İslam inkılabı hedeflerine daha bir yakınlaşmaya özen gösterdi. Bu eşsiz ve etkin ve çok önemli çalışmaların özet şunlardır:
- Şehit Ayetullah Beheşti, şehit Muhammed Rıza Bahoner ve Ayetullah Haşimi Refsencani gibi Mücadeleci alimler ve fikirdaşlarıyla birlikte şubat 1978 yılında İslam cumhuriyeti partisini kurmak.
- 1979 yılında Iran İslam Cumhuriyeti savunma Bakanı Yardımcılığını üstlenmek.
- İslam İnkılabı Muhafızlar ordusu başkanlığına atandı.
- 1979 yılında Tahran Cuma namazı İmamlığına atandı.
- 1980 yılında İmam Humeyni tarafından İran yüksek savunma şurasına temsilci olarak atandı.
- 1979 yılında İran İslam şura meclisine Tahran Milletvekili olarak seçildi.
- 1980 yılında Mukaddes savunma cephelerine katıldı. Şeytani ve büyük güçler olan Amerika ve eski Sovyetler birliğinin askeri desteği ve kışkırtmalarıyla Irak’a egemen Saddam’ın Baas rejiminin İslami İran’a saldırması sonuçu çıkan savaş cephelerinde görev aldı. - 27/Haziran/1981 tarihinde Tahran Ebuzer camisinde Münafıklar gurubunun bombalı saldırılarına uğrayıp ağır yaralandı.
- İran’ın ikinci cumhurbaşkanı Muhammed Ali Recai’nin Münafıklar gurubunun bombalı saldırısıyla Şehit düşmesi ardından 1981 yılının **//ekim ayında yapılan yeni seçimlerde 16 milyon oy kazanıp imam Humeyni’nin onamasıyla cumhurbaşkanı seçildi. 1985 yılında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de ikinci kez cumhurbaşkanı oldu.- 1981 yılında İslam inkılabı kültürel yüksek şurası başkanı olarak seçilip atandı.
- 1986 yılında İran İslam Cumhuriyeti nizamının Maslahatını teşhis kurumu başkanı oldu.
- 1989 yılında İran Anayasasını yeniden ıslah etme ve değiştirme Şurasının başkanı oldu.
- Ümmetin rehberlik ve Velayetini üstlenme: İmam Humeyni’nin vefatından sonra Meclisi Khobragan’e rehberi (Rehberi seçme ve denetleme meclisi) 1989 yılında Ayetullah Hamanei,yi yüce görev ve yüksek mesuliyete seçip atadı. Bu doğru ve mübarek seçimin ardından Ayetullah Hamanei, sadece İran Müslüman ümmetini değil, dünya Müslümanlarının örnek rehberi oldu.
Ayetullah Hamanei kendi hayat öyküsü ve aile hayatı hakkında şunları kaydediyor:
“Babam muttaki, zahit ve meşhur bir din alimiydi ve Çileli bir hayat sürdürüyordu. Bazen akşam yemeğinden bile yoksunduk. Annem zahmetlere katlanıp bizlere akşam yemeği hazırlardı. İşte bu yemek de, ekmek ve kuru üzümden ibaretti. İslam inkılabı rehberi yaşadıkları evin özelliklerini şöyle tanımlıyor:
“Babamın evinin yüz ölçümü 60 ila 70 metre karelikti ve Meşhed’in fakir mahallelerinden birinde bulunuyordu. Bu ev tek odalı olup bir de boğuk ve karanlık bodrum katı vardı. Babamın misafiri geldiğinde bizler ailecek bodrum kata iner ve misafirin gitmesini beklerdik-babam din alimi olduğu için çok sayıda konuk bize gelir ve ağırlanırdı- bir süre sonra cemaat toplanıp evimizin bitişiğindeki küçük bir arsa satın alıp babama hediye ettiler. Bunun üzerine bizler 3 odalı bir eve sahip olduk.”
İslam inkılabı rehberi fakir fakat bilgin, muttaki, pak ve samimi bir aile de büyüdü. O 4 yaşındayken büyük kardeşi Seyyid Muhammed ile birlikte mektep’e(dini eğitim veren ana okul) gönderildi. Burada alfabe öğrenip Kuran’ı kerim kurslarına katıldı. İki kardeş daha sonra yeni kurulan İslami “diyanet dar ut Talimi” okulunda ilk öğrenim’ine devam ettiler.*İlmiye havzası
Seyyid Ali Hamanei lisede Cami-el-Mukaddemat, Sarf ve Nahv’ı öğrendikten sonra ilmi havza’ya girdi. Babası ve diğer eğitimcilerden edebiyat ve Mukaddemat dersleri aldı. İslam inkılabı rehberi ilmi havzaya giriş ve din alimi olma hedefi hakkında şunları belirtiyor;“bu nurlu yolu seçmemin sebebi, babamın din alimi olması ve annemin de beni Teşvik etmesiydi”.
Seyyid Ali Hamanei, “Cami-el Mukaddemat”, “Siyûuti” ve “Muganni” gibi edebi eserleri, “Süleyman han” ve “Nevvab” medreselerinde bitirdi. Babası da onun eğitimine özel bir itina gösteriyordu. O “Mealim” kitabını da aynı dönemde bitirdi. “Şera’i el-İslam” ve “Şerh’i Lûm’a” kitabını da babası ve “Ağa Mirza Müderris Yezdi”nin nezdinde okudu. Seyyid Ali Hamanei “Resail” ve “Mekasıb”ı de “Hac Şeyh Haşim Kazvini” nezdinde okudu. “Satıh’ı Fıkıh” ve “Usulü-Fıkıh” derslerini de babasından öğrendi. Böylece Mukaddemat ve Satıh eğitim dönemini 5.5 yılda bitirmiş oldu. Babası rahmetli Seyyid Cevad Hamanei, oğlu Seyyid Ali’nin eğitim dönemlerini hızlı ve usulüne uygun bir şekilde tamamlamasında etkin bir rol üstlendi. İslam inkılabı rehberi mantık ve felsefe’yi ve de Sebzevari’nin manzume kitabını sırsıyla “Ayetullah Mirza Cevad Ağa Tehrani” ve “Şeyh Rıza İsi”nin hocalığında bitirdi.*Necef Eşref İlmi Havzasına giriş;
Ayetullah Hamanei 18 yaşındayken Meşhed ilmi havzasında, “Fıkıh ve Usul Hariç satıh’ı” (yüksek eğitim dönemini), “Ayetullah-el Uzma Milani” nezdinde başladı. Daha sonra Masum İmamların türbelerini ziyaret amacıyla 1957 yılında Necef eşref’e gitti. Necef ilmi havzasında “Seyyid Muhsin Hekim, Seyyid Mahmud Şahrudi, Mirza Bakır Zencani, şeyh Yahya Yezdi, Mirza hasan Burucerdi” gibi büyük Müctehidlerin eğitim verdiklerini görünce, bu ders ve araştırma çalışmalarını benimseyip, burada eğitimini sürdürmeye karar verdi. Fakat babası buna muhalefet etti. Bunun üzerine tekrar Meşhed ilmi havzasına geri döndü. *Kum ilmi Havzasında eğitime devam;
Ayetullah Hamanei 1958 ila 1964 yılları arasında Kum ilmi havzasında Fıkıh, usul ve felsefe dallarında yüksek eğitimine devam etti. Bu eğitim döneminde Ayetullah-el-Uzma Burucerdi, İmam Humeyni, Şeyh Murteza Haeri, Allame Seyyid Muhammed Hüseyin Tabatabai’nin ders halkalarından feyiz aldı. İslam inkılabı rehberi babasıyla mektuplaşırken babasının bir gözünün görme kaybına uğradığını fark edince, Kum ilmi havzasında kalıp eğitime davam etmek veya hasta babasının bakımını üstlenme konusunda tereddüde kapıldı ve nihayet, babasının bakımını üstlenme yükümlülüğünü medresedeki eğitime tercih etti ve Meşhed’e geri döndü. Ayetullah Hamanei bu konuda şunları kaydediyor:
“Meşhed’e gittiğimde Allah bana büyük başarı ve tevfik inayet etti.hem çalışma hem de görevimi yapma zorunda kaldım. Benim inancıma göre elde ettiğim başarıların sebebi, abama ve anneme yaptığım “Berr” iyilikler di. Ayetullah Hamanei iki yol kavşağına gelirken en doğru yolu seçti. Bazı dostları ve kum ilmi havzasındaki üstadları, onun ilmi havzayı terk edip parlak geleceğine sırt çevirdiğini ileri sürdüler ve üzüntülerini bildirdiler. Fakat zaman akış onun doğru bir karar aldığını ispatladı. ilahi kader, onun için daha büyük ve parlak bir gelecek öngörmüştü. Acaba kimse 25 yaşındaki genç ve çalışkan birinin anne ve babasına hizmet etmek için Kum ilmi havzasını terk edip Meşhed’e geri dönmesi ardından ve 25 sene sonra Veliyi Emr’i Müslimin makamına ulaşacağını tasavvur edebilir miydi? Ayetullah Hamanei Meşhed kentinde de eğitimine devam etti. Tatil günleri veya tutukluluk zamanı dışında yada yolculuk zamanı dışında 1968 yılına kadar fıkıh ve usul dalında eğitimini sürdürüp ve Ayetullah Milani gibi büyük alimlerden dersler aldı. Ayetullah Hamanei ayrıca 1964 yılından itibaren Meşhed’de hasta babasının bakımını sürdürmekle birlikte, genç talebeler ve öğrencilere fıkıh, usul ve İslami maarif derslerini öğretiyordu.
*Siyasi mücadeleleri:
Ayetullah Hamanei İmam Humeyni’nin fıkıh, usul, siyasi ve inkılapçı ekolunun talebelerindendi. Fakat onun zihninde Tağuti düzene karşı mücadele düşüncesinin ilk kıvılcımları, İslam’ın büyük şehidi ve mücahidi “Seyyid Mücteba Nevvab Sefavi”nin mücadelesinden etkilenerek çakıldı. Nevvab Sefavi ve İslam fedailerinden oluşan yarenlerinden bir gurup 1952 yılında Meşhed’e gidip Süleyman Han medresesinde İslam ahkamını yeniden ihya ve ilahi nizamı yeniden kurma konusunda bilinçlendirici ve coşkulu bir konuşma yaptıklarında ve de İran milletine karşı şahlık rejimiyle İngiltere’nin aldatıcı uygulamalarını ve yalanlarını ifşa ettiklerinde, bu medresenin talebelerinden biri olan Seyyid Ali Hamanei, onların coşkulu ve ateşli konuşmalarından derinden etkilendi. Nitekim Ayetullah Hamanei bu konuda şunları kaydediyor: “Nevvab Sefavi’nin sözleri, İslam inkılabını gerçekleştirme düşüncesinin kıvılcımlarını benim zihnimde çaktı. Şüphesiz, merhum Nevvab ilk bilinçlenme ateşini bizim kalbimizde yaktı.”
*İmam Humeyni Liderliğindeki Harekete katılma:
imam Humeyni 1962 yılında Muhammed Rıza şah Pehlevi rejiminin Amerikancı ve İslam karşıtı politikalarına karşı mücadele başlattığında, Ayetullah Hamanei Kum ilmi havzasında eğitim görüyordu. Ayetullah Hamanei de ilk baştan bu İslami ve siyasi mücadele saflarına katılıp 16 yıl boyunca hapishanelerde tutulup, işkence gördü veya sürgün hayatı yaşadı. Fakat yılmadan mücadelesini sürdürdü. Ayetullah Hamanei ilk defa olarak 1963 yılının Muharrem ayında, din alimlerinin muharrem ayı merasimlerinde Amerikancı şah rejimi ve İran ile Kum şehrindeki gelişmelerle ilgili olarak minberlerde konuşma yapıp ifşaatta bulunmaları konusunda İmam Humeyni’nin Mesajını Horansan ilmi havzasındaki Ayetullah Milani ve diğer büyük alimlere iletmekle görevlendirildi. Ayetullah Hamanei bu görevi yerine getirdikten sonra, Bircend şehrine geçip ve minbere çıkarak Pehlevi rejimi ve Amerika’nın İran’daki cinayetlerini ifşa etti. Bunun üzerine 12 muharrem 1963 yılında bir gece tutuklandı. Fakat minbere çıkmaya şartıyla serbest bırakıldı. Ayetullah Hamanei,15 Hordad 1963 katliamından önce Bircend’de tutuklanıp askeri tutukevine konuldu ve on gün boyunca en vahşi işkencelere tabi tutuldu.
*İkinci kez tutuklanma:
Ayetullah Hamanei 1963 yılının Ramazan ayında bazı arkadaşlarıyla birlikte, orada İslami tebliğ yapmak için Kirman’a gitmeye karar verdiler. Bu şehirdeki alimlerle görüşüp ve üç gün minbere çıkıp konuşma yaptıktan sonra, Zahidan’a doğru hareket ettiler. Ayetullah Hamanei Şahlık rejiminin sahte reformları ve ilk seçim yıldönümü olan 26 ocak 1963 tarihinde ifşa edici bir konuşma yaptı. İmam hasan (as)nin kutlu doğum günü olan 15 muharrem günüde inkılapçı bir ruh haletiyle açıkça Pehlevi rejiminin şeytani ve Amerikancı politikalarını ifşa etti. Bunun üzerine Savak tarafından tutuklanıp geceleyin uçakla Tahran’a gönderildi. İslam inkılabı rehberi iki ay boyunca kızıl kale hapishanesinde tek kişilik hücrede tutulup en vahşi işkencelere maruz kalıp ihanetlere uğradı.
Üçüncü ve dördüncü kez tutuklanma:
Ayetullah Hamanei’nin Meşhed ve Tahran’daki Kuran’ı kerim tefsiri, hadisi şerif ve İslami düşünce dersleri inkılapçı ve aydın gençlik tarafından coşkuyla karşılaştı. Bu faaliyetler şahlık rejiminin hunhar istihbarat teşkilatı Savak’ı öfkelendirdi. Bunun üzerine Ayetullah Hamanei 1996 yılında Tahran’da gizli bir hayat sürdürme zorunda kaldı. Fakat bir yıl sonra tutuklandı. Ayetullah Hamanei’nin aydınlatıcı, ıslahatçı, ilmi, eğitici ve siyasi faaliyetleri sonuçu tekrar 1970 yılında cehennem zebanilerini aratmayacak Savak tarafından tutuklanıp hapse konuldu.* Beşinci kez tutuklanma:
İslam inkılabı rehberi savak tarafından 5. kez tutuklanması konusunda şunları kaydediyor:
“1969 yılında İran’da silahlı mücadele şartları hazırlanmıştı. Şahlık rejiminin de bu konudaki hassasiyetleri artmıştı. Silahlı kurtuluş hareketlerinin benim gibi kimselerle irtibatsız olmadığı karinesinden dolayı bizlere karşı baskılar artmıştı. Nitekim 1970 yılında beşinci kez tutuklandım. Savak’ın hapishanelerde şiddete başvurması,silahlı mücadele hareketlerinin İslami düşünce odaklarıyla irtibat kurmasından büyük bir dehşete kapıldığını gösteriyordu. Savak benim Meşhed ve Tahran’daki İslami tebliğ çalışmalarımın silahlı kurtuluş hareketleriyle ilişkili olduğunu sanıyordu. Ben serbest bırakıldıktan sonra, genel tefsir ve gizli ideolojik ders halkalarını oluşturup çalışmalarımı arttırdım.Ayetullah Hamanei’nin Kuran’ı kerim tefsiri ve fikri çalışmaları Meşhed’in Keramet, Mirza Cafer, İmam Hasan (as) camilerinde devam ediyordu. Binlerce inkılapçı genç, özellikle talebelerle öğrenciler ve aydınlar bu üç camideki ders halkalarına katılıyor ve İslami düşüncenin duru pınarından faydalanıyorlardı. Ayetullah Hamanei’nin hazırlayıp teksir ettiği “Nehc’ul-Belaga’dan esintiler notları” eleden ele geçiyordu. Genç talebeler ve öğrenciler Ayetullah Hamanei’nin derslerinde hakikat nuru ve etkin mücadele yöntemleriyle tanışıyor ve kendi memleketlerine geri dönüp halk kitlelerini de İslam’ın hakikatiyle aşina ediyor ve İslam inkılabının oluşum şartlarını hazırlıyorlardı. Ayetullah Hamanei’nin bu İslami ve inkılapçı faaliyetleri sonuçu, Savak 1974 yılında onun evine baskın yapıp, kendisini tutukladı ve ders notlarıyla konuşmalarının ses bantlarına el koydu. Altıncı kez tutuklanan Ayetullah Hamanei 1975 sonbaharına kadar polis ve güvenlik güçlerinden oluşan “yıkıcılık ve terörle mücadele ortak komitesi”nde tutulup en ağır ve insanlık dışı işkencelere maruz kaldı. Nitekim Ayetullah Hamanei, “bu komite olup bitenlerle yakından tanışan kimseler ancak onun ne olduğunu anlayabilir” diyor.
Ayetullah Hamanei serbest bırakıldıktan sonra Meşhed’e geri dönüp, yine ilmi ve inkılapçı faaliyetlerini sürdürdü. Elbette artık eski ders halkalarını kurma şartları ortadan kalkmıştı.
*Sürgün hayatı
Dikta ve cinayetkar Pehlevi rejimi 1977 yılının başlarında Ayetullah Hamanei’yi tekrar tutuklayıp, onu 3 yıllığına “İran Şehir”e sürgüne gönderdi. Fakat İslami kurtuluş hareketi 1978 yılının ortalarında yaygınlaştıktan sonra, Ayetullah Hamanei sürgün cezasından kurtulup Meşhed şehrine geri döndü ve halk kitleleriyle birlikte hunhar ve zalim şahlık rejimine karşı mücadelesini sürdürdü. Böylece Ayetullah Hamanei 15 yıllık yiğitçe direnişi ve Allah yolundaki mücadelesi, bir çok zorluklar ve çilelere katlanmasının ardından büyük İslam inkılabının zaferine , zalim ve iğrenç şahlık rejiminin devrilmesine, İslami hükümetin İran’ da kurulup gelişmesine tanık oldu. *İslam inkılabı zaferinin eşiğinde
İslam inkılabı zaferinin eşiğinde ve İmam Humeyni(ks)nin Paris’ten Tahran’a geri dönmesinden sonra, İslam inkılabı yüksek şurası üyeliğine atandı. Bu şura şehit Ayetullah Murteza Mutahhari, şehit Ayetullah Muhammed Hüseyin Beheşti, Haşimi Refsencani ve diğer bilgin ve alimlerden oluşuyordu. Ayetullah Hamanei’de İmam Humeyni’nin emri üzerine İslam inkılabı yüksek şurası üyeliğine seçildi. İmam Humeyni’nin bu emirnamesi Ayetullah Mutahhari tarafından kendisine iletildi. Bunun üzerine Ayetullah Hamanei Meşhed’den Tahran’a geldi.
*Zaferden sonra:
İslam inkılabı rehberi Ayetullah Hamanei , İslam inkılabının zaferinden sonra İslami değerler doğrultusunda yorulmaz ve coşkulu çalışmalarını sürdürüp, İslam inkılabı hedeflerine daha bir yakınlaşmaya özen gösterdi. Bu eşsiz ve etkin ve çok önemli çalışmaların özet şunlardır:
- Şehit Ayetullah Beheşti, şehit Muhammed Rıza Bahoner ve Ayetullah Haşimi Refsencani gibi Mücadeleci alimler ve fikirdaşlarıyla birlikte şubat 1978 yılında İslam cumhuriyeti partisini kurmak.
- 1979 yılında Iran İslam Cumhuriyeti savunma Bakanı Yardımcılığını üstlenmek.
- İslam İnkılabı Muhafızlar ordusu başkanlığına atandı.
- 1979 yılında Tahran Cuma namazı İmamlığına atandı.
- 1980 yılında İmam Humeyni tarafından İran yüksek savunma şurasına temsilci olarak atandı.
- 1979 yılında İran İslam şura meclisine Tahran Milletvekili olarak seçildi.
- 1980 yılında Mukaddes savunma cephelerine katıldı. Şeytani ve büyük güçler olan Amerika ve eski Sovyetler birliğinin askeri desteği ve kışkırtmalarıyla Irak’a egemen Saddam’ın Baas rejiminin İslami İran’a saldırması sonuçu çıkan savaş cephelerinde görev aldı. - 27/Haziran/1981 tarihinde Tahran Ebuzer camisinde Münafıklar gurubunun bombalı saldırılarına uğrayıp ağır yaralandı.
- İran’ın ikinci cumhurbaşkanı Muhammed Ali Recai’nin Münafıklar gurubunun bombalı saldırısıyla Şehit düşmesi ardından 1981 yılının **//ekim ayında yapılan yeni seçimlerde 16 milyon oy kazanıp imam Humeyni’nin onamasıyla cumhurbaşkanı seçildi. 1985 yılında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de ikinci kez cumhurbaşkanı oldu.- 1981 yılında İslam inkılabı kültürel yüksek şurası başkanı olarak seçilip atandı.
- 1986 yılında İran İslam Cumhuriyeti nizamının Maslahatını teşhis kurumu başkanı oldu.
- 1989 yılında İran Anayasasını yeniden ıslah etme ve değiştirme Şurasının başkanı oldu.
- Ümmetin rehberlik ve Velayetini üstlenme: İmam Humeyni’nin vefatından sonra Meclisi Khobragan’e rehberi (Rehberi seçme ve denetleme meclisi) 1989 yılında Ayetullah Hamanei,yi yüce görev ve yüksek mesuliyete seçip atadı. Bu doğru ve mübarek seçimin ardından Ayetullah Hamanei, sadece İran Müslüman ümmetini değil, dünya Müslümanlarının örnek rehberi oldu.