[hr]
BİSMİHİ TEALA
HAMD ALEMLERİN RABB'İ ALLAH'A SALAT VE SELAM HZ. MUHAMMED (S.A.A) VE PAK EHLİ BEYT (A.S) OLSUN LANETİ İSE ONLARIN EBEDİ DÜŞMANLARINA OLSUN
RABB'İMDEN SÖZÜN EN DOĞRUSUNU DİNLEYİP, HAKKI BATIL'DAN AYIRMAYI MUAVVAK KILSIN
Selamun Aleykum Aziz Canlar;
Andolsun, size içinizden, sizden öyle bir Peygamber gelmiştir ki bir sıkıntıya düşmeniz pek ağır gelir ona, pek düşkündür size, müminleri esirger, rahîmdir. (Tevbe/128)
Savaşlarda Resulullah'ın (s.a.a)
Hicretin İkinci Yılı
Allah Tealâ, hicretin ikinci yılının safer ayında Resulullah'a (s.a.a) müşriklerle savaşmasını emretti. Bu nedenle Resul-i Ekrem (s.a.a) muhacirlerle birlikte, Kureyş'in ticaret kervanına saldırı düzenleyip o ayda Veddan ve Ebva'ya[1] kadar ilerledi.
1- Resulullah (s.a.a) Medine'den çıkınca on beş gün boyunca Hazrec kabilesinin reisi Sa'd b. Ubâde'yi bıraktı.
2- Aynı yıl rebiyülevvel ayında vuku bulan Bevat Gazvesi'nde, Evs kabilesinin reislerinden Sa'd b. Muaz'ı kendi yerine seçti.[2]
3- Kurz b. Câbir Fahrî, Medine etrafına baskın yaparak halkın mallarını çalıyordu. Resulullah (s.a.a) azat ettiği kölesi Zeyd b. Haris'i kendi yerine oturtarak Kurz'u takibe koyulup Safvan'a kadar ilerledi. Ama Kurz kaçmayı başardı ve yanındaki halkın mallarını da beraberinde götürdü.[3]
4- Cemaziyelevvel veya cemaziyelahir ayında Zu'l-Aşîre Gazvesi'nde Ebu Seleme el-Mahzumî'yi kendi yerine bırakarak Şam'a doğru hareket etmekte olan Kureyş kafilesine saldırmak için Medi-ne'den çıktı. Fakat müşriklerin kafilesi kaçmaya muvaffak oldu ve kafilenin Şam'dan dönüşünde Bedir denen yerde savaş oldu.[4]
5- Bedr-i Kübra Gazvesi'nde gözleri kör olan İbn Ümmü Mek-tum'u Medine'de yerine geçirmiş ve kendisi bu gazvede on dokuz gün Medine dışında kalmıştır.[5]
6- Benî Kaynuka Gazvesi'nde Ebu Lubabe Ensarî'yi Medine'de kendi yerine bırakmıştır.[6]
7- Sevîk Gazvesi'nde Ebu Lubabe Ensarî'yi[7] kendi yerine geçirdi. Bu savaşta Resulullah (s.a.a) nezrini yerine getirmek amacıyla Mekke'den dışarı çıkmış olan Ebu Süfyan'la savaşmak için Medine'-den ayrılmış.
Ebu Süfyan, Bedir Savaşı'nda öldürülen adamlarının intikamını alıncaya kadar güzel kokulardan ve kadınlardan sakınmayı adamıştı. Dolayısıyla iki yüz atlıyla Medine üzerine hareket etti ve Urayz'a[8] kadar da ilerledi. Yolda Resulullah'ın (s.a.a) kendisine doğ-ru geldiğini haber verdiklerinde Mekke'ye doğru kaçarken ağırlık yapmasın diye un tulumlarını bırakarak kaçtılar. Bu yüzden bu savaşa "Un Savaşı" anlamında " Sevîk Gazvesi" ismi verildi.
Hicretin Üçüncü Yılı
8- Hicretin üçüncü yılının muharrem ayının on beşinde İbn Ümmü Mektum'u kendi yerine bırakarak Kerkeretu'l-Kudr Gazvesi'ne katılmak ve Selim'le Gatafan kabileleriyle savaşmak için Medine dışına çıktı. B
u kabilenin mensupları korkudan kaçınca malları Resulullah'ın (s.a.a) eline geçti ve savaşmadan Medine'ye döndüler.[9]
9- İbn Ümmü Mektum'u cemaziyelahir ayında on gün kendi yerine bırakarak kendisi Selim Oğullarını takip etmek için Feran Gazvesi'nde Medine'den çıkmıştır. Bu gazvede düşman korkudan kaçmış Müslümanlarla savaşma cesaretini gösterememiştir.[10]
10- Necd bölgesinde Zî Emer Gazvesi'nde Osman b. Affan'ı ken-di yerine bırakarak Gatafan Kabilesi'yle savaşmak için Medine'den çıktı. Hz. Resulullah (s.a.a) bu savaşta on gün Medine'ye dönmedi. Düşman ise bir şey yapamadan kaçtı.
11- Uhud Gazvesi'nde İbn Ümmü Mektum'u bir gün kendi yerine geçirerek Medine'nin bir mil uzaklığındaki Uhud Dağı eteğinde müşriklerle savaştı.
12- Hemrau'l-Esed Gazvesi'nde yine İbn Ümmü Mektum'u ken-di yerine bırakarak yeni bir saldırı için Medine'ye doğru hareket e-den Ebu Süfyan'la savaşmak için Medine'nin on mil uzaklığındaki Hemrau'l-Esed bölgesine gitti.
Ebu Süfyan'la beraberindekiler kaçtılar; Resulullah (s.a.a) onların geri dönmeyeceklerinden emin olmak için orada üç gün bekledikten sonra Medine'ye döndü.
Hicretin Dördüncü Yılı
13- Benî Nadir Gazvesi'nde İbn Ümmü Mektum'u kendi yerine bırakarak Medine'nin iki mil uzağındaki Gars bölgesinde Benî Nadir Yahudilerini on beş gün kuşatmada tuttuktan sonra, onları oradan çıkardı.[11]
14- Üçüncü Bedir Gazvesi'nde Abdullah b. Revahe Ensarî'yi[12] on altı gün kendi yerine bırakarak, Uhud Savaşı'nda Ebu Süfyan'ın, bir yıl sonra Bedir'de Hz. Peygamber'le savaşmaya geleceği yönündeki sözü üzerine sekiz gün Bedir'de beklemiş, fakat bu maksatla Mekke'den hareket edip Asfan'a kadar ilerleyen Ebu Süfyan görüşünü değiştirerek Resulullah'la (s.a.a) savaşmadan Mekke'ye dönmüştür.
Hicretin Beşinci Yılı
15- Zatu'r-Rika[13] Gazvesi'nde Osman b. Affan'ı Medine'de on beş gün kendi yerine bırakarak kendisi o yılın muharrem ayının onunda Medine'den çıktı. Resulullah'ın (s.a.a) kendilerine doğru hareket ettiğini haber alan Araplar, onunla karşılaşma cesaretini gösteremeyerek kaçıp dağlara ve vadilere dağıldılar.
16- Dûmetu'l-Cendel Gazvesi'nde[14] İbn Ümmü Mektum'u kendi yerine bırakarak, kendisi Medine'den Şam'a doğru hareket hâlinde olan Müslümanların ticaret kafilesine saldıran Ekider b. Abdul-melik Nasranî'yle savaşmaya gitmiştir. Ekider kaçtı ve Resulullah (s.a.a) birkaç gün Dûmetu'l-Cendel'de kaldıktan sonra Medine'ye döndü. Bu, Resulullah'ın (s.a.a) Rumların bölgesindeki ilk gazvesi sayılıyordu.
17- Hicretin beşinci yılının şaban ayının ikisinde, Mureysi suyunun[15] kenarında vuku bulan Benî Mustalik Gazvesi'nde Zeyd b. Harise'yi kendi yerine bırakarak Medine'den çıkmıştır.
18- Hicretin beşinci yılında şevval veya zilkade ayında vuku bulan Hendek Gazvesi'nde, yine İbn Ümmü Mektum'u Medine'de kendi yerine bırakmış, kendisi Hendek'te Ahzab'la savaşmıştır.
19- Zilkade ayına yedi gün kala Medine yakınlarında vuku bulan Benî Kureyze Gazvesi'nde, Ebu Rahm Gıfarî'yi[16] kendi yerine seçerek, kendisi on beş gün veya daha fazla Benî Kureyze'yi muhasara'da tutmuştur.
Hicretin Altıncı Yılı
20- Asfan[17] yakınlarındaki Benî Lehyan Gazvesi'nde[18] İbn Ümmü Mektum'u yerine bırakarak, on dört gün Medine dışında kaldıktan sonra Medine'ye dönmüştür.
21- İbn Ümmü Mektum'u beş gün kendi yerine bırakarak, Medine'ye iki günlük yol uzaklığında Zî Garad Gazvesi'ne[19] gitmiştir.
22- Hudeybiye Gazvesi'nde[20] de Ümmü Mektum'u kendi yerine bırakmıştır.
Hicretin Yedinci Yılı
23- Medine'nin 96 mil uzaklığındaki Hayber Gazvesi'nde Resu-lullah (s.a.a), Siba b. Urfute'yi[21] kendi yerine bırakarak savaş ve sulh yoluyla Hayber'in sağlam kalesini fethettikten sonra Vadi'l-Kura'ya doğru ilerledi ve orayı da kuşatarak fethetti. Daha sonra Şam'ın sekiz menzil uzaklığında ve Medine'yle Şam arasında yer alan Teyma ahalisi Hz. Peygamber'e (s.a.a) barış önerdi; Resulullah (s.a.a) da onların önerisini kabul etti.
24- Yine Siba b. Urfute'yi Medine'de kendi yerine geçirerek zilkade ayının altısında Umretu'l-Gaza için Medine'yi terk etmiştir.
Hicretin Sekizinci Yılı
25- Mekke'nin Fethi'nde Ebu Rahm Gıfârî'yi kendi yerine seçmiştir.
26- Mekke'nin fethinden sonra Resulullah (s.a.a) Hevazin'e doğ-ru giderek Huneyn Savaşı'nı[22] yapmıştır. Resul-i Ekrem (s.a.a) bu gazvede Medine'de kendi yerine Ebu Rahm Gıfârî'yi bırakmıştı.
27- Medine'nin 90 fersah uzağında bulunan Tebûk Savaşı'nda, yerine Ali b. Ebu Talib'i bırakmıştır. Tebûk Savaşı, Resulullah'ın (s.a.a) son gazvesidir. Hayber gazvesiyle Vadi'l-Kura Gazvesi'ni iki gazve sayacak olursak Resulullah'ın (s.a.a) gazvelerinin sayısı 28'-dir, aksi durumda 27'dir.
Resulullah (s.a.a) Tebûk Savaşı için Medine'den çıkınca, Medine'de kendi yerine Ali b. Ebu Talib'i (r.a) seçti. Ali, Hz. Peygamber'e dedi ki: "Ya Resulullah! Ben her yerde sizin ya-nınızda olmak istiyorum." Resulullah buyurdu ki: "Sen bana nispetle, Harun'un Musa'ya nispetindeki gibi olmak istemez misin; ama benden sonra peygamber yoktur." [23]
Buharî de Sahih'inde Sa'd b. Ebî Vakkâs'tan şöyle nakleder:
Resulullah Tebûk'e doğru hareket edince, Medine'de kendi yerine Ali'yi tayin etti. Fakat Ali dedi ki: "Beni kadınlarla çocukların arasında mı bırakıyorsun?" Resulullah, "Bana nispetle, Harun'un Musa'ya olan nispetindeki gibi olmak istemez misin; şu farkla ki, benden sonra peygamber yoktur?" buyurdu.[24]
Müslim de Sa'd b. Ebî Vakkâs'ın sözünü kendi Sahih'inde şöyle kaydeder:
Resulullah (s.a.a) gazvelerinin birinde Medine'de yerine Ali b. Ebu Talib'i bıraktı. Ali, Resulullah'a dedi ki: "Ya Re-sulullah! Beni kadınlarla çocukların arasında mı bırakıyorsun?" Peygamber ona dedi ki: "Benim için Harun'un Musa'ya nispetindeki gibi olmayı istemez misin; şu farkla ki artık benden sonra peygamber yoktur?" [25]
Yine Hz. Peygamber, Medine'ye bir mil uzaklıktaki Uhud Savaşı'nda bile, kendisi savaştayken halkın işleriyle uğraşması için birini kendisine halife etmiştir.
Veya Hendek Savaşı'nda, Resulullah (s.a.a), kendisi Medine'deki Hendek'te Kureyş müşrikleriyle savaşırken halka işlerinde müracaat etmeleri için bir merci tayin etmiş, kendisi rahat bir kafayla savaşla meşgul olmuştur.
Binaenaleyh, eğer Resulullah (s.a.a) birkaç saatliğine bile olsa veya kendisi Medine'de savaşırken yerine birini tayin ediyorduysa, ümmetini daimi olarak terk ettiğinde ne yapmıştır acaba? Gerçekten onları başsız ve perişan bir vaziyette bırakarak, onlar için bir merci tayin etmemiş midir?! Bu konuyu, kitabımızın ilerideki bölümlerinde inceleyeceğiz.
[hr]
[1]- Ebva, Medine'den 23 mil uzakta bir kasabaydı. Resulullah'ın (s.a.a) an-nesi Âmine'nin mezarının bulunduğu Feraz civarında bir yerdi. Veddan da Ebva'nın altı mil uzaklığında, Cuhfe mahallelerinden bir kasabaydı. (Mu'ce-mu'l-Buldan, Hamevî)
[2]- Bevat, Şam yolu üzerinde Cuheyne Dağları'ndan Medine'nin 96 mil uzaklığında bir yerdir. Bu gazvede, Resulullah (s.a.a) açıkça ashabının kabile duygularını gözetmiştir.
[3]- Bu gazve, o yılın rebiyülevvel ayında Bevat Gazvesi'nden sonra vuku buldu. Safvan, Bedr etrafında bir çöldür. Şunu da hatırlatalım ki, Kurz daha sonra Müslüman oldu, Mekke'nin Fethi'nde Resulullah'ın (s.a.a) safında yer aldı ve orada da öldürüldü. bk. İbn Hazm'ın Cemhere'si, Benî Muharib b. Feh-r'in soyunu sayarken; el-İsabe, biyografisini anlatırken.
[4]- Zu'l-Aşîre, et-Tenbih kitabında yazıldığı üzere Medine'nin 108 mil uzağında, Yenbeğ bölgesinde bir yerdir. Ebu Seleme el-Mahzumî'nin ismi Abdullah b. Abdulesed'dir. Annesi, Abdulmuttalib kızı ve Resulullah'ın (s.a.a) halası Birre'dir. Ebu Seleme ilk önce Habeşistan'a, daha sonra Medine'ye hicret etti ve Bedir Savaşı'na katıldı. Uhud Savaşı için de hareket ettiyse de eceli bu fırsatı vermedi ve hicretin üçünde cemaziyelahir ayında öldü. Biyografisi Usdu'l-Gabe'de kaydedilmiştir.
[5]- Resulullah (s.a.a), ramazan ayının üçünde Medine'den ayrılmış, ramazan ayının on yedisi cuma günü Bedir Savaşı'nda müşrikleri yenilgiye uğratmıştır.
[6]- Tarihçiler şöyle yazar: Yahudiler Medine'ye ilk girişlerinde Medine'nin alçak bölgelerine yerleşmişlerdi; fakat daha sonra havanın kötü olması sebebiyle şehrin yüksek bölgelerine göçtüler. Beni'n-Nadîr Buthan'a ve Benî Ku-reyze ise Mehzur'a yerleştiler. Beni'n-Nadîr bağlar ve taşla sağlam evler yapmaya başladı; fakat Resulullah (s.a.a) savaşarak onları oradan çıkardı. (bk. Mu'-cemu'l-Buldan, "buthan" ve "mehzum" maddeleri)
[7]- Ebu Lubabe lakabıyla bilinen Beşir veya Rüfaa b. Abdulmünzir, Akabe Biati'ndeki on iki gözeticiden biriydi. Biyografisi Usdu'l-Gabe'de geçer.
[8]- Urayz, Medine çölüne denirdi. bk. Mu'cemu'l-Buldan, "Urayz" maddesi.
[9]- Karkaratu'l-Kudr, Irak'tan Mekke'ye sekiz günlük yol üzerinde Benî Selim Kabilesi'nin toplandığı merkezdi. Hz. Resulullah (s.a.a) muharrem ayının on beşinde oraya girmiştir. (bk. Mu'cemu'l-Buldan, "karkara" maddesi)
[10]- Feran, Mecaz'a bağlı bir bölgede Selim Oğulları kabilesinin merkeziydi. (bk. Mu'cemu'l-Buldan, "feran" maddesi)
[11]- Benî Nadîr Yahudilerinin evleri, Medine'nin iki mil uzağındaki Kuba kasabasında Gars Kuyusu'nun yanındaydı. Kuba ismini de o kuyunun isminden almışlardır. (bk. Mu'cemu'l-Buldan, "gars" ve "kuba" maddeleri)
[12]- Abdullah b. Revahe el-Ensarî el-Hazrecî, Akabe Biati'nde Benî Hâris kabilesinin gözeticisi olarak Resulullah'a (s.a.a) tanıtıldı. Abdullah b. Revahe Resulullah'ın (s.a.a) bütün savaşlarına katılmıştır; Mute Savaşı'nda Resululla-h'ın (s.a.a) kumandanlarından biriydi ve sonunda şehadet derecesine ulaşmıştır. Biyografisi için bk. el-İstiab ve Usdu'l-Gabe.
[13]- Zatu'r-Rika', Sa'd ve Şakre tarafında Nuhayl bölgesinde kırmızı, siyah ve beyaz lekeleri olan bir dağın ismidir. Bu gazve et-Tenbih ve el-İşraf kitaplarında genişçe anlatılmıştır.
[14]- Dûmetu'l-Cendel, beş fersah genişlikte Cendel'de sağlam bir kaleydi. Dımeşk'e yedi menzil ve Medine'ye on beş günlük yol uzaklığında bulunmaktaydı. bk. Mu'cemu'l-Buldan, "Dûme" maddesi. Bu gazvenin ayrıntıları için bk. Mes'udî'nin et-Tenbihu ve'l-İşraf'ı, 5. Yılın Olayları.
[15]- Mureysi, Ferğ yolu üzerinde, Medine'ye sekiz bord uzaklıkta bir suyun ismidir.
[16]- Ebu Rahm-i Gıfârî'nin ismi Kulsüm b. Hasin'di. Hz. Resulullah'ın (s.a.a) Medine'ye gelmesinden sonra Müslüman olmuştur. O, Uhud Savaşı'nda, boğazına bir ok isabet etmesi sonucu yaralanmıştır; Hz. Resulullah (s.a.a) onun yarasını mübarek ağzının suyuyla tedavi etmiştir. Biyografisi için bk. Usdu'l-Gabe.
[17]- Afsan, Mekke'yle Medine arasında bir yerdir; Asfan'ın tam olarak nerede bulunduğu konusunda ihtilâf vardır. Mu'cemu'l-Buldan, "Asfan" maddesi.
[18]- Lehyan Oğulları Kabilesi'nin soyu İbn Hazm'ın Cemhere'sinde, Mısır, 1382 yılı baskısı, s.196-198'de geçer.
[19]- Hayber yolunda olup Medine'ye yakın olan Z Garâd'da Uyeyne b. Hısn el-Fezarî'nin yağma yapması üzerine Hz. Resulullah (s.a.a) onunla savaşmak için Medine'den çıkmıştır. Daha geniş bilgi için bk. Mes'udî'nin el-İşraf ve't-Tenbih.
[20]- Resulullah (s.a.a) zilhicce ayının biri pazartesi günü Umre yapmak için Mekke'ye doğru hareket etti; fakat müşriklerin engellemesiyle karşılaşınca Mekke'nin dokuz mil uzaklığındaki Hudeybiye'de ikamet ederek ashabından ölünceye kadar savaşmaları ve direnmeleri için biat aldı; ama müşriklerin elçisi gelince savaşı bırakıp barış yaptılar. Barış maddelerinden biri, Müslümanların o yıl Medine'ye dönüp Mekke'ye gelecek yıl gelmeleriydi.
[21]- Resulullah (s.a.a) Hayber ve Teyma'ya gittiğinde onu Medine'de kendi yerine geçirmişti. Biyografisi için bk. Usdu'l-Gabe.
[22]- Huneyn, Mekke'ye üç günlük yol uzaklığında Zi'l-Mecaz tarafında bir derenin ismidir.
[23]- Müsned-i Ahmed b. Hanbel, c.1, s.177.
[24]- Sahih-i Buharî, Kitabu Bed'i'l-Halk, Gazvetu Tebûk babı, c.3, s.58.
[25]- Sahih-i Müslim, Kitabu Fazaili's-Sahabe, hadis: 32; Müsned-i Ahmed b. Hanbel, c.1, s.173, 182 ve 330 ve c.4, s.153; Müsned-i Ebu Davud, c.1, s.29; Hilyetu'l-Evliya, Ebu Nuaym, c.7, s.195 ve 196; Tarih-i Bağdad, c.11, s.432; Hasais-i Neseî, s.8 ve 16; Tabakat, İbn Sa'd, c.3, k. 1, s.15.
Ehl-i Beyt ve Ehl-i Sünnet Ekolleri c.1
Caferilik .com
Allah,'ın hidayeti ile olun...
BİSMİHİ TEALA
HAMD ALEMLERİN RABB'İ ALLAH'A SALAT VE SELAM HZ. MUHAMMED (S.A.A) VE PAK EHLİ BEYT (A.S) OLSUN LANETİ İSE ONLARIN EBEDİ DÜŞMANLARINA OLSUN
RABB'İMDEN SÖZÜN EN DOĞRUSUNU DİNLEYİP, HAKKI BATIL'DAN AYIRMAYI MUAVVAK KILSIN
Selamun Aleykum Aziz Canlar;
Andolsun, size içinizden, sizden öyle bir Peygamber gelmiştir ki bir sıkıntıya düşmeniz pek ağır gelir ona, pek düşkündür size, müminleri esirger, rahîmdir. (Tevbe/128)
Savaşlarda Resulullah'ın (s.a.a)
Hicretin İkinci Yılı
Allah Tealâ, hicretin ikinci yılının safer ayında Resulullah'a (s.a.a) müşriklerle savaşmasını emretti. Bu nedenle Resul-i Ekrem (s.a.a) muhacirlerle birlikte, Kureyş'in ticaret kervanına saldırı düzenleyip o ayda Veddan ve Ebva'ya[1] kadar ilerledi.
1- Resulullah (s.a.a) Medine'den çıkınca on beş gün boyunca Hazrec kabilesinin reisi Sa'd b. Ubâde'yi bıraktı.
2- Aynı yıl rebiyülevvel ayında vuku bulan Bevat Gazvesi'nde, Evs kabilesinin reislerinden Sa'd b. Muaz'ı kendi yerine seçti.[2]
3- Kurz b. Câbir Fahrî, Medine etrafına baskın yaparak halkın mallarını çalıyordu. Resulullah (s.a.a) azat ettiği kölesi Zeyd b. Haris'i kendi yerine oturtarak Kurz'u takibe koyulup Safvan'a kadar ilerledi. Ama Kurz kaçmayı başardı ve yanındaki halkın mallarını da beraberinde götürdü.[3]
4- Cemaziyelevvel veya cemaziyelahir ayında Zu'l-Aşîre Gazvesi'nde Ebu Seleme el-Mahzumî'yi kendi yerine bırakarak Şam'a doğru hareket etmekte olan Kureyş kafilesine saldırmak için Medi-ne'den çıktı. Fakat müşriklerin kafilesi kaçmaya muvaffak oldu ve kafilenin Şam'dan dönüşünde Bedir denen yerde savaş oldu.[4]
5- Bedr-i Kübra Gazvesi'nde gözleri kör olan İbn Ümmü Mek-tum'u Medine'de yerine geçirmiş ve kendisi bu gazvede on dokuz gün Medine dışında kalmıştır.[5]
6- Benî Kaynuka Gazvesi'nde Ebu Lubabe Ensarî'yi Medine'de kendi yerine bırakmıştır.[6]
7- Sevîk Gazvesi'nde Ebu Lubabe Ensarî'yi[7] kendi yerine geçirdi. Bu savaşta Resulullah (s.a.a) nezrini yerine getirmek amacıyla Mekke'den dışarı çıkmış olan Ebu Süfyan'la savaşmak için Medine'-den ayrılmış.
Ebu Süfyan, Bedir Savaşı'nda öldürülen adamlarının intikamını alıncaya kadar güzel kokulardan ve kadınlardan sakınmayı adamıştı. Dolayısıyla iki yüz atlıyla Medine üzerine hareket etti ve Urayz'a[8] kadar da ilerledi. Yolda Resulullah'ın (s.a.a) kendisine doğ-ru geldiğini haber verdiklerinde Mekke'ye doğru kaçarken ağırlık yapmasın diye un tulumlarını bırakarak kaçtılar. Bu yüzden bu savaşa "Un Savaşı" anlamında " Sevîk Gazvesi" ismi verildi.
Hicretin Üçüncü Yılı
8- Hicretin üçüncü yılının muharrem ayının on beşinde İbn Ümmü Mektum'u kendi yerine bırakarak Kerkeretu'l-Kudr Gazvesi'ne katılmak ve Selim'le Gatafan kabileleriyle savaşmak için Medine dışına çıktı. B
u kabilenin mensupları korkudan kaçınca malları Resulullah'ın (s.a.a) eline geçti ve savaşmadan Medine'ye döndüler.[9]
9- İbn Ümmü Mektum'u cemaziyelahir ayında on gün kendi yerine bırakarak kendisi Selim Oğullarını takip etmek için Feran Gazvesi'nde Medine'den çıkmıştır. Bu gazvede düşman korkudan kaçmış Müslümanlarla savaşma cesaretini gösterememiştir.[10]
10- Necd bölgesinde Zî Emer Gazvesi'nde Osman b. Affan'ı ken-di yerine bırakarak Gatafan Kabilesi'yle savaşmak için Medine'den çıktı. Hz. Resulullah (s.a.a) bu savaşta on gün Medine'ye dönmedi. Düşman ise bir şey yapamadan kaçtı.
11- Uhud Gazvesi'nde İbn Ümmü Mektum'u bir gün kendi yerine geçirerek Medine'nin bir mil uzaklığındaki Uhud Dağı eteğinde müşriklerle savaştı.
12- Hemrau'l-Esed Gazvesi'nde yine İbn Ümmü Mektum'u ken-di yerine bırakarak yeni bir saldırı için Medine'ye doğru hareket e-den Ebu Süfyan'la savaşmak için Medine'nin on mil uzaklığındaki Hemrau'l-Esed bölgesine gitti.
Ebu Süfyan'la beraberindekiler kaçtılar; Resulullah (s.a.a) onların geri dönmeyeceklerinden emin olmak için orada üç gün bekledikten sonra Medine'ye döndü.
Hicretin Dördüncü Yılı
13- Benî Nadir Gazvesi'nde İbn Ümmü Mektum'u kendi yerine bırakarak Medine'nin iki mil uzağındaki Gars bölgesinde Benî Nadir Yahudilerini on beş gün kuşatmada tuttuktan sonra, onları oradan çıkardı.[11]
14- Üçüncü Bedir Gazvesi'nde Abdullah b. Revahe Ensarî'yi[12] on altı gün kendi yerine bırakarak, Uhud Savaşı'nda Ebu Süfyan'ın, bir yıl sonra Bedir'de Hz. Peygamber'le savaşmaya geleceği yönündeki sözü üzerine sekiz gün Bedir'de beklemiş, fakat bu maksatla Mekke'den hareket edip Asfan'a kadar ilerleyen Ebu Süfyan görüşünü değiştirerek Resulullah'la (s.a.a) savaşmadan Mekke'ye dönmüştür.
Hicretin Beşinci Yılı
15- Zatu'r-Rika[13] Gazvesi'nde Osman b. Affan'ı Medine'de on beş gün kendi yerine bırakarak kendisi o yılın muharrem ayının onunda Medine'den çıktı. Resulullah'ın (s.a.a) kendilerine doğru hareket ettiğini haber alan Araplar, onunla karşılaşma cesaretini gösteremeyerek kaçıp dağlara ve vadilere dağıldılar.
16- Dûmetu'l-Cendel Gazvesi'nde[14] İbn Ümmü Mektum'u kendi yerine bırakarak, kendisi Medine'den Şam'a doğru hareket hâlinde olan Müslümanların ticaret kafilesine saldıran Ekider b. Abdul-melik Nasranî'yle savaşmaya gitmiştir. Ekider kaçtı ve Resulullah (s.a.a) birkaç gün Dûmetu'l-Cendel'de kaldıktan sonra Medine'ye döndü. Bu, Resulullah'ın (s.a.a) Rumların bölgesindeki ilk gazvesi sayılıyordu.
17- Hicretin beşinci yılının şaban ayının ikisinde, Mureysi suyunun[15] kenarında vuku bulan Benî Mustalik Gazvesi'nde Zeyd b. Harise'yi kendi yerine bırakarak Medine'den çıkmıştır.
18- Hicretin beşinci yılında şevval veya zilkade ayında vuku bulan Hendek Gazvesi'nde, yine İbn Ümmü Mektum'u Medine'de kendi yerine bırakmış, kendisi Hendek'te Ahzab'la savaşmıştır.
19- Zilkade ayına yedi gün kala Medine yakınlarında vuku bulan Benî Kureyze Gazvesi'nde, Ebu Rahm Gıfarî'yi[16] kendi yerine seçerek, kendisi on beş gün veya daha fazla Benî Kureyze'yi muhasara'da tutmuştur.
Hicretin Altıncı Yılı
20- Asfan[17] yakınlarındaki Benî Lehyan Gazvesi'nde[18] İbn Ümmü Mektum'u yerine bırakarak, on dört gün Medine dışında kaldıktan sonra Medine'ye dönmüştür.
21- İbn Ümmü Mektum'u beş gün kendi yerine bırakarak, Medine'ye iki günlük yol uzaklığında Zî Garad Gazvesi'ne[19] gitmiştir.
22- Hudeybiye Gazvesi'nde[20] de Ümmü Mektum'u kendi yerine bırakmıştır.
Hicretin Yedinci Yılı
23- Medine'nin 96 mil uzaklığındaki Hayber Gazvesi'nde Resu-lullah (s.a.a), Siba b. Urfute'yi[21] kendi yerine bırakarak savaş ve sulh yoluyla Hayber'in sağlam kalesini fethettikten sonra Vadi'l-Kura'ya doğru ilerledi ve orayı da kuşatarak fethetti. Daha sonra Şam'ın sekiz menzil uzaklığında ve Medine'yle Şam arasında yer alan Teyma ahalisi Hz. Peygamber'e (s.a.a) barış önerdi; Resulullah (s.a.a) da onların önerisini kabul etti.
24- Yine Siba b. Urfute'yi Medine'de kendi yerine geçirerek zilkade ayının altısında Umretu'l-Gaza için Medine'yi terk etmiştir.
Hicretin Sekizinci Yılı
25- Mekke'nin Fethi'nde Ebu Rahm Gıfârî'yi kendi yerine seçmiştir.
26- Mekke'nin fethinden sonra Resulullah (s.a.a) Hevazin'e doğ-ru giderek Huneyn Savaşı'nı[22] yapmıştır. Resul-i Ekrem (s.a.a) bu gazvede Medine'de kendi yerine Ebu Rahm Gıfârî'yi bırakmıştı.
27- Medine'nin 90 fersah uzağında bulunan Tebûk Savaşı'nda, yerine Ali b. Ebu Talib'i bırakmıştır. Tebûk Savaşı, Resulullah'ın (s.a.a) son gazvesidir. Hayber gazvesiyle Vadi'l-Kura Gazvesi'ni iki gazve sayacak olursak Resulullah'ın (s.a.a) gazvelerinin sayısı 28'-dir, aksi durumda 27'dir.
* * *
Resulullah'ın (s.a.a) Medine'de olmadığı durumlarda kendi yerine bıraktığı kimselerin isimlerini Mes'udî'nin el-İşraf ve et-Tenbih kitaplarının, hicretin ikinci yılından sekizinci yılına kadar vuku bulan olaylar bölümünden naklettik. Elbette Mes'udî, Resulullah'ın (s.a.a) gazvelerde kendi yerine bıraktığı kimselerin isimleri konusunda bazı tarihçilerle ihtilâf etmektedir. Fakat Resulullah'ın (s.a.a), Tebûk Savaşı'nda Ali b. Ebu Talib'i (a.s) kendi yerine bırakmış olmasında Hanbelilerin imamı Ahmed b. Hanbel'le aynı görüştedir. Ahmed b. Hanbel kendi Müsned'inde Sa'd b. Ebî Vakkâs'-tan naklen şöyle yazar:Resulullah (s.a.a) Tebûk Savaşı için Medine'den çıkınca, Medine'de kendi yerine Ali b. Ebu Talib'i (r.a) seçti. Ali, Hz. Peygamber'e dedi ki: "Ya Resulullah! Ben her yerde sizin ya-nınızda olmak istiyorum." Resulullah buyurdu ki: "Sen bana nispetle, Harun'un Musa'ya nispetindeki gibi olmak istemez misin; ama benden sonra peygamber yoktur." [23]
Buharî de Sahih'inde Sa'd b. Ebî Vakkâs'tan şöyle nakleder:
Resulullah Tebûk'e doğru hareket edince, Medine'de kendi yerine Ali'yi tayin etti. Fakat Ali dedi ki: "Beni kadınlarla çocukların arasında mı bırakıyorsun?" Resulullah, "Bana nispetle, Harun'un Musa'ya olan nispetindeki gibi olmak istemez misin; şu farkla ki, benden sonra peygamber yoktur?" buyurdu.[24]
Müslim de Sa'd b. Ebî Vakkâs'ın sözünü kendi Sahih'inde şöyle kaydeder:
Resulullah (s.a.a) gazvelerinin birinde Medine'de yerine Ali b. Ebu Talib'i bıraktı. Ali, Resulullah'a dedi ki: "Ya Re-sulullah! Beni kadınlarla çocukların arasında mı bırakıyorsun?" Peygamber ona dedi ki: "Benim için Harun'un Musa'ya nispetindeki gibi olmayı istemez misin; şu farkla ki artık benden sonra peygamber yoktur?" [25]
* * *
Böylece, Resulullah'ın (s.a.a) savaşlara katılmak amacıyla birkaç gün Medine'den çıktığında bile, birini kendi yerine tayin ettiğini ve kendisi olmadığı zaman içerisinde halkın ona müracaat etmesini istediğini görüyoruz. Hatta Resul-i Ekrem (s.a.a) bir gün veya birkaç saat için Medine'den çıktığında işleri yürütmesi için birini kendi yerine bırakıyordu.Yine Hz. Peygamber, Medine'ye bir mil uzaklıktaki Uhud Savaşı'nda bile, kendisi savaştayken halkın işleriyle uğraşması için birini kendisine halife etmiştir.
Veya Hendek Savaşı'nda, Resulullah (s.a.a), kendisi Medine'deki Hendek'te Kureyş müşrikleriyle savaşırken halka işlerinde müracaat etmeleri için bir merci tayin etmiş, kendisi rahat bir kafayla savaşla meşgul olmuştur.
Binaenaleyh, eğer Resulullah (s.a.a) birkaç saatliğine bile olsa veya kendisi Medine'de savaşırken yerine birini tayin ediyorduysa, ümmetini daimi olarak terk ettiğinde ne yapmıştır acaba? Gerçekten onları başsız ve perişan bir vaziyette bırakarak, onlar için bir merci tayin etmemiş midir?! Bu konuyu, kitabımızın ilerideki bölümlerinde inceleyeceğiz.
[hr]
[1]- Ebva, Medine'den 23 mil uzakta bir kasabaydı. Resulullah'ın (s.a.a) an-nesi Âmine'nin mezarının bulunduğu Feraz civarında bir yerdi. Veddan da Ebva'nın altı mil uzaklığında, Cuhfe mahallelerinden bir kasabaydı. (Mu'ce-mu'l-Buldan, Hamevî)
[2]- Bevat, Şam yolu üzerinde Cuheyne Dağları'ndan Medine'nin 96 mil uzaklığında bir yerdir. Bu gazvede, Resulullah (s.a.a) açıkça ashabının kabile duygularını gözetmiştir.
[3]- Bu gazve, o yılın rebiyülevvel ayında Bevat Gazvesi'nden sonra vuku buldu. Safvan, Bedr etrafında bir çöldür. Şunu da hatırlatalım ki, Kurz daha sonra Müslüman oldu, Mekke'nin Fethi'nde Resulullah'ın (s.a.a) safında yer aldı ve orada da öldürüldü. bk. İbn Hazm'ın Cemhere'si, Benî Muharib b. Feh-r'in soyunu sayarken; el-İsabe, biyografisini anlatırken.
[4]- Zu'l-Aşîre, et-Tenbih kitabında yazıldığı üzere Medine'nin 108 mil uzağında, Yenbeğ bölgesinde bir yerdir. Ebu Seleme el-Mahzumî'nin ismi Abdullah b. Abdulesed'dir. Annesi, Abdulmuttalib kızı ve Resulullah'ın (s.a.a) halası Birre'dir. Ebu Seleme ilk önce Habeşistan'a, daha sonra Medine'ye hicret etti ve Bedir Savaşı'na katıldı. Uhud Savaşı için de hareket ettiyse de eceli bu fırsatı vermedi ve hicretin üçünde cemaziyelahir ayında öldü. Biyografisi Usdu'l-Gabe'de kaydedilmiştir.
[5]- Resulullah (s.a.a), ramazan ayının üçünde Medine'den ayrılmış, ramazan ayının on yedisi cuma günü Bedir Savaşı'nda müşrikleri yenilgiye uğratmıştır.
[6]- Tarihçiler şöyle yazar: Yahudiler Medine'ye ilk girişlerinde Medine'nin alçak bölgelerine yerleşmişlerdi; fakat daha sonra havanın kötü olması sebebiyle şehrin yüksek bölgelerine göçtüler. Beni'n-Nadîr Buthan'a ve Benî Ku-reyze ise Mehzur'a yerleştiler. Beni'n-Nadîr bağlar ve taşla sağlam evler yapmaya başladı; fakat Resulullah (s.a.a) savaşarak onları oradan çıkardı. (bk. Mu'-cemu'l-Buldan, "buthan" ve "mehzum" maddeleri)
[7]- Ebu Lubabe lakabıyla bilinen Beşir veya Rüfaa b. Abdulmünzir, Akabe Biati'ndeki on iki gözeticiden biriydi. Biyografisi Usdu'l-Gabe'de geçer.
[8]- Urayz, Medine çölüne denirdi. bk. Mu'cemu'l-Buldan, "Urayz" maddesi.
[9]- Karkaratu'l-Kudr, Irak'tan Mekke'ye sekiz günlük yol üzerinde Benî Selim Kabilesi'nin toplandığı merkezdi. Hz. Resulullah (s.a.a) muharrem ayının on beşinde oraya girmiştir. (bk. Mu'cemu'l-Buldan, "karkara" maddesi)
[10]- Feran, Mecaz'a bağlı bir bölgede Selim Oğulları kabilesinin merkeziydi. (bk. Mu'cemu'l-Buldan, "feran" maddesi)
[11]- Benî Nadîr Yahudilerinin evleri, Medine'nin iki mil uzağındaki Kuba kasabasında Gars Kuyusu'nun yanındaydı. Kuba ismini de o kuyunun isminden almışlardır. (bk. Mu'cemu'l-Buldan, "gars" ve "kuba" maddeleri)
[12]- Abdullah b. Revahe el-Ensarî el-Hazrecî, Akabe Biati'nde Benî Hâris kabilesinin gözeticisi olarak Resulullah'a (s.a.a) tanıtıldı. Abdullah b. Revahe Resulullah'ın (s.a.a) bütün savaşlarına katılmıştır; Mute Savaşı'nda Resululla-h'ın (s.a.a) kumandanlarından biriydi ve sonunda şehadet derecesine ulaşmıştır. Biyografisi için bk. el-İstiab ve Usdu'l-Gabe.
[13]- Zatu'r-Rika', Sa'd ve Şakre tarafında Nuhayl bölgesinde kırmızı, siyah ve beyaz lekeleri olan bir dağın ismidir. Bu gazve et-Tenbih ve el-İşraf kitaplarında genişçe anlatılmıştır.
[14]- Dûmetu'l-Cendel, beş fersah genişlikte Cendel'de sağlam bir kaleydi. Dımeşk'e yedi menzil ve Medine'ye on beş günlük yol uzaklığında bulunmaktaydı. bk. Mu'cemu'l-Buldan, "Dûme" maddesi. Bu gazvenin ayrıntıları için bk. Mes'udî'nin et-Tenbihu ve'l-İşraf'ı, 5. Yılın Olayları.
[15]- Mureysi, Ferğ yolu üzerinde, Medine'ye sekiz bord uzaklıkta bir suyun ismidir.
[16]- Ebu Rahm-i Gıfârî'nin ismi Kulsüm b. Hasin'di. Hz. Resulullah'ın (s.a.a) Medine'ye gelmesinden sonra Müslüman olmuştur. O, Uhud Savaşı'nda, boğazına bir ok isabet etmesi sonucu yaralanmıştır; Hz. Resulullah (s.a.a) onun yarasını mübarek ağzının suyuyla tedavi etmiştir. Biyografisi için bk. Usdu'l-Gabe.
[17]- Afsan, Mekke'yle Medine arasında bir yerdir; Asfan'ın tam olarak nerede bulunduğu konusunda ihtilâf vardır. Mu'cemu'l-Buldan, "Asfan" maddesi.
[18]- Lehyan Oğulları Kabilesi'nin soyu İbn Hazm'ın Cemhere'sinde, Mısır, 1382 yılı baskısı, s.196-198'de geçer.
[19]- Hayber yolunda olup Medine'ye yakın olan Z Garâd'da Uyeyne b. Hısn el-Fezarî'nin yağma yapması üzerine Hz. Resulullah (s.a.a) onunla savaşmak için Medine'den çıkmıştır. Daha geniş bilgi için bk. Mes'udî'nin el-İşraf ve't-Tenbih.
[20]- Resulullah (s.a.a) zilhicce ayının biri pazartesi günü Umre yapmak için Mekke'ye doğru hareket etti; fakat müşriklerin engellemesiyle karşılaşınca Mekke'nin dokuz mil uzaklığındaki Hudeybiye'de ikamet ederek ashabından ölünceye kadar savaşmaları ve direnmeleri için biat aldı; ama müşriklerin elçisi gelince savaşı bırakıp barış yaptılar. Barış maddelerinden biri, Müslümanların o yıl Medine'ye dönüp Mekke'ye gelecek yıl gelmeleriydi.
[21]- Resulullah (s.a.a) Hayber ve Teyma'ya gittiğinde onu Medine'de kendi yerine geçirmişti. Biyografisi için bk. Usdu'l-Gabe.
[22]- Huneyn, Mekke'ye üç günlük yol uzaklığında Zi'l-Mecaz tarafında bir derenin ismidir.
[23]- Müsned-i Ahmed b. Hanbel, c.1, s.177.
[24]- Sahih-i Buharî, Kitabu Bed'i'l-Halk, Gazvetu Tebûk babı, c.3, s.58.
[25]- Sahih-i Müslim, Kitabu Fazaili's-Sahabe, hadis: 32; Müsned-i Ahmed b. Hanbel, c.1, s.173, 182 ve 330 ve c.4, s.153; Müsned-i Ebu Davud, c.1, s.29; Hilyetu'l-Evliya, Ebu Nuaym, c.7, s.195 ve 196; Tarih-i Bağdad, c.11, s.432; Hasais-i Neseî, s.8 ve 16; Tabakat, İbn Sa'd, c.3, k. 1, s.15.
Ehl-i Beyt ve Ehl-i Sünnet Ekolleri c.1
Caferilik .com
Allah,'ın hidayeti ile olun...