Baş ağrısı nedir, nasıl ortaya çıkar
Aşağı yukarı herkesin zaman zaman başı ağrır. Birkaç saat üst üste televizyon izlerken, kuşkusuz ki bir sürü ağrı kesici reklamı görürsünüz. Başağrılarının birçok nedeni vardır ve oluştuğu yer, ciddiyet derecesi ve tekrarlama sıklığı açılarından büyük değişkenlik gösterir.
Kafatasının dış yüzeyinde deri ve derinin hemen altındaki dokular; yani kaslar, atardamarlar, kafatası kaplaması, gözler, kulaklar ve burun ile sinüs boşluklar ağrıya hassastır, içte ise atardamarlar, toplardamarlı sinüsler ve onlara bağlı toplardamarlar, beynin dış zarının bazı bölümleri ile belirli kafatası ve beyin sinirleri bu gruba girer. Bu noktalara gelen tepkiler karşısında oluşan tek duygulanım ağrıdır. Kafatası veya beyin sinirleri, başınızın bu bölümlerinden merkezi sinir sisteminize ağrı duygulanımları yollar.
Örneğin diş ya da çene kemiği ağrıları kafatası sinirleri tarafından taşınır. Ense veya ense kökündeki ağrılar ile ilgili iletileri beyin sinirleri taşır.
Başağrısı, kafatasının dışında, kaslarda iltihap ya da gerilimden, kafa derisi atardamarlarındaki veya sinüslerde, kulaklarda ya da diş etlerindeki iltihaplanmalardan kaynaklanır. Kafatasının içinde ise atardamarların açılıp kapanması, beyin zarının iltihaplanması, tümör ya da beyin kanamasından kaynaklanan basınca bağlı olarak ağrı oluşur. Kafaderisindeki atardamarların iltihaplanması ve bunun sonucu olarak ağrıya hassas yanıtların girilmesi migren ve "cluster" ağrıları ile bağlantılıdır.
Yapılan araştırmalar, migrenin, sinir hücreleri tarafından üretilen, "Serotonin" adıyla bilinen bir kimyasal maddenin, beyinin kan damarlarındaki yarattığı değişikliklere bağlanabileceğini göstermektedir.
Cluster başağrıları ise baştaki sinir ve atardamarların birbirlerini etkilemeleri ve beyindeki bir kimyasal nakledicinin salgılanmasıyla ilgili olabilir.
Gerilimle ilgili başağrıları, kasların spastik kasılmaları ile kafaderisindeki atardamarların genişlemesinin birleşiminden oluşur.
Tıp doktorlarına göre başağrıları iki ana kategoride toplanır kas birdenbire kriz halinde tutuyorsa, fiziksel yorulma sonucu ortaya çıkıyorsa, yalnız sabahları ve kusma ile birlikte görülüyorsa ya da ateş, kilo kaybı veya nörolojik anormallikler de beraberinde geliyorsa, ayrıntılı testlere başvurma gerekebilir.
Bu testler arasında başın CT (bilgisayarlı tomografi) yapılması gerekir. Sinüsler, yüz kemikleri ve boyun dokusu ile kemikler bu tarama sırasında görülür.
Başağrıları, boyun ya da baş ile ilgili bir kaza neticesi ortaya çıkmışsa, omurganın üst bölümünün röntgeni çekilmelidir. Doktorunuz ayrıca MRIF (manyetik rezonans) bel omurlarından su alınması gibi testler isteyebilir. Ayrıca diğer uzman doktorlara danışıp, teşhisde (tanıda) yardım isteyebilir. Başağrıları, hafif, zonklayıcı ya da çok keskin olabilir. Ağrının şeklini tarif edebilirseniz, doktorunuza koyacağı tanıda yardımcı olursunuz.
Zonklayan ağrı genelde vasküler başağrısıdır. Kusma veya geçici görme bozuklukları ile birlikte geliyorsa, migren olma olasılığı vardır.
Keskin bir şey saplanmış gibi gelen başağrıları nevraljiden kaynaklanabilir.
Zonklama olmadan süregelen başağrısı ise çoğunlukla gerilimle ilgilidir.
6 ay veya daha fazla süren ve geçmeyen başağrıları kronik başağrılarıdır.
Başka bir yaygın başağrısı tipi de sinüslerin iltihaplanmasından kaynaklanır. Genelde ağrı, alında, yanaklarda, gözlerde veya kafatasının üstünde hissedilir. Bu tür başağrıları, sinüs duvarlarının hava ile dolmasıyla bağlantılıdır. İltihaplanma veya allerjik nedenlerle burun tıkanınca sinüslere hava girmesiyle oluşur. Özellikle nezleli uçak yolcuları, uçak inişe geçtiğinde kulaklarında ve sinüslerinde bir ağrı duyarlar. Bu da aynı nedene bağlıdır.
Kadınlarda adet öncesi başağrıları migren veya gerilim tipi ağrılardan olup, genelde vajinal kanamanın başlamasıyla birlikte sona erer.
Yüksek tansiyonun neden olduğu başağrıları genelde sabahları ortaya çıkar, çok yaygın değildir ve ancak ciddi boyutlarda yüksek tansiyona bağlıdır.
Vasküler başağrıları da sabahları ortaya çıkar.
Burun boşluğunda oluşan bir iltihaptan kaynaklanan başağrıları, özellikle öne eğildiğinizde çok sancı yapabilir.
Göz yorulmasından kaynaklanan başağrıları ise uzun süre ise durmak dinmeksizin haftalarca veya aylarca sürebilir.
Başağrıları, ayrıca başka hastalıkların da belirtisi olabilir, örneğin, akut, ciddi ve başta karıncalanma hissi ve bulantı ile görme veya konuşma bozukluğu yaratan bir başağrısı, beyin kanamasının belirtisi olabilir.
Israrlı ve yeni ortaya çıkmış bir başağrısı, beyinde ur, kanama, menenjit, ansefalit, çocuk felci, beyin apsesi ve başın herhangi bir yerinde bir kanamanın habercisi olabilir.
Arada bir saplanan başağrıları sizi ürkütmesin ama "artık bu dayanılamaz hale geldi" dediğiniz zaman mutlaka bir hekime başvurmalısınız
Aşağı yukarı herkesin zaman zaman başı ağrır. Birkaç saat üst üste televizyon izlerken, kuşkusuz ki bir sürü ağrı kesici reklamı görürsünüz. Başağrılarının birçok nedeni vardır ve oluştuğu yer, ciddiyet derecesi ve tekrarlama sıklığı açılarından büyük değişkenlik gösterir.
Kafatasının dış yüzeyinde deri ve derinin hemen altındaki dokular; yani kaslar, atardamarlar, kafatası kaplaması, gözler, kulaklar ve burun ile sinüs boşluklar ağrıya hassastır, içte ise atardamarlar, toplardamarlı sinüsler ve onlara bağlı toplardamarlar, beynin dış zarının bazı bölümleri ile belirli kafatası ve beyin sinirleri bu gruba girer. Bu noktalara gelen tepkiler karşısında oluşan tek duygulanım ağrıdır. Kafatası veya beyin sinirleri, başınızın bu bölümlerinden merkezi sinir sisteminize ağrı duygulanımları yollar.
Örneğin diş ya da çene kemiği ağrıları kafatası sinirleri tarafından taşınır. Ense veya ense kökündeki ağrılar ile ilgili iletileri beyin sinirleri taşır.
Başağrısı, kafatasının dışında, kaslarda iltihap ya da gerilimden, kafa derisi atardamarlarındaki veya sinüslerde, kulaklarda ya da diş etlerindeki iltihaplanmalardan kaynaklanır. Kafatasının içinde ise atardamarların açılıp kapanması, beyin zarının iltihaplanması, tümör ya da beyin kanamasından kaynaklanan basınca bağlı olarak ağrı oluşur. Kafaderisindeki atardamarların iltihaplanması ve bunun sonucu olarak ağrıya hassas yanıtların girilmesi migren ve "cluster" ağrıları ile bağlantılıdır.
Yapılan araştırmalar, migrenin, sinir hücreleri tarafından üretilen, "Serotonin" adıyla bilinen bir kimyasal maddenin, beyinin kan damarlarındaki yarattığı değişikliklere bağlanabileceğini göstermektedir.
Cluster başağrıları ise baştaki sinir ve atardamarların birbirlerini etkilemeleri ve beyindeki bir kimyasal nakledicinin salgılanmasıyla ilgili olabilir.
Gerilimle ilgili başağrıları, kasların spastik kasılmaları ile kafaderisindeki atardamarların genişlemesinin birleşiminden oluşur.
Tıp doktorlarına göre başağrıları iki ana kategoride toplanır kas birdenbire kriz halinde tutuyorsa, fiziksel yorulma sonucu ortaya çıkıyorsa, yalnız sabahları ve kusma ile birlikte görülüyorsa ya da ateş, kilo kaybı veya nörolojik anormallikler de beraberinde geliyorsa, ayrıntılı testlere başvurma gerekebilir.
Bu testler arasında başın CT (bilgisayarlı tomografi) yapılması gerekir. Sinüsler, yüz kemikleri ve boyun dokusu ile kemikler bu tarama sırasında görülür.
Başağrıları, boyun ya da baş ile ilgili bir kaza neticesi ortaya çıkmışsa, omurganın üst bölümünün röntgeni çekilmelidir. Doktorunuz ayrıca MRIF (manyetik rezonans) bel omurlarından su alınması gibi testler isteyebilir. Ayrıca diğer uzman doktorlara danışıp, teşhisde (tanıda) yardım isteyebilir. Başağrıları, hafif, zonklayıcı ya da çok keskin olabilir. Ağrının şeklini tarif edebilirseniz, doktorunuza koyacağı tanıda yardımcı olursunuz.
Zonklayan ağrı genelde vasküler başağrısıdır. Kusma veya geçici görme bozuklukları ile birlikte geliyorsa, migren olma olasılığı vardır.
Keskin bir şey saplanmış gibi gelen başağrıları nevraljiden kaynaklanabilir.
Zonklama olmadan süregelen başağrısı ise çoğunlukla gerilimle ilgilidir.
6 ay veya daha fazla süren ve geçmeyen başağrıları kronik başağrılarıdır.
Başka bir yaygın başağrısı tipi de sinüslerin iltihaplanmasından kaynaklanır. Genelde ağrı, alında, yanaklarda, gözlerde veya kafatasının üstünde hissedilir. Bu tür başağrıları, sinüs duvarlarının hava ile dolmasıyla bağlantılıdır. İltihaplanma veya allerjik nedenlerle burun tıkanınca sinüslere hava girmesiyle oluşur. Özellikle nezleli uçak yolcuları, uçak inişe geçtiğinde kulaklarında ve sinüslerinde bir ağrı duyarlar. Bu da aynı nedene bağlıdır.
Kadınlarda adet öncesi başağrıları migren veya gerilim tipi ağrılardan olup, genelde vajinal kanamanın başlamasıyla birlikte sona erer.
Yüksek tansiyonun neden olduğu başağrıları genelde sabahları ortaya çıkar, çok yaygın değildir ve ancak ciddi boyutlarda yüksek tansiyona bağlıdır.
Vasküler başağrıları da sabahları ortaya çıkar.
Burun boşluğunda oluşan bir iltihaptan kaynaklanan başağrıları, özellikle öne eğildiğinizde çok sancı yapabilir.
Göz yorulmasından kaynaklanan başağrıları ise uzun süre ise durmak dinmeksizin haftalarca veya aylarca sürebilir.
Başağrıları, ayrıca başka hastalıkların da belirtisi olabilir, örneğin, akut, ciddi ve başta karıncalanma hissi ve bulantı ile görme veya konuşma bozukluğu yaratan bir başağrısı, beyin kanamasının belirtisi olabilir.
Israrlı ve yeni ortaya çıkmış bir başağrısı, beyinde ur, kanama, menenjit, ansefalit, çocuk felci, beyin apsesi ve başın herhangi bir yerinde bir kanamanın habercisi olabilir.
Arada bir saplanan başağrıları sizi ürkütmesin ama "artık bu dayanılamaz hale geldi" dediğiniz zaman mutlaka bir hekime başvurmalısınız