tarihteki mezhep kavgalarindan örnekler

[gulistan_2]

önce bu konuyu acmaktaki amacimi yanlis anlasilmalara sebebiyet vermemek icin izah edeyim
son zamanlarda yogunlastigim konulardan bir taneside, sia'nin neden dört mezhebten birine baglanmadigi üzerine gelisen tartismalar esnasinda söylenilenlerdi...
misal dördüde birbirini hak bilir, aralarinda ihtilaf yoktur, ümmet yanlis bir is'te icma etmez, cogunluk ehlisünnet olduguna göre sia batildir vs. gibi

simdi arastirma niyetindeki kardeslerime bir kac kaynak vereyim, dileyen daha detayli arastirsin...

okunmasi ve dilendigi taktirde islenmek istenilen madde kolay olsun diye,konuyu kisa maddeler halinde aktariyorum.

[gulistan_2]

Ynt: tarihteki mezhep kavgalarindan örnekler

1-Yakut El Hamevi, Mu’cemu’l Buldan adlı eserinde ‘İsfahan’ maddesini yorumlarken şunları söylüyor:

Seyahatim esnasında İsfahan’ı gürdüm ama Şafiiler ile Hanefiler arasında cereyan eden savaş yüzünden şehir harabeye dönmüştü. Birbirilerine saldırırken kim kimi altederse onun mahalle*sini yağma ediyordu.(10)

[gulistan_2]

Ynt: tarihteki mezhep kavgalarindan örnekler

2- Yakut El Hamevi aynı eserinde ‘Rey’ maddesi üzerinde şunları söylüyor:



Şehir halkı üç kısımdı. a-Şafiiler. Bunlar en az bulunan mezheb mensublarıydı. b-Hanefiler. c-Şia mensubları ise şehrin yarı nüfusunu teşkil ediyordu.



Kırsal kesimlerde ise Hanefiler’in fazla olduğu nadir yerler mustesne Şia gene çoğunluktaydı.



Nihayet bir süre sonra ehl-i Sünnet ile Şia arasında mezheb taasubu baş gösterdi. Hanefiler ve Şafiiler Şialar’a karşı birleştiler, sonunda aralarında uzun uzadıya bir savaş çıktı. Müttefik güçler her gürdükleri Şia mensubu şahsı katlattiler, iş bununla da kalmayıp daha sonra Hanefiler ile Şafiiler arasında mezheb taasubundan savaş baş gösterdi. Sayıca az olmalarına rağmen Allah’ın yardımıyla Şafiiler bu savaştan galip çıktılar. Kırsal yörelerden yardım gelmesine rağmen Hanefiler başarılı olamadı. Sonunda can korkusundan dolayı Hanefiler ve Şiiler yer altında gizlemek zo*runda kaldılar. Gizlendikleri yerlere ulaşabilmek zordu.(11)

[gulistan_2]

Ynt: tarihteki mezhep kavgalarindan örnekler

3-İbnü’l Esir’in El Kamil Fi’t-Tarih adlı eserinde şunlar anlatılıyor:



Abbasi halifesi El Kaim Biemrillah zamanında Bağdat’ta, Şia ile Ehl-i Sünnet arasında daha önce çıkan fitne ve savaşlardan daha büyük fitne ve karşılıklar cereyan etti. Karışıkların sebebi de Bağdat’ın burçlarının bir kısmını inşa eden kerh beldesinin sakinlerinin –ki bunlar Şii’dir- inşa ettikleri burçlara ‘Muhammed ve Ali Beşeriyetin en hayırlarıdır’ mealindeki cümleyi altın harflerle yazdılar. Sünniler bunu yadırgadılar ve bu cümleye ek olarak ‘kim bundan hoşnut olursa şük*retmiş olur. Kim de bunu kabul etmezse küfre girer’ mealindeki cümlenin yazıldığını idia ettiler. Kerh beldesi sakinleri de bunu kabul etmediler, “Biz bundan fazlasını yazmadık” dediler. Bundan dolayı aralarında kargaşa çıktı. Halife Kaim Biemrillah emirname çıkararak Ehl-i Sünnet ve Şia’dan iki heyeti olayı incelemek üzere görevlendirdi. Araştırma neticesinde bu şayianın iftira olduğu ortaya çıktı. Halife karışıklıkların sona erdirilmesi için halka emir vermiş olamasına rağmen olaylar devam etti. Bu arada Hanbeliler araya girip, fitneyi ortana kaldırmak istediler, sözlerini kimse dinlemeyince onlar da bu işten vaz geçtiler. Sonra iş iyice kızıştı. Sünniler Kerh’e giden su yolunu kesince, Şiiler çok zor durumda kaldılar. Sünniler ibarenin burçlardan silinmesini istedi*ler. Şiiler bunu reddidince aralarında aylarca devam eden savaş çıktı.(12)

[gulistan_2]

Ynt: tarihteki mezhep kavgalarindan örnekler

4-İbn-i Kesir, ‘El Bidaye’de Şam fitnesinden bahsederken şöyle diyor: “Meşhur hanbeli ulema*sından Hafiz el Makdis Şam Emeviye Camisi’nde Allah’ın sıfatlarını ders olarak işlerken o sırada orada bulunan diğer mezheb mensupları söylediklerinden rahatsız olup üzerine saldırdılar. Hanbeliler’e ait minberi kırdılar. O gün cami kapatıldı. Hafız el Makdis de sürgün edildi.”(13)

[gulistan_2]

Ynt: tarihteki mezhep kavgalarindan örnekler

5-Yine İbn-i Kesir: “İbn-i Selahaddin Hicri 595’te Hanbeliler’i kendi devletinden sürgün et*meye kalkıştı fakat aynı yıl vefat ettiği için bunu başaramadı”,(14) diyor.



6-Muhiddin-i Arabi, El Futuhatü’l Mekkiye adlı eserinde Horasan Eyaletinde, Şafiiler ve Hane*filer arasında savaş çıktığını hatta birbirilerine karşı savaşı devam ettirebilmek için Ramazan ayı’nda oruçlarını bozmak zorunda kaldıklarını yazıyor.(15)


7-İbn-i Kuddame, Elmuğni adlı fıkıh kitabının mukaddimesinde şu olayları anlatıyor.



Afganlı bir Hanefi imam kendisine namazda tabi olan bir Şafii’nin göğsüne, Fatiha okuduğu için iki yumruk vurup yere serdi az kalsın adam ölüyordu. Ayrıca bir Hanefi de yanındaki bir Şa*fii’nin şahadet parmağını kırdı.

Trablus’ta da bir Şafii kadıya baş vurarak kendileri ile Hanefiler arasında caminin bölünmesini istedi. Kadi sebebini sorunca adam: “ Niye olmasın ki, Hanefi alimleri bir erkek Hanefi bir Şafii kadınla evlenemez diye fetva vermişler” demiş. Sonra da müftü Es Sekaleyn lakabiyla bilinen Hanefi mezhebinin büyük alimi bu fetvaya karşılık daha yumuşak bir tavırla şöyle diyor: “Ehl-i Kitab bir kadınla evlenebildiği gibi Şafiiler’le de evlenebilir.”(16) ,

[gulistan_2]

Ynt: tarihteki mezhep kavgalarindan örnekler

8-Hafız El Askalani ve Zehebi. Hanefi kadınlardan olan Muhammed bin Musa El Sağani’nin şunu söylediği naklediliyor: “Eğer yetki elimde olsaydı Şafiiler’den cizye alırdım.”(17)



Bildiğimiz kadarıyla cizye ancak Ehl-i Kitab (Yahudi ve Hristiyan) dan alınabilir. Müslümanlardan alınmaz. Acaba bu mezheb mensubları birbirilerine bu şekilde kafir gözüyle bakarlarsa Müslümanların hali ne olur?

[gulistan_2]

Ynt: tarihteki mezhep kavgalarindan örnekler

9-Şafii fakihlerden Ebu İshak El İsfehani; bir Şafii’nin bir Hanefi imamına tabi olup ardından namaz kılması sahih olmayıp batıldır, iddiasında bulunmaktadır.(18)



10-Hicri 493 senesinde kendisine Hanefi mezhebinin riyaseti tevdi edilen Ebu Yusur da; Ha*nefi bir kimse Şafii bir imam arkasından namaz kılarsa batıl olur diye fetva vermiş; gerekçe ola*rak da “Şafiiler namazda namazı bozan bazı hareketlerde (el kaldırma gibi) bulunuyorlar” demiş. Hanefi mezhebinden olan Kadı Han’ın gerekçesi ise, “Şafiiler kendi imanlarından şüphe ediyorlar. Çünkü onlar ‘inşaallah mü’minim’ diyorlar” şeklindedir.(19)

[gulistan_2]

Ynt: tarihteki mezhep kavgalarindan örnekler

Kaynakça:

10-Mucem ü’l Buldan, Darus-Sadr baskısı, c:1, s:209

11- a.g.e, c:3, s:117

12-El Kamil, Hicri 443 senesi vakıaları.

13-El Bidaye ve’n-Nihaye, c:13, s:19

14- El Bidaye ve’n-Nihaye, c:14, s:42

15-El Futuhat-ı El Mekkiye, Darus-sadr, c:3, s:336

16-El Muğni, ibni Kuddame, Mısır baskısı, c:1, s:18

17-El Mizan Baskısı, c:, s:52

18-El Mecmu Nevevi, Beyrut Baskısı, c:4, s:289

19-Fethu’l Kadir, Beyrut Baskısı, c:1, s:112