Kültürel inkilap

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

"ibn-i sina'nin eserleri dünya dillerinin tamamina cevrilmis ve tam 6 yy. boyunca tip biliminin tek otoritesi ve temel kaynak eseri olmustur. fransayla italyada tip fakültelerinde ibn-i sinanin eserlerinden baska kitap okutulmamistir. fransada da elli yil öncesine kadar tartismasiz tek kaynak olarak onun eserleri okutuldu üniversitelerde."

"islam bilginleri tip ve cerrahi sahalarinda bircok bulusa imza atmistir. bunlari ilgili kaynak kitaplarda bulmak mümkündür. tirnak yoluyla verem hastaliginin teshisi, sariligin tedavisi, soguk su kullanarak kanamayi durdurmak, mesane ve böbrek tasini parcalayip düsürmek, fitik ameliyati vb. bluslarda hep müslüman bilim adamlarinin imzasi vardir"

-age s.633-
- islam medeniyeti tarihi c.7 s.78-

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

Yine gustav lebon söyle der:
"müslüman cerrahlarin en ünlüsü endülüslü ebu'l kasimdir. (ebul kays olarak da bilinir) 11. yüzyilda yasayan bu müstesna bilim adami kullandii cerrahi aletlerinin cogunu da bizzat icat etmis olmasiyla bilinir. onun icat edip kullandigi bu aletlerin resmini de, kendi kitaplarinda bulabilmek mümkündür bugün.

Haller söyle yazar: 14. yy'dan sonraki cerrahlarin ilmi kaynaklari Ebul kaysin kitaplari olmus ve bu kitaplar latinceye cevrilip defalarca basilmis, en son baski 1816'da yapilmistir.

-islam arap medeniyeti-

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

ILAC YAPIMI

Dr. Gustave Lebon söyle yazar:
"müslümanlar ilac ve tedavi konusunda bircok bulusun sahibidir aslinda. bunlardan biri de tifoid atesini düsürmede soguk su yöntemini kullanmalaridir. avrupa birkac asir terk edilen bu yöntemi yeniden kullandi. kimyasal ve terkip formüllerinde de müslümanlarin dahi oldugu bilinmektedir. onlarin kullandigi kimyasal terkip formülleri bizim batida hala kullanilmaktadir"

"Müslümanlar ilac yapim ve kullaniminda cok özel yöntemler kesfetmislerdir; bugün modern yei buluslar olarak bildigimiz teknik ve yöntemlerin cogu, bunlardir aslinda"

"asirlar önce müslüman beldelerde, bugün avrupada yeni yeni sahidi oldugumuz ücretsiz saglik ocaklari vardi; haftanin belli günleri hastalar buralara müracaat ederdi. saglik ocaklarinin bulunmadigi mahrum bölgelere de haftanin belli günlerinde, yeterli ilac ve malzemeyle doktor gönderilirdi"

-age. s.65-637-

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

corci Zeydan söyle yazar:

"avrupali bilim adamlari son yillarda ilac yapimi konusundaki arastirmalari sirasinda bu bilimin temelii atanlarin müslümanlar oldugunu fark ettiler. cesitli maddeler kullanarak ilac yapan ve ilac kesfinde yeni bir cigir acan müslümanlar, ilk eczane acan ve ilac magazalari kuran kimselerdir de...mc. cop'in da yazdigi üzere sadece bagdatta 60 eczane vardi ve bunlarin masraflarini islam devleti tarafindan karsilaniyordu"

"bugün avrupada kullanilan ilaclarin cogu, müslüman bilim adamlarinin bulusu oldugu icin, avrupada hala orjinal isimleriyle yani arapca, farsca ve hintce adlariyla bilinmektedir"

-ispanyada müslümanlarin görkemi s.183-
-islam medeniyet tarihi c.3 s.279-

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

HASTANE

corci Zeydan söyle yaziyor:
"islamin ücüncü yüzyili tamamlanmadan müslümanlar mekke, medie ve diger sehirlerde hastaneler yaptilar. abbasi halifeleri ve vezirler hastana yapiminda adeta birbiriyle yarismislardir. sirf bagdatta cok kisa bir süre zarfinda dört büyük hastana acilmistir. hk. 368'de bagdat sehrinin bati yakasinda deylemli izedudevlet, kendi adini verdigi muazzam bir hastane kurdu. cesitli dallarda uzaman olan 24 mütehassis hekimin calistigi bu büyük hastane, özel imkanlari ve modern hizmetleri nedenleriyle uzun süre islam beldeleriin en ünlü hastanesi olarak taninmistir"

Bir baska yerde de söyle der:
"Müslümanlarin kurdugu bu modern hastanelerin fevkalade düzenli ve disiplinli bir idaresi vardi. hastalarin dinine, mezhebine, meslegine ve mevkisine bakilmadan hepsine itina ve özen gösterilir, dikkatle muayene ve tedavi edilirlerdi. bugün oldugu gibi her hastaligin belli ve ayri bölümü vardi, salon ve odalari ayrilmisti. tip ve eczacilik fakülteleri de ayni binadaydi. ögrenciler herseyi prtaik olarak ögrenmekteydi burada, ögrenimle uygulama ic iceydi. bizim yeni kesfettigimiz seyyar hastaneleri bundan asirlar önce müslümanlar ksfetmisti; develer ve katirlara yüklenen malzeme ve beraberindeki doktorlar deretepe demeden dört bir yana hizmet veriyordu. selcuklu hükümdarlarindan sultan mahmudun karargahinda 40 deveden mütesekkil bir seyyar hastane vardi

-islam medeniyeti tarihi c.3 s.279-
-age c.3 s.282-

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

Dr.Gustave Lebonun su tespitleri fevkalade carpicidir:
"Müslümanlarin hastaneleri temizlik ve saglik bakimindan bugünkü avrupa hastanelerinden daha ileri konumdaydi. cok büyük alanlar üzerine kurulan bu binalarin oda ve salonlari cok genis, aydinlik, rahat, fevkalade ferah, hava degisimi ve havalandirmasi mükemmeldi, su problemi yoktu. zekeriya Raziden, hastane tesisi icin bagdat sehrinin havasi ve suyu en iyi olan mahallini secmesi istendiginde, bu dahi bilim adaminin kullandigi sade yöntem, bugün bile bulasici hastalik uzmanlarini hayrette birakmaktadir. hekim razi, bagdat sehri ve etrafinda belli yerleri tespit ederek buralarda birer parca et astirir, acik havada asili duran bu et parcalarindan en gec bozulan etin bulundugu bölgeyi hastane yapimi icin sagliga en elverisli mekan ilan eder ve hastana binasi oraya insa edilirdi!"

"...Müslümanlarin kurdugu hastaneler tipki bugünkü modern hastaneler gibi genisti. her bölümün ayri ve büyük salonlari vardi. hastanelerde tip ögrencileri icin de yurt yapilmisti; ögrenciler böylece bütün hastaliklari yakindan görüp taniyor, tedavilere bizzat sahit ve müdahil oluyor, böylece her seyi pratik ve deneyli ögrenme sansina kavusuyordu"

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

"Yine bugün oldugu gibi, asirlar önce müslümanlar akil ve sinir hastaliklari icin ayri ve özel hastanaler yaptirmislardi. delilere burada özel odalar, hatta ücretsiz olarak ev veriliyordu"

Mc.Cop söyle yazar:

"...kahirede müslümanlar cok büyük ve modern bir hastane yapmislardi, ciceklerle dolu bahceleri ve fiskiyeli üzel havuzlari vardi. kücük bahceleirn yanisira dört büyük bahcesi olan bu modern ve güzel hastaneye müracaat eden her hasta kabul edilir, tedavisi tamamlanip da iyilesen her hastaya, taburcu edilirken 5 adet altin akce hediye edilirdi"

islam dünyasi adli eserde söyle gecer:
"Kurtubada 600 cami, 900 hamam, 50 hastane vardi"

-islam ve arap medeniyeti s.635-
-ispanyada müslümanlarin görkemi s.183-
-islam dünyasi s.82-83-

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

KIMYA

yüce islam peygamberinin (s.a.a) mutahhar ehl-i beytinin imamlarindan cafer-i Sadik (a.s) hazretlerinin yetistirdigi Cabir b. Hayyan, islam dünyasinin en ünlü kimyageri olarak tarihe gecmistir. Max merihouf onun hakkinda söyle yazar:

"cabirin bilim dünyasindaki lakabi kimyanin babasidir. cabirden günümüze ulasan eserler arasinda kimya bilimiyle ilgili yüze yakin eser vardir ki bunlarin tamami bugün avrupada el üstünde tutulmaktadir."

Allama seyyid Hibetuddin sehristani söyle yazar:
"cabirin yazdigi el yazmasi kitaplardan ellisini gördüm, her ilmi bahsin akabinde, bunu imam sadik (a.s) hazretlerinden ögrendigini yaziyordu. bugün cabirin basilan eserlerinin sayisi 500'ü askin olup bunlarin cogu berlin ve Paris kütüphanlerindedir. Batida Cabire bilimin babasi derler. avrupali bilim adamlarinin cabire cok büyük bir saygi besledikleri bilinmektedir. Bugüne kadar kesfedilen kimya elementlerinin 19'unu bizzat cabir kesfetmistir. cabir bu eelementlerin hepsinin bir tek elemente dayandigini, onunda elektrik ve ates oldugunu ve bu güclü unsurun maddenin en kücük zerresinin icinde sakli bulundugunu yazmistir. cabirin bu tanimi günümüzde kesfedilen atom cekirdeginin etrafinda hizla dönen elekronun tarifinden baka bir sey degildir"

- islam mirasi s.112-
-ed-delail vel mesail -

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

Dr. Gustave Lebon söyle yazar:
"müslümanlar, günlük yasamda kimya ve teknik sahalarinda son derece gerekli bazi maddeleri kesfettiler. müslüman bilim adamlarinin cogu kimya dalinda da birer uzmandi ayni zamanda. ne yazik ki onlarin eserlerinin cogu bugün elimize ulasmis degildir henüz, ama bugün eldeki kitaplarina bakildiginda, kimya sahasinda müslümanlarin ne kadar deneyli ve bilgilerinin ne kadar fazla ve kapsamli oldugu anlasilmaktadir. kullandiklari kimyasal terkipler, boyacilik, madencilik, demir ve celik yapimi ve dericilik alanlarinda gösterdikleri maharet ve uyguladiklari teknikler, onlarin sanat ve zanaat dallarinda da kimyayi cok büyük bir beceriyle kullandiklarini göstermesi acisindan ilginctir"

"bugün bizim kitaplarimiz lawasierin kimyanin babasi oldugunu yazar, bu dogru degildir aslinda. cünkü hicbir bilim dali ve bu cümleden olmak üzere de kimya bilimi bir anda olusmus degildir. müslümanlarin bin yil önceki kesifleri ve onlarin kimya dalindaki muazzam laboratuar calismalariyla deneyleri olmasaydi lawasier kimya dalinda bir tek adim bile atamayacakti"

-islam ve arap medeniyeti 612-

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

Corci zeydan söyle yazar:
"onca ilmi arastirma, deney ve tecrübeleriyle modern kimyanin temelii atanlarin müslümanlar oldugu süphe götürmez bir gercektir. bircok kimyasal formül ve bilesimi onlar bulmus ve yeni kimya bilimi onlarin bu bulgulariyla ortaya cikmistir. bilim adamlari nitrik asit, sülfrik asit, nitro asit, hidroklorik, ptasyum, nisadir ruhu (amonyak), nisadir tuzu, nitrat darjan, sülfrik klorid,potasyum nitrat, alkol, alkali, arsenik (zimik) ve borik asidi Müslümanlarin keseftmis oldugunu kabul etmektedirler. dahasi, islam kimyagerlerinin kesfettigi bazi seyler daha günümüze ulasmi sudurmdadir ki, cagdas bilim adamlari bunlari henüz tam olarak tanimlayamamislardir.

Dr.Mirhouf, kimyanin parlas simasi Razi hakkinda söyle yazar:

"razinin yazmis oldugu 'kimya sanati' adli eser, birkac yil önce bir hint sehzadesinin kütüphanesinde bulundu. razi bu muazzam eserinde cesitli kimyasal maddeleri siniflandirmis ve her birinin kimyasal öelliklerini mükemmel bir sekilde izah etmistir.

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

Will Dorant, kimya biliminin tamamen müslümanlara ait bir bulus oldugunu söyleyerek söyle yazar:

"cünkü o güne kadar yunanlilarin cok kisitli bir deney ve tamamen belirsiz bazi teorilerinden baska bu dalda hic bir edinim yokken, müslümanlar pratik deneyler, laboratuar calismalari, ayristirma, cözümleme ve bütün bululari düzenli sekilde kaydetme gibi ileri yöntemlerle bircok maddeyi ayristirmis, taslar hakkinda bircok kitap yazmis, asitlerle alkollü maddeleri zenginlestirmis, yüzlerce ilaci dakik sekilde incelemi ve yüzlerce yeni ilac ve formül kesfetmislerdir. normal metallerin altina dönüstürülmesi gibi teorileri asmayi becererek gercek kimya bilimini kuranlar da müslümanlardir. bazilarinin yazari bile henüz belirlenemeyen ve müslüman bilim adamlarinca kaleme alinan ve latinceye cevrisi yapilan önemli eserler sayesinde kimya bilimi bugün batidaki seviyesine ulasabilmisir.

-islam medeniyeti tarihi c.1 s.279-
-islam mirasi s.12-
-medeniyet tarihi, Will Dorant c.11 s.155

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

SANAYI VE TEKNIK

ilk saati yapanlar müslümanlardir. Abbasi halifelerinden Harun döneminde müslümanlar bu büyük teknolojiye imza attilar. halife harun, müslümanlarin icadi olan ilk saati, Fransa krali Charlimagne'ye hediye olarak göndermistir.

Dr. Gustave Lebon söyle yazar:
"islam halifesi harun er-resid, bati beldelerinin imparatoru ve fransa krali olan Charlimagne'in elcisi araciligyla ona cok degerli hediyeler göndermisti. Bu hediyeler arasinda en degerli olani, o güne kadar kimsenin görmedigi bir alet olan saatti. her saat basi caliyor, vakti dakik olarak gösteriyordu. Charlimagne ve saray erkanini hayretler icinde birakan bu teknolojik harikanin nasil yapildigi ve nasil calistigini anlayabilen bir tek kisi bulunamamisti Fransa sarayinda.
............

Endülüs müslümanlari haclilar tarafindan katliama ugrayinca endülüs sanayiin cökmesi elbetteki tesadüfi bir olay degildir ve müslümanlarla birlikte teknoloji ve zanaat da ortadan kalkmistir ispanyada.

Dr.Gustave lebon söyle yazar:

"Müslümanlardan bosaltilan endülüsün kisa sürede yasadigi cöküntü ve izmihlal hicbir ülkede görülmüs bir olay degildir. bilim, teknoloji, zanaat, sanayi ve ziraat gibi bir ülkenin kalkinmasini saglayan bütün faktörler, müslümanlarla birlikte terk etmistir endülüsü."

"Müslümanlardan bosalan bu ülkede fabrika ve atölyeler kapanmis, tarim bir anda felce ugramis, mamur hale getirilen araziler coraklasmis, bunun tabii bir sonucu olarak da sehirlere göc baslamis ve koca sehirlerde hayat hizle ölmeye yüz tutmus, 400 bin kisilik nüfusa saip madridin nüfusu cok kisa sürede yariya inmistir. müslümanlarin actigi 1600 fabrika ve atölyeden geriye sadece 300'ünün kaldigi esbiliye fabrikalarinda müslümanlarin döneminde 130 bin isci calisiyordu. yetkililerin 4. Filip'e verdikleri raporda bu sehrin nüfusunun da müslümanlardan sonra dörtte bire indigi kayitlidir."

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

Bu Fransiz bilim adami, müslmüanlarin pamuk kagidi ilk imal eden kesim oldugunu yazar ve söyle der:

"ortacag avrupasinda uzun yillar boyunca deri ve parsömen üzerine yazi yazildi. yazida kullanilan deri ve parsömenin cok pahali olmasi, avrupada kitap basiminin yayilmasina ve kültürün gelismesine engel olan en önemli sebeplerden biridir. bu degerli malzemeler bütün avrupada o kadar azalmisti ki, yunanli ve romali rahipler üzerine eski eserlerin yazildigi deri ve parsömenleri toplatip sildiriyor, bunlarin yerine dini metinler yazdiriyorlardi. müslümanlar kagidi icat etmis olmasaydi, o günlerde tamamina yakini kiliselerde toplanmis bulunan avrupanin elyazmasi kitaplarindan bir teki bugüne ulasamayacak ve rahiplerle papazlar hepsini yok etmis olacakti. müslümanlarin kagidi icat etmesinin bilim ve kültüre sagladigi faydalari inkar edebilmek mümkün degildir"

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

"casicrie'nin Escorial kütüphanesinde buldugu bir kitap, kagit üzerine yaziliydi ve bu kitap 1009'da yazilmisti. avrupadaki en eski el yazmasi kitaplarindan biri olan bu eser, dünyada kagidin ilk kez müslümanlar tarafindan kullanildigini gösteren en canli belgelerden biridir"

"casicrie, bu gercegi itiraf ettikten sonra ipek kagidi cinlilerin buldugunu iddia edenlere sunlari söylüyor: ipek kagit o günün avrupasi icin hic kullanisli dgildi. cünkü avrupada ipek, en buluunmaz mallardandi; ama pamuk kolayca bulunabiliyordu. pamuktan elde edilen kagidin mucidi müslümanlardir, böylece avrupayi gercekte minnette birakmislardir. müslümanlarin kullandigi eski kagitlar dikkatle incelendiginde, onlarin bu teknii cok iyi kullandigi ve bu dalda gercekten mükemmeli basarmis olduklari görülecektir. o kagitlardan daha mükemmelini yapabilmek bugüne kadar mümkün olmamistir. eski bez parcalarini kagida dönüstürme tekniginin o dönemlerde sadece müslümanlar tarafindan kullanildigi ve onlar tarafindan bilindigi herkesce kabul edilmektedir bugün.

-islam ve arap medeniyeti-

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

MATEMATIK

Baron Carrol Doveo söyle yazar:

"müslümanlar cesitli bilim dallarinda fevkalade ilerlemeler kaydetmislerdir; caglarinin insanlarina rakamlari dogru kullanmasini ögretmislerdir. müslümanlar cebir ve aritmetigi dogru kurallar üzerine oturtarak gelistirdiler, ardindan analitik geometriyi kurdular. yunan medeniyetinde varligina rastlanmayan ücgenler ve konikler de müslümanlarin bulusudur."

"hristiyan bati tam bir vahsilik ve barbarlik icinde birbiriyle savasmakla mesgulken, müslüman araplar muazzam bir azim ve kararlilikla ilim ögreniyor ve manevi degerlerini koruyorlardi"

Müslümanlar cok kisa bir süre zarfinda matematik dalinda göz alici bir ilerleme sergilediler; cebir, geometri, ücgenler ve diger matematik dallarinda önemli buluslara imza attilar. bugün avrupanin kullandigi matematik biliminin önemli bir kismi müslümanlardan alinmistir. bunun en bariz delillerinden biri matematik deyimlerinin cogunun bugün avrupada hala arapca orjinal adiyla kullaniliyor olmasidir. mesela "cebir" kelimesi arapcadir aslinda (algedre). keza, bugün fransizcada rasyonel rakamlarin adi "chiff rearade", yani "arap rakamlari" dir. müslümanlar matematik dalinda cok büyük bilim adamlari yetistirmis ve cok önmli buluslara imza atmislardir ki, bunlar cagimizin en önemli bulgulari olarak hala kullanilmaktadir.

usturlab müslümanlarin bulusudur, ücgenler ve bu bilimle ilgili bütün deyim ve isimlerde Arap ve iran müslüman bilim adamlarinin imzasi vardir. bu bilimlerin kurcusu ve en nadir cehrelerinden olan Ebu Reyhan Biruni ve hayyam iran müslümanlarindan olup matematik dalinda cok önmli eserler yazmislardir. ingilz arastirmaci Wolz "genel tarihte deneme" adli eserinde. "matematik dalinda bugün bildigimiz her seyi müslüman bilim adamlarina borcluyuz" der.

-islam mirasi 293-
-islami teblig yayinlari dizisi-