Kültürel inkilap

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

COGRAFYA

ünlü Fransiz tarihcisi Gustave Lebon söyle yazar:

"Müslümanlar denizcilik dalinda pek korkusuzdular; uzun ve tehlikeli deniz yolculuklarindan hic ürkmemislerdir. islam devleti daha ilk dönemlerinden itibaren cin, bugünkü sovyetlerin bazi bölgeleri ve afrikanin en kuytu bölgelerine kadar uzanmayi basarmis ve onlarla ticari iliskiler kurmuslardir. ayni yillarda avrupanin bu bölgelerden haberi bile yoktu."

"süleymanname olarak bilinen ünlü eser, cin konusunda avrupada yayinlanan ilk eserdir. bu yüzyilin baslarinda mezkur eser fransizcaya da cevrilmistir"

"ibn-i Hugel, cografya biliminin en ünlü isimlerinden olup büyük bir müslüman bilim adamidir. ibn-i hugel cografyasi adli eserinde söyle yazar: bu kitapta yeryuvarlaginin enlem ve boylamlarini belirttim, uzakliklari belirledim, islam ülkelerinin tamamini sinirlariyla birlikte kaydettim, her ülkenin cesitli cografi özelliklerini gösteren bir haritayida ayrica o ülkeyle ilili kisma aldim. her ülkenin sehirleri, kasabalari, köyleri, denizleri, akarsulari, gölleri, daglari, tarim ürünleri, yollari, komsu ülkelerle uzakliklari ve ticari mallari gibi cografya bilimini sahlar, vezirler ve bilginler icin ilginc kilan gerekli bütün bilgileri bu kitapta topladim"

"ibn-i hugel, ebu Reyhan Biruni, ibn-i Betute ve Ebu'l hasan gibi bazi büyük müslüman cografyacilari da anlattigi bu eserinde söyle demektedir: müslümanlar cografya biliminde cok önemli ilerlemeler kaydetmistir. bu dalda gösterilen büyk basarilarin iki nedeni vardir: birincisi müslümanlarin dünyanin dört bir yanina seyahat etmeleri ve gezip görmeye önem vermeleri, dieri de astronomi dalinda genis ve derin bilgilere sahip olmalaridir"

-islam ve arap medeniyeti-

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

SANAT

Ünlü Fransiz bilim adami Dr. Gustave Lebon söyle yazar:

"müslümanlairn camilerine, medreselerine, egitim merkezlerine, han ve konaklarina bakilidginda, islam diniyle medeniyetin yekdigerinden ayrilmayacak sekilde ic ice kaynastigi görülecektir. bu milletin teknik zevkini anlamak icin onun iktibas ettigi seyleri nasil kullandigina bakmak yeterlidir. müslümanlar bir seyi baskalarindan aldiklari ve iktibas ettiklerinde onu süratle kendi deger, örf ve inanclarina göre ayarlamakta, renkleri bile kendi zevk ve ruhi inceliklerine göre ayarlamakta, asla körü körüne bir taklitcilige gitmemekte ve ortaya yepyeni bir teknik ickarmaktadirlar"

"Eldeki belgeler bu konuda hicbir kavim ve milletin müslümanlardan daha önce gecmeyi basaramadigini gösermektedir. yaptiklari muazzam ve görkemli eski bina ve eserler müslümanlarin yaraticilik gücünü gözler önüne sermeye yetmektedir. bunun en güzel örneklerinden biri geleneksel mimari stiliyle insa edildigi halde bircok yeni yöntem ve metotlarin da kullanildigi ve ilginc yaraticilik örneklerinin göze carptigi su ünlü kurtuba camiidir"

Lebon devamla söyle der:

"agac, sedef ve fildisinden yapilma oymacilik, kakmacilik ve kabartma eserler müslümanlarin bu sanatlarda ne kadr ilerlemis olduklarini göseren canli belgelerdir. tarihi camiler, fevkalade görkemli islemeli kapilar, hatem isleriyle süslenen tavanlar ve kubbeler, her biri birer geometri saheseri olan nadide saheserlerdir ki, bugün bunca teknik imkana ragmen, cok agir masraflara katlanmadan hicbirinin benzerini yapabilmk mümkün degildir."

"fildisini isleme, oyma ve kakma dalinda müslümanlar pek bilgili ustaydi. bugün saint isedeleon kilisesindeki ünlü tarihi masa ve 11. yy'da kral schbilie icin yaptiklari fildisi sandik gercekten birer sanat saheseridir. kzea 12.yy'da müslüman zanaatkarlarin yaptigi Baevx Kilisesindeki ünlü fildisi sandik gümüs kakmali ve gümüs üzerine altin dövmeli nadide bir eser olup hacli seferleri sirasinda misirdan avrupaya götürülen yagma esyalardan biridir.

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

Ardindan da sunlara yer verir:

"bütün bunlardan daha sasirtici olani müslümanlarin bu fevkalde zarif eserleri son derece sade ve kaba alet ve techizatlarla yapmis olmasidir ki, tek basina bu bile müslümanlarin yetenek ve zekasini göstermeye yetmektedir. bugün dimask ve kahiredeki süsleme ve tezhipler, halifeler ödnemindeki benzerleriyle kiyaslanamayacagi halde yine de, müslümanlarin o zamanlar kullandigi o sade ve basit aletlerle onlarin bir benzerini yapabilecek veya bir benzerini yapabilecek veya bir tahtin kakmalarini veya bir testi ya da bir bilezigin süslerini ayni zarafetle isleyebilecek bir sanatciyi avrupada bulabilmek mümkün degildir."

"müslümanlar seramik, fayans ve cinicilik islemeciliginde de mimarliktaki kadar basari oldular ve bu dalda kazandiklari üstün basariyi onlardan sonra kimse kazanabilmis degil henüz..."

"müslümanlarin endülüste mine ve fayans kullanmaya baslamalari miladi 10. yüzyila rastlar. müslümanlarin kurdugu atölye ve fabrikalarda üretilen fayans ve mine ürünleri bütün dünyada oldugu gibi, Avrupa piyasalarinda da el üstünde tutulmaktaydi. El-Hamra sarayindaki 13. yy'a ait cini mine islemeler, ben Dr. Gustave Lebonu aklini basindan alacak kadar alimlidir. her biri birer elmas gibi parlayan bu mine islemeli cinilerle fayanslar, metal el islemeleriyle de dikkat cekicidir. bu fayanslar daha sonra italyada üretilen dünyaca ünlü mocalika fayanslari gibi parlak ve dayaniklidir. bu arada italyanlarin cinicilik ve fayans yapimini müslümanlardan ögrenmis olduklarini da hemen belirtelim. fayans dalinda bugün müslümanlarin dünyaya kazandirmis oldugu en degerli eserlerden biri de bir bucuk metre yüksekliginde ve gercek bir sanat saheseri olan el hamra sarayindaki ünlü saklidir"

Dr. Max Merihouf söyle diyor:

"müslüman milletlerin bilim hazineleri yvas yavas kesfedilmekte ve bütün insanlik onlardan yararlanmaktadir. son yillarda kesfedilen seyler, müslümanlarin bilim tarihine önemli ölcüde isik tutmussa da bunlarin yeterli olmadigi ve gelecek nesillerin, müslümanlarin bilim dünyasini kesfetme konusunda daha basarili olacaklari ortadadir."

"müslümanlarin ilmi, tipki parlak bir dolunay gibi, ortacag avrupasinin zifiri karanliklar icindeki gecesine isik tutmustur. yeni bilimler ortaya cikinca bu dolunay silik gibi geldi bize; ama bizi o zifiri karanlikli gecelerden kurtararak yolumuzu aydinlatan ve bugünkü konumumuza ulasmamiizi saglayan seyin islami bilimler olugunu unutmamamiz gerekir. bugün hala onlardan faydalanmakta oldugumuz da bir gercektir"

-islam ve arap medeniyeti-
-islam mirasi s.100-101-134-

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

Avrupali ve Amerikali bircok bilim adami, batidaki bilim ve teknolojik basarilarin, hep müslümanlarin bilim ve tekniginden ilhamla olusup gelistigini itiraf etmektedir artik. cambridge üniversitesi ögretim üyelerinden prof. john brend trendth avrupanin önemli bir bölümünün maddi ve manevi acidan tam bir sefalet icinde yüzdügü günlerde müslümanlar ispanyada muazzam bir medeniyet olusturmus, fevkalade düzenli ve muntazam bir ekonomik sistem gelistirmislerdi" de ve söyle ekler:

"müslüman ispanyanin bilm, edebiyat, teknoloji, felsefe ve sanayi dallarinda yasanan gelismelerde cok önemli bir rol oynadigi ve bu güclü etkinin 13. yy.da thomas okinasla dante gibi avrupanin en ünlü bilim adamlariyla düsünürlerini de kendi sahasina alacak kadar tesirli oldugu inkar edilemez bir gercektir. bu nedenledir ki ispanyanin avrupada bilimin öncülügünü yapmis oldugunu kabul etmek gerekir"

ingiliz bilim adami chmbierin su itirafi son derece üdsündürücüdür:

"müslümanlarin insani muaseret, adap, ahlak ve gercek saadet konusunda biz avrupalilara neler kazandirdigi ve batinin egitim ve terbiyesinde müslümanlarin ne kadar payi oldugu kelimelerle ifade edilemez. Tarik b. ziyad komutasindaki müslümanlar cebeli tariktan gecip avrupaya girmemis olsaydi, biz avrupalilarin bugünkü ilmi seviyeye ulasmamiz mümkün olmayacak ve ne kadar zarar ettigimizi herkes görecekti bugün"

ingiliz bilim adami bugold söyle yazar:

"bagdatla endülüsteki islam üniversitelerin kapisi yahudi ve hristiyan ecnebi ögrencilere acikti. hatta müslümanlar bu ecnebi ögrencilerin masraflarini bile bizzat devlet bütcesinden karsiliyo ve onlara cok iyi davraniyorlardi. yüzlerce avrupali genc, müslümanlarin bu insani yardimlari sayesinde o üniversitelerde okuma sansina kavusmus, bilim ve maarif edinmistir"

-futuhul arab ve kunuzul adab s.26-
-arap tarihi c.1 s.673-

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

Amerikali ünlü tarihci Draber söyle yazar:

"Müslüman bilim adamlari eski ve yeni bilimlerin cogunun temelini atmislardir. mekanik, dengeli sivilar, eyzer ve stanik, dinamik, ölcülü hareketler, fizikle kimyanin karmasik problemlerinin cözümü ve damitma, aritma ve imbikleme gibi konularda müslüman bilim adamlarinn pek maharetli oldugu herkesce bilinmektedir"

islam üniversitelerinde fizik, kimya, astronomi, ziraat, tip, ahlak, felsefe, mantik vb. akla gelebilecek bütün bilim dallari ögretiliyordu. o günkü gibi alti bin ögrencisi olan bir üniversite bugün bile bizde yoktur"

Philip Hitty söyle diyor:

"kurtubada millerce mesafelik yollar parke döseliydi ve iki taraftaki evlerin isigiyla geceleri bu yollar aydinlatiliyordu. londrayla paris, yedi asir sonra bile böyle bir medeniyete kavusamadi. nitekim pariste yagmurlu bir günde disariya cikmaya kalkisan biri ayak bileklerine kadar camurlar icinde kalmaktan kurtulamazdi. oxford üniversitesi yikanmanin, putperestlerden kalma totemik bir hurafe oldugunu söylerken, müslümanlar tertemiz ve piril piril hamamlarda banyo yapiyor, yikanmaya büyük önem veriyorlardi"

Brouls; "Making Of Humanity" (insan egitimi) adli eserinde söyle yazar:

"avrupanin tanistigi bütün kural ve prensiplerin müslümanlarin kültürlerinden kaynaklanmis oldugu unutulmamalidir. bugünkü bilim aslinda müslümanlarin avrupaya armaganidir. avrupa ufuklarinda beliren bütün fenomenlerin islam kültüründen yansiyan gercekler oldugu hepimizce bilinmektedir. müslümanlarin bilim ve insanlik dünyasina katkilarini anlamak icin bugün herkesi hayrette birakan bunca ilmi ve teknolojik ilerlemelerin temelinde müslümanlardan ögrendigimiz inceleme ve arastirma aksiyonunun yattigini bilmek yeterli olacaktir. pozitif ve sosyal bilimlerde onlardan aldigimiz güc ve potansiyelle bugünkü cagdas ilmi seviyeyi yakalayabilmis oldugumuzu unutmayalim..."

"müslüman bilim adamlarina ilmi sahalarda borclu oldugumuz sey, birkac bulusla birkac yeni fikir degildir asla; isin gercegi bunun cok ötesindedir...meselenin aslini itiraf etmek gerekirse biz; bütün ilmi gelismelermizi müslümanlara borcluyuz. bugünkü ilmi seviyemizin dünkü halimizle hic bagdasmadigini ve esasen yakin bir gecmise kadar bizim dünyamizda bilim ve teknik diye bir seyin izine bile rastlanmayacagini unutmayalim..."

"bugün avrupada bilim ve teknik adina sahip oldugumuz her sey, müslüman araplardan örendigimiz inceleme, deney, pozitif deney ve sistematik gözlemleme gibi metotlarin ürüüdür. matematik dalinda kazandigimiz basariyla eski yunan bilminin hicbir alakasi yoktur aslinda. evet bütün bu arastirici ruh ve aktif ilmi metotlar, müslüman arap bilim adamlarinin biz avrupalilara armaganidir"

-arap tarihi c.1 s.673-

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

Burada can alici bir soru cikmaktadir karsimiza: biz müslümanlar bunca görkemli ve köklü bir medeniyete sahip oldugumuz halde neden simdi bu haldeyiz?

ne oldu bize?
bir zamanlar dünyanin liderligini üstlenmis olan biz müslümanlara ne oldu da bu liderligi kaybettik? medeniyet, siyasi güc ve bilim sahalarinda neden bunca zayifladik? o muazzam ilerlemmize engel olan sebep neydi? neden yerimizi ecnebilerle degistirdik; düne kadar her seyini bizden alan ecnebilerin bilim ve teknigine muhtac hale geldik?...neden?

Dogudan batiya bütün dünyada öylesine parlak bir ilmi ve siyasi gecmisi olan müslümanlar ne oldu da bugün böylesine boynu bükük ve avrupalilara muhtac hale geldiler.

islam ümmeti ici bos bir davulu seslendirip kuru gürültüyle ulasmadi gecmisteki o görkem ve ihtisama...o köklü ve esasli degisimleri yaratan sey islami egitim ve terbiyeden baskasi olmamistir.

bütün gücünü ve enerjisini nifak, kavga ve cekismeye harcayan ve bütün medeni ve sosyal toplumlardan uzak yasayan bir kavim iste bu islami egitim ve terbiye sayesinde süratle degisime ugradi, hizle kenetlenip birlik ve vahdet icine girdi, cok kisa bir sürede bas döndürücü bir hizla ilerleyerek büyük milletlerin yönetimini ele gecirdi, cok güclü devletler kurarak insanlari adalet ve istikrarla asina kildi.

Bir milletin veya bir ümmetin kalici olmasi ve kalkinmasini sürdürebilmesi icin güclü ve esasli temellere ve mükemmel bir ahlaki yapiya ihtiyaci vardir. islam, kendi toplumuna kazandirdigi güc ve kaliciligi topla tüfekle saglamis degildir; bilakis, islam fikir ve düsüncelerin dogru rayina oturtmus ve topluma adalet, kardeslik, merhamet ve sevgi ruhunu asilamistir.

Tarih olanca gercekligiyle sunu göstermektedir: müslümanlar ne zaman bu yüce dinin emir ve hükümlerinden uzaklasmislarsa, kesinlikle zillet ve bedbahtliga yakalanmislardir.

gecmiste o göz kamastirici medeniyeti kuran müslümanlar hic süphesiz dini inanclarina bizden daha bali ve islamin yüce ruhuna bizden daha asina idiler. islam ümmetinde bilim, düsünce, inanc ve madde arasindaki denge bozuldugunda müslümanlarin ferdi ve sosyal hayatlarinin istatistik egrisi de degisti, yükselmeyi göseren egri, inise gecti.

müslümanlarin biraktigi calisma, fedakarlik ve cihat sancagini batililar omuzladilar, emek ve zahmet göstererek calisip ilerlediler ve sonucta hakli olarak onlarin bilim ve teknolojiyle birlikte medeniyet ve fikirleri de egemen oldu dünyaya. üstelik bu hususta ne mukaddes kitaplarinda, ne de diger dini metinlerinde herhangi bir emir veya tavsiye bulunmadigi halde...

Ahlak ve insani hasletler konusunda da müslümanlar degisme ugramislardi cünkü...samimiyet, dürüstlük, sadakat ve dogruluk gibi insani özellikler müslümanlar arasinda günbegün yitmeye, azalmaya, kaybolmaa basladi ve müslümanlar bu sinirlari cigneyince islamla vedalasmis oldular aslinda...

Neticede ilk emri ve ilk direktifi her nevi kötülük, sirk ve cehaletten siyrilip temizlenmek olan bu yüce ve mukaddes dinin emir ve hükümlerinden sapilmis ve ilahi emirler kulak ardi edilmis oldu.

Evet, müslümanlar gercek islamdan ayrilmamis ve islamin gerceginden uzaklasmamis olsalardi, o muazzam birlik ve vvahdetlerini koruyabilecek ve bu durumda bütün dünyaya hükmetmeleri isten bile olmayacak, bugün dünyada islamdan baska hicbir din ve ideoloji hükmedemeyecekti...

[gulistan_2]

Ynt: Kültürel inkilap

Saint Helen Adasi'nda Napolyonla birlikte bulunanlardanb iri olan Lakas söyle der:
"Napolyon misirda bulundugu günlerde karsilastigi her olay ve gördügü her seyle sarsiliyor ve hayretini gizleyemiyordu; müslümanlar bunca ülkeyi nasil bu kadar kolaylikla fethedebilmis, nasil bu kadar kolaylikla egemenliklerini kurabilmisler? diyordu sürekli...bu da, napolyonun islama karsi büyük bir ilgi duymasina yol acti. napolyonun o günlerde defalarca müslüman olmak istedigini dile getirdigi bilinmektedir"

Evet, ecnebilerin bile takdirini kazanan yüce islam dini bugün islam ülkelerinde günlük hayattan soyutlanmis; sosyal, siyasi kültürel ve hukuku alanlardan uzak tutulmustur.

Esas itibariyle gercek bir islami toplumla bugünkü müslüman toplumlar arasinda cok önemli farklar bulunmaktadir. zira gayri islami kanun ve usullerle yönetilen bir topluma esasen islam toplumu denilemeyecegi apacik ortadadir.

kisacasi bugün müslüman toplumlarda ne islami fikirler hakimdir ne de islami bir ahlak. günümüzde müslümanlarin medeniyetlerinin hicbir kesiti islami esaslara göre tanzim edilmis degildir. baska bir deyisle islamla, islam adina yapilan uygulamalar arasinda hicbir iliski bulunmamaktadir. bu nedenledir ki, yukarida sözünü ettigimiz izmihlal ve cöküsün nedenini islamda degil, müslümanlarda aramak gerekir; zira degisen islam degil, müslümanlardir.

bugünkü müslümanlar, önemli degisimler yasamakta olan dünyanin gidisatinda etkli olmak istiyorlarsa, dünyada olup bitenleri saglikli bir sekilde degerlendirebilmeli, kendi konumlarinn ne oldugunu dogru teshis edebilmeli ve gecmisteki hata ve geri kalmisliklari telafi edip gerekli islahat ve düzeltmeleri yapmalidirlar.

kisacasi müslümanlar bu yüce dinin özüne dönüp islam hüküm ve prensiplerini hayata gecirme yolunda azimli bir calisma baslatarak islam medeniyetini tekrar tesis etmeidkce gecmisteki ihtisam, azamet ve onurlarina kavusamayacak, insanlik kervanindan hep geri kalacaktir.

müslümanlarin bugün yegane kurtulus yolu dünyayi da ahireti de kapsamna alan gercek islama dönüstür. müslümanlar, bu yüce dini kabul ederken tasvip ve takdir ettikleri ilke ve kurallara sadik kalmali, müslüman olmanin gereklerini yerine getirmeli, yasamlarini yüce islamin hüküm ve prensiplerine göre ayarlamali, bir müslüman olarak kendilerine ve Rablerine verdikleri sözü yeirne getirip ahitlerine vefa göstermelidirler. müslümanlari gecmisteki azamet, görkem ve iktidarlarina kavusturabilecek yegane yoldur bu...

-islam ve bati uygarliginin cehresi, mucteba larî-