HZ. ALİ’NİN PEYGAMBER (S.A.A)’DEN SONRA HALİFETE LİYAKATİ
NASS VE İÇTİHAT KİTABININ HATİMESİ
Kitabımıza aynen başladığımız gibi Peygamber (s.a.a)’den sonra imamet bahsi ile son veriyoruz. Bu ise Allah ve Resulünün bu konuya olan has ilgileri sebebiyledir. Bu durum tüm Müslümanların dini ve dünyevi işlerinde ona ihtiyaç duymalarından kaynaklanır. İşte bu yüzden Peygamber (s.a.a) Allah’ın emriyle bu yolda hiçbir fedakarlıktan çekinmemiştir.
Peygamber (s.a.a)’in daha ilk günden İslam devletini tesis ederken izlediği yolu bilen herkes, Hz. Ali (a.s)’ın Hz. Peygamber (s.a.a)’in hanedanı içerisinden O’nun veziri, işinin ortağı, düşmanlarına karşı muhafızı, ilminin sahibi, hikmetinin varisi, veli ahdi ve halifesi olduğunu çok iyi bilir.
Kim Peygamber (s.a.a)’in, daha bisetin başlangıcından ölümüne dek söz ve davranışlarına dikkat ederse, O Hazretin her fırsatta bu mevzuu açtığını ve Ali (a.s)’ı övdüğünü görecektir.
Peygamber (s.a.a) bisetin başlangıcında, daha davetini herkese ilan etmeden önce, Mekke’de olduğu zaman, Beni Haşim’den olan akrabalarını kendi evinde toplayarak bu konuda açıklamalarda bulunmuştur. İşte burada elini, herkesten yaşça küçük olan Hz. Ali’nin omzuna koyarak şöyle buyurdu: “Bu benim, kardeşim, vasim ve varisimdir. Onu dinleyin ve itaat edin.” el-Müracaat adlı kitapta bu hadisi, zincirleme senetlerle Ehl-i Sünnet kaynaklarında naklederek Ehl-i Sünnet’in bu hadisin sahih olduğunu itiraf ettiğini ispatladık. Bkz. el-Müracaat Mektup: 22
Bundan sonra da bazen açıkça Hz. Ali’nin hilafetini ilan ederdi. Örneğin: Hz. Peygamber (s.a.a) Tebük savaşına giderken Hz. Ali’yi yerine bırakarak şöyle buyurdu: “Seni, halifem ve temsilcim olarak kendi yerime bırakmadan önce gitmem doğru olmaz.” Biz bu hadisi el-Müracaat’ta 26. Mektup olarak getirip genişçe bahsettik, oraya müracaat ediniz.
Bazen de bu konuya üstü kapalı deyinirdi. Şöyle ki Bureyde Hz. Ali’yi Peygamber (s.a.a)’e şikayet edince şöyle buyurdu: “Ali hakkında bir şey söyleme. Zira o bendendir; ben de ondanım. O, benden sonra sizin önderinizdir.”
Bu, Ahmed b. Hanbel’in, Müsned kitabında naklettiği hadisin aynısıdır.
Ama Nesai Peygamber (s.a.a)’in şöyle buyurduğunu rivayet eder: “Ey Bureyde! Ali’yi bana bir düşman gibi gösterme. Zira Ali benden, ben de ondanım. Ali benden sonra sizin önderinizdir.”
Taberani bu hadisi daha geniş bir şekilde naklederek şöyle der: Peygamber (s.a.a) öfkeli bir şekilde şöyle buyurdu:
“Ne olmuş da halktan bazıları Ali’ye itiraz ederler? Kim Ali’ye düşman olursa bana düşman olmuştur. Kim Ali’yi bırakırsa benden uzaklaşmıştır. Ali bendendir; ben de O’ndanım. Ali benim çamurumdan yaratılmıştır; ben de İbrahim’in çamurundan yaratıldım. Ben İbrahim’den daha üstünüm. Biz, birbirinden türeyen bir ocaktanız. Allah her şeyi duyandır, bilendir!
Ey Bureyde! Ali’nin hakkının, aldığı cariyeden daha fazla olduğunu bilmiyor musun? O, benden sonra sizin önderinizdir!!”
Bunun bir benzerini İmran b. Hasin rivayet ederek şöyle der: Sahabeden 4 kişi Ali’yi Peygamber (s.a.a)’e şikayet etmeyi kararlaştırdı. Onlardan birisi kalkarak şöyle dedi: “Ya Resulellah! Ali’nin şöyle yaptığını bilmiyor musun?”
Peygamber (s.a.a) yüzünü ondan çevirdi.
İkinci şahıs kalkarak aynı sözleri tekrarladı. Peygamber (s.a.a) yine yüzünü ondan da çevirdi. Üçüncüleri de aynı sözleri tekrarladı ama Peygamber (s.a.a) ona da yüz vermedi. Dördüncü şahıs da kalkarak üç arkadaşının sözlerini tekrarladı.
Tam bu sırada çok sinirlenen Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Ali’den ne istiyorsunuz? Ali’den ne istiyorsunuz? Ali’den ne istiyorsunuz? Ali benden, ben de ondanım. Ali benden sonra her müminin önderidir.”
Bu hadise benzer bir hadisi de el-İsabe’de Veheb b. Hamza’nın şerhi halinde ondan naklederler. O şöyle diyor: “Ali b. Ebi Talip ile yolculuğa çıktım. Yolculuk esnasında ondan incindim. Geri dönünce onu Peygamber (s.a.a)’e şikayet ettim. Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Ali hakkında böyle konuşma. Zira o, benden sonra sizin önderinizdir.” Bureyde, bahsi geçen 4 sahabe ve Veheb b. Hamza’nın Hz. Ali’yi Peygamber (s.a.a)’e şikayet etme konusu için bkz: el-Müracaat, mektup: 36.
Peygamber (s.a.a)’in Hz. Ali’nin hilafetini açıkça belirttiği, O Hazretin Selman-ı Farisi gibi has sahabeleri tarafından nakledilmiştir. Örneğin: Taberani Mucem’ul-Kebir adlı kitabında Selman’dan şöyle rivayet eder: Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Benin halifem, vasim, sırdaşım, kendimden sonra geriye bıraktığım en iyi şahıs, vasiyetime amel edecek ve borçlarımı ödeyecek olan Ali b. Ebi Taliptir.”
Onlardan bazıları da Bureyde gibi kalpleri hasta olanlar tarafından rivayet edilmiştir. Muhammed b. Hamid Razi Peygamber (s.a.a)’in şöyle buyurduğunu nakleder: “Her peygamberin vasi ve varisi vardır. Benim vasi ve varisim de Ali b. Ebi Taliptir.”
Enes b. Malik, Ebu Naim İsfahani’den şöyle dediğini nakleder: Peygamber (s.a.a) bana şöyle buyurdu: “Ey Enes! Bu kapıdan ilk içeri giren şahıs, muttakilerin İmamı, elçilerin efendisi, dinin koruyucusu ve vasilerin sonuncusudur...”
Enes şöyle dedi: Ali içeri girdi. Peygamber (s.a.a) sevinçle yerinden kalkıp onunla tokalaştıktan sonra şöyle buyurdu: “Sen benim sözlerimi iletecek, sesimi onlara duyuracak ve aralarındaki ihtilafı halledeceksin.” Enes, Bureyde ve Selman’ın hadisleri için Bkz. El-Müracaat, Mektup: 68
Yine Hatip, Enes b. Malik’den şöyle rivayet eder: Peygamber (s.a.a)’in şöyle buyurduğunu duydum. “Ben ve bu; yani Ali, kıyamet günü ümmetime hüccetiz.” Kenz’ul-Ummal, c. 6, s. 157 hadis, 2632.
Ümm’ül-Müminin, Ümmü Seleme, amcasının zevcesi Ümm’ül-Fazl, Ümeys kızı Esma, Ümmü Selim Ensari vb. birçok faziletli mümin kadınlar da bu konu hakkında rivayet etmişlerdir.
Peygamber (s.a.a) bu konuya, bazen de minberde deyinirdi. Bazı zaman ise, Baki mezarlığında yarenlerinden bazılarına söylerdi. Bir zaman da Mekke ve Medine’de Ensar ve Muhacirler arasında kardeşlik ilan ettiğinde bu konuya değindi. Her defasında da Hz. Ali’yi kendisi için seçerek onu kendisine kardeş yaptı. Böylece Hz. Ali’yi diğerlerinden üstün kılarak ona şöyle buyururdu: “Sen bana, Harun’un Musa’ya olduğu konumdasın. Şu farkla ki benden sonra Peygamber gelmeyecektir.”
Yine Peygamber (s.a.a), Muhacirlerin, Mescid-i Harama açılan evlerinin kapısını kapattırıp Hz. Ali’nin kapısını açık bıraktığı gün yukarıdaki hadisi buyurdu. Bkz. El-Müracaat, Mektup: 32 Orada Menzilet hadisi için 7 konu bulacaksınız.
Ümmet de unutmadı. Ebu Bekir’in, hilafeti zamanında naklettiği şeyi de unutmayacaktır. O şöyle rivayet etmişti: Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Ali bana nispetle, benim Allah’a olan nispetim gibidir.” Ve “Adalette benim ve Ali’nin eli birdir.” Savaik’ul-Muhrika, İbn-i Hacer, s. 106 bab 11. Kenz’ul-Ummal, c. 6, s. 153 hadis, 2539. Bu hadis ve Ebu Bekir’in hadisi için Bkz.El-Müracaat Mektup 48.
“Sen ancak bir uyarıcısın ve her toplumun bir hidayet edeni vardır.” ayeti nazil olunca, Peygamber (s.a.a) onu tefsir ederek şöyle buyurdu: “Ben uyarıcıyım, Ali de hidayet edendir. Ya Ali! Benden sonra hidayet olacaklar senin vesilen ile hidayet olacaklardır.” Ra’d /7.--Kenz’ul-Ummal, Hadis: 2631.
Hatip Burra’dan, Deylemi de İbn-i Abbas’tan Peygamber (s.a.a)’in şöyle buyurduğunu rivayet ederler: “Ali bana nispet, başımın bedenime olan nispeti gibidir.” Savaik, İbn-i Hacer, s. 75 (Fasıl 2, bab: 9, 40 hadisten 35. Hadis)
Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Ali, Kur’ân iledir; Kur’ân da Ali iledir. Bu ikisi havuzun başında bana gelinceye kadar birbirinden ayrılmazlar.” Müstedrek-i Hakim, c. 3, s. 124. (Bab: Marifet’us-Sahabe)
Yazar: Sayın okurların şunu bilmesi yeterlidir: Ali Kur’ân anlamındadır. Ali ve Kur’ân birbirinden ayrılmazlar. Peki ey Müslümanlar! Onun ismetine ve Peygamber (s.a.a)’den sonra itaat edilişinin farz olduğu konusunda bundan daha açık hangi hüccet vardır?!
Peygamber (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ben ilim şehriyim, Ali de onun kapısıdır. O halde kim ilim isterse kapıdan gelsin.”
Bu hadisi, Siyuti, Cami’us-Sağir, s. 107’de, Hakim Nişaburi, iki sahih senetle Müstedrek, c. 3 s. 126-127’de Menakıb-i Ali’de Taberani’den nakletmiştir. İki sahih senetten birisi iki yolla İbn-i Abbas’tan, ikinci sahih senet ise Cabir b. Abdullah Ensari’den nakledilmiştir.
Hakim Nişaburi bu hadisin nakledilen yollarının sahih olduğuna dair kesin deliller sunmuştur. Kahire’de oturan Ahmed b. Muhammed b. Sıddık (Fas asıllıdır) bu hadisin sahih olduğuna dair “Feth’ul-Mulk’ul-Ali Bi Sıhhat-i Bab-i Medinet’il-İlm-i Ali” isminde bir kitap yazmıştır ve H. K. 1353’de Mısır’da basılmıştır. İlgilenenler oraya müracaat edebilir.
O halde Nasibilerin (Ehl-i Beyt düşmanlarının) bu hadisin sıhhatine itiraz etmeye hiçbir hakları yoktur. Biz onların itirazlarını iyice inceledik. Onlarda taassupta arsızlıktan başka hiçbir şey bulamadık. Nitekim Hafız Salahattin Alai buna tasrih etmiştir; zira Zehebi ve diğerlerinden onun batıl olduğuna dair kaviller naklederek şöyle diyor: “Hadisin uyduruk olduğunu iddia etmeleri hariç onu reddedebilecek hiçbir delil getirememişlerdir.”
Peygamber (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ben hikmet eviyim; Ali de o evin kapısıdır.” Tirmizi, Sahih-i Tirmizi’de, Taberani ve Muttaki Hindi (Kenz’ul-Ummal, c. 6, s. 401) bu hadisi nakletmişlerdir.
Yine şöyle buyurmuştur: “Ya Ali! Sen, ümmetimin ihtilafa düştükleri konuları aydınlatacaksın.” Hakim bu hadisi Enes b. Malik’ten (Müstedrek, c. 3, s. 122) naklederek şöyle der: Bu hadis Buhari ve Müslim’in şartıyla sahihtir. Ama onu nakletmemişlerdir.
Yine şöyle buyurmuştur: “Kim bana itaat ederse, Allah’a itaat etmiştir; kim bana karşı gelirse, Allah’a karşı gelmiştir; kim Ali’ye itaat ederse, bana itaat etmiştir; kim de Ali’ye karşı gelirse bana karşı gelmiştir.” Müstedrek-i Hakim, c. 3, s. 121, Zehebi de “Telhis”inde aynı sayfada.
Aynı hedefi takip eden bu ve buna benzer birçok rivayet vardır. Gerçi lafız olarak biraz farklıdırlar ama mana itibarı ile tevatür haddine ulaşmışlardır. Bu rivayetlerin her biri Peygamber (s.a.a)’in makamlarından birisini Hz. Ali’ye vermektedir. Bu makamların, Peygamber (s.a.a)’in veliahdı ve halifesinden başkasına verilmesi doğru değildir. Zihnin bunları duyduğunda anladığı ilk şey ve örfün çıkardığı anlam da budur.
Buna ek olarak, sahih sünenlerde Hz. Ali ve onun vasilerini Peygamber (s.a.a)’in hak vasileri olduğunu belirtmekte ve her devirde ümmetin onlara itaat etmesini farz bilmektedir. Zira ümmeti iki iple bağlı kılmış ve iki değerli emanetle (Kur’ân ve Ehl-i Beyt) de onları kıyamet gününe kadar korumuştur.
Ümmetin bütün kadın ve erkeği, alim ve cahilleri, hür ve köleleri, reis ve tüccarları bu hususta eşittirler; öyle ki Sıddık, Faruk ve Zu’n-Nureyn hiçbir surette istisna edilmemiştir!!
Peygamber (s.a.a) tüm ümmetini, onlara sarılmamaları durumunda haktan uzaklaşacakları hususunda uyarmış ve sakındırmıştır. Ayrıca Peygamber (s.a.a) ümmetine bu ikisinin (Kur’ân ve Ehl-i Beyt’in) birbirinden ayrılmayacağı, her zaman yeryüzünde baki kalacakları, Kevser havuzunda Peygamber’in yanına beraber gidecekleri haberini vermiş, böylece her türlü şüphe ve tereddüdü ortadan kaldırarak hak ve hakikati aşikar etmiştir.
Buna ilave olarak, Peygamber (s.a.a) sadece “Sekaleyn” hadisiyle de yetinmedi. Tam aksine Ehl-i Beyt’i, Nuh’un gemisine benzetti. Bazen de altından geçtikleri takdirde bağışlanacakları Hıtta kapısına teşbih etti. Bazen ise onları, yeryüzünün, ihtilaflar karşısında güvenceleri olarak vurguladı. Öyle ki bir kabile onlarla muhalefet ederse dağılır ve Şeytanın grubuna geçer.
Peygamber (s.a.a) bu şekilde elinden geldiğince ümmetini onlara tabi etmeye çalışmış ve bu hususta hiç kimseyi de, ister malik olsun ister köle istisna etmemiştir.
Ehl-i Beyt, Nuh’un gemisi, Hıtta kapısı ve Kur’ân’ın eşi olduğu bilindikten sonra kim onlardan uzaklaşabilir? Hiçbir Müslüman onlara sırt çeviremez. Bütün Müslümanların, bunları bildikten sonra Ehl-i Beyt’e tabi olmaktan başka çareleri yoktur.
Soru: Birisi şöyle söyleyebilir: Eğer bu konuda Peygamber (s.a.a)’in ashabının eline nass ve rivayet ulaştıysa, onların bu nass ve rivayete aykırı amel etmeleri nasıl mümkün olabilir? Hz. Ali (a.s) nasıl taahhütlü hakkı bırakıverdi? Eğer Hz. Ali böyle bir hakka sahip idiyse neden bu hakkını savunmadı ve muhaliflerine karşı koymadı? Hz. Ali (a.s) ilk üç halifenin hilafetlik zamanında çekilip evinde oturdu. Her fırsatta ilk üç halifeye fikri yardımlar bile ediyordu. Şia, Peygamber (s.a.a)’in şu hadisi “Benim ümmetim dalalet ve hata üzerine icma etmez” hakkında ne söylüyor?
Neden Hz. Ali (a.s) ve O’nun Beni Haşim ve diğerlerinden olan taraftarları Sakıfe’de Ebu Bekir’e biat alınırken hiçbir itirazda bulunmadılar? Neden Hz. Ali’nin hilafeti hakkında, nübüvvet, adalet, tevhit ve kıyamet günü dirilmek gibi konularda açık ayetler nazil olduğu gibi açık ve muhkem bir ayet nazil olmadı?
Cevap: Siz onların naslarla (Allah ve Resulünün açık seçik söz ve hükümleri) muhalefetlerini elinizdeki bu kitapla tanıyacaksınız. Zira onların açık naslara olan muhalefetleri ve onlara sırt çevirmeleri o kadar fazladır ki onları zikretmeye ihtiyaç bile duymuyoruz.
Biz, Peygamber (s.a.a)’in bazı dünya perest sahabelerinin yaşantısından şunu anladık: Onların, Peygamber (s.a.a)’in açık naslarına amel ettikleri konular sırf dini olan ve sadece din ile ilgili konulardı. Örneğin: Namaz, kıbleye yönelme, oruç vb. meseleler. Ama Peygamber (s.a.a)’in nasları yöneticilik, komutanlık, devlet işlerinin idaresi vb. gibi siyaset ile ilgili konuları içerdiğinde, bu naslara bağlı kalmayı farz bilmezlerdi. Aksine onların kendileri bu konuda şahsi görüşlere sahiptiler. Daha geniş bilgi için bkz. el-Müracaat ve el-Fusul’ul-Muhimme Bkz. el-Müracaat, mektup: 48, el-Fusul’ul-Muhmme, Fasıl 8, “Tenbih” başlığı.
Hz. Ali’nin kendi hakkını savunmama ve muhaliflerine karşı koymama konusuna gelince; biz, Şia’nın bu konudaki görüşünü el-Müracaat’ta geniş bir şekilde zikrettik. Oraya müracaat ediniz. el-Müracaat, Mektup 82-83.
Sakıfe biati konusunu da el-Müracaat adlı kitapta 102. Mektup olarak genişçe bahsettik, oraya müracaat ediniz.
Tevhit, adalet, nübüvvet, ölümden sonraki hayat vb. gibi konularda ayet nazil olduğu gibi Hz. Ali’nin hilafeti hakkında neden ayet nazil olmadığına gelince; bu sorunun cevabını da “Misak ve Velayet’in Felsefesi” adlı kitabımıza havale ediyoruz. Zira orada hak ve hakikat aydınlığa kavuşturulmuştur.
Şimdi söylediğimiz şeye geri dönüyoruz. Peygamber (s.a.a) kendi yakınlarını evine toplayıp Hz. Ali’nin hilafet ve velayetini açıkladıktan sonra sürekli bu durumu vurgulardı. Değişik yollarla Hz. Ali’nin hilafeti konusunu açar onlara tavsiyelerde bulunurdu. Bu durum Peygamber (s.a.a) hastalanıp yatağa düşene kadar devam etti.
Peygamber (s.a.a), odası sahabe ile dolu bir haldeyken şöyle buyurdu: “Ey insanlar! Ruhumun alınması ve götürülmem yakındır. Şimdi size bir şey söyleyeceğim ve umarım onu dinlersiniz. Biliniz ki ben Allah’ın kitabını ve itretimi yani Ehl-i Beytimi sizin aranızda bırakıyorum.”
Daha sonra Hz. Ali’nin elini tutup yukarı kaldırarak şöyle buyurdu: “Bu Ali, Kur’ân iledir. Kur’ân da Ali iledir. Bu ikisi Kevser havuzunda bana gelinceye kadar birbirinden ayrılmazlar.” Bkz. Savaik’ul-Muhrika, İbn-i Hacer 2. Faslın sonlarına doğru
Peygamber (s.a.a)’in velayet konusu ve onun beyanı hakkında ne kadar hassas olduğu hususunda şöyle söylememiz yeterlidir: Peygamber (s.a.a), ölümünün yakın olduğunu hissedince hacca gideceğini ilan etti. “O, arzusuna göre de konuşmaz.” Necm / 3.
Bu hac, Peygamber (s.a.a)’in Veda haccı idi. Peygamber (s.a.a)’in doksan bin kişi ile (daha fazla olduğu da söylenmiştir) Medine’den ayrıldı. Nitekim Sire-i Halebiye, Sire-i Dehlani ve diğer kitaplarda da nakledilmiştir. Bu rakam, yolda ve Arafat’ta Peygamber (s.a.a)’e katılanlardan ayrıdır.
Peygamber (s.a.a), Arafat’ta hacıları kendi ve kendisinden önceki peygamberlerin nasihatleri ile nasihat edip müjdeledi. Onları itaatsizliklere karşı uyararak sakındırdı. Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Ey İnsanlar! Aranızdan ayrılmam yakındır. Size öyle bir şey bırakıyorum ki ona sarıldığınız takdirde asla sapmazsınız. O, Allah’ın kitabı ve Ehl-i Beytimdir. Bu ikisi Kevser havuzunda bana gelene dek birbirinden ayrılmazlar. İyi bakın, bu ikisi hususunda benim hakkımı nasıl riayet edeceksiniz.”
Önceden de söylediğimiz gibi Peygamber (s.a.a), hem o günden önce hem de sonra ümmetini bu iki ipiyle irtibata geçiriyordu ve onlardan her nesli bu iki değerli emanetle yani Allah’ın kitabı ve ailesinden olan masum İmamlarla koruyordu; sürekli, bu ikisine bağlı kaldıkları müddetçe baki kalacaklarını müjdeliyor, ümmetini onlara itina göstermemeleri durumunda sapma tehlikesine karşı uyarıyordu. Aynı zamanda bu ikisinin birbirinden ayrılmayacağı ve yeryüzünün de bu ikisinden boş kalmayacağı haberini veriyordu.
Ama o zamana kadar bu konunun beyanı genel ve umumi değildi. Ama Arafat ve Gadir-i Hum’da söyledikleri, Müslümanların genelini muhatap alıyordu.
İbn-i Hacer-i Mekki Savaik’ul-Muhrika kitabında “Sekaleyn” hadisini naklettikten sonra şöyle diyor:
“Peygamber (s.a.a)’in ümmete Kur’ân ve Ehl-i Beyt’e sarılmalarını emrettiği bu hadis, birçok yolla nakledilmiştir. Yirmi küsur sahabe bu hadisi rivayet etmiştir.”
Daha sonra şöyle diyor: “On birinci şüphede geniş yollarla onu naklettik. O yolların bazılarında Peygamber (s.a.a)’in bu hadisi Veda haccında, Arafat’ta söylediği belirtilmiştir.”
Diğer bir tarikde şöyle diyor: “Peygamber (s.a.a) bu hadisi, Medine’de hasta iken, odası da sahabe ile doluyken buyurdu.”
Başka bir tarikte de şöyle diyor: “Bu sözü, Gadir-i Hum’da buyurdu.”
Bu yolların bazılarında ise şöyle geçer: Peygamber (s.a.a), Taif’ten dönüp bir hutbe okurken bu hadisi buyurdu. Sonra şöyle diyor: Söylenilen yerlerin değişik olmasının hiçbir sakıncası yoktur. Zira Peygamber (s.a.a)’in bu konuyu Kur’ân ve Ehl-i Beyt’in makamını göz önüne alarak bütün bu yerlerde ve başka yerlerde söylemiş olması mümkündür... (Bkz. Savaik, s. 89, bab: 11, Saffat / 74 ayetinin tefsiri).
Yazar: İbn-i Hacer-i Mekki, Peygamber (s.a.a)’in bu hadisi, sözü geçen her yerde ve daha başka yerlerde buyurduğunu itiraf etmiştir. Daha sonra şöyle diyor: Bu hadis yirmi küsur sahabeden rivayet edilmiştir. Eğer Peygamber (s.a.a) bu hadisi sadece Arafat’ta veya Gadir-i Hum’da söylemiş olsa bile bu hadisin mütevatir olması gerekir. Zira bu hadisi Peygamber (s.a.a)’den duyanlar en küçük ihtimalle 90 bin kişi idi. Peygamber (s.a.a) Arafat’tan ayrılmadan önce devesine binip yüksek sesle şöyle buyurdu:
“Ali benden, ben de Ali’denim. Benim hakkımı, kendimden veya Ali’den başka kimse ödeyemez.”
Ahmed b. Hanbel, Habeşi b. Cünade’den hepsinin sahih olduğu değişik yollarla bu hadisi nakletmiştir. Söylememiz gerekir ki, o, bu hadisi Yahya b. Adem’den, İsrail b. Yunus’tan dedesi Ebu İshak-ı Sebii’den ve adı geçen Habeşi’den nakletmiştir. Bunların hepsi de Buhari ve Müslim’in kabul ettiği şahıslardır. Onların ikisi de sahih adlı kitaplarında onlardan tahriç etmişlerdir. Müsned-i Ahmed, c. 4, s. 164.
Kim Ahmed b. Hanbel’in Müsnedin’de bu hadise bakarsa, onun Veda haccında söylendiğini anlayacaktır. İbn-i Mace de bu hadisi Sünen adlı kitabında nakleder. Tirmizi ve Nesai de onu nakletmiştir. Kenz’ul-Ummal’da (c. 6 s. 153) 2531. hadis olarak rivayet edilir. Sünen-i İbn-i Mace, c. 1, s. 92 (bab: Marifet’us- Sahabe)
Peygamber (s.a.a)’in bu hadiste Ali (a.s) ile yaptığı bu ahitleşme dilde kolay ama terazide ağırdır. Zira Peygamber (s.a.a) kendisinde olan liyakatin aynısını Hz. Ali’ye de vermiştir. Bu, Peygamber (s.a.a)’in, kendisinden sonra halkın karşı karşıya kalacağı şer’i hükümlerde Hz. Ali’ye kanun koyma yetkisi veren izinidir!
Hz. Peygamber (s.a.a) tarafından Hz. Ali için sabit olan eda etme manası ve ondan başka kimse bu özelliğe sahip değildir sözünün anlamı da budur. Zira fakihler, furu-u dini Peygamber (s.a.a)’den taraf, usul alimleri de usul-u fıkhı O Hazretten taraf, Muhaddisler de, hadis ve rivayetleri O’ndan taraf eda ediyor ve yerine getiriyorlar. Herkes bu işi yapabilir. Kim de Allah ve Resulüne yalan atfederse cehennem ateşini boylar.
Evet, Peygamber (s.a.a) bu hadisiyle Hz. Ali’yi kendi işine ortak kıldı. Hz. Ali’yi kendisine emin ve vasi seçti. Nitekim Harun Musa’ya nispet böyle idi. Şu farkla ki Hz. Ali peygamber değildi, Peygamberin vasisi ve veziri idi ve onun metodunu göre hareket ediyordu. O yani Hz. Ali, diğerlerinin Peygamber (s.a.a) tarafından eda edemediklerini eda ediyordu.
Peygamber (s.a.a), bu hekimane metotla, velayet mevzusunu tebliğ etti ve bu meşru yollarla, onu ümmeti arasında yaydı...
Aynı zamanda Peygamber (s.a.a), muhaliflerin tevil ve içtihat adı altında nass ve gerçekleri değiştirebilme yollarını da, Allah ve Peygamberin zıddına ayaklanmamaları için onların yüzüne açık bıraktı. Bu nedenle onlara karşı hekimce bir metot uyguladı. Şöyle ki onların isyan ve serkeşliklerinin önünü aldı. Onların sinir sistemlerini uyuşturdu. Sonuçta onlar görünüşte Peygamber (s.a.a)’le beraberdiler ve O’nun sözlerini kabul ediyorlardı. Ama gönülleri muhalefet ve itiraza meyilliydi. Peygamber (s.a.a)’in onları bu kadar gözetmesi, Peygamber (s.a.a)’in din ve İslam ümmetine olan ilgisinin yüksek düzeyinin bir göstergesidir.
Yorum