2- ZEYDİYYE ŞİİLERİ
Dördüncü İmam Zeynelabidin Ali b. Hüseyin'in (a.s) şehit oğlu Zeyd'e uyanlara "Zeydiyye" denir. Zeyd, hicri yüz yirmi bir yılında Emevi hükümdarı Hişam b. Abdül Melik'e karşı kıyam etmiş ve bir kısım insanlar ona beyatta bulunmuşlardı. Zeyd, Kufe'de Hişam'ın askerleriyle vuku bulan savaşta öldü.
Taraftarları, onu Ehl-i Beyt imamlarının beşincisi saymaktadırlar. Zeyd'den sonra Emevi hükümdarı Velid b. Yezid'e karşı kıyam eden ve bu kıyamda canını veren oğlu Yahya yerine geçti. Yahya'dan sonra Abbasi hükümdarı Mansur Devaniki'ye karşı başlattıkları harekette canlarını kaybeden Muhammed b. Abdullah ve İbrahim b. Abdullah imamlığa seçildiler.
Zeydiyye, Zeyd'in kardeşinin soyundan olan Nasır Utruş'un ilk önce Horasan'da zuhur edip, devletin takibi üzerine Mazendaran'a kaçıp daha sonra o zamana dek İslam'ı kabul etmeyen Mazendaran halkını on üç yıl davetten sonra Müslümanlığa ve Zeydiyye mezhebine sokup ve onların yardımıyla Tabaristan'ı istilasına dek dağınık bir halde idi; ondan sonra düzene girdi. Nasır'dan sonra onun soyundan olanlar bir süre orada imamlık yaptılar.
Zeydiyye'ye göre, bilgin, yiğit, cömert ve zahid olan ve hak için kıyam eden her Fatımi, yani Hz. Fatıma (a.s) soyundan olan kişi, imam olabilir.
Zeydiyye, ilk önce Zeyd'in kendisi de dahil olmak üzere ilk iki halifeyi (Ebu bekir ve Ömer) imamlardan saymaktaydılar. Ama bir süre sonra bir grup onların adını imamlar listesinden silmişler ve imamlığın Hz. Ali'den (a.s) başladığını söylemişlerdir. Denildiğine göre Zeydiyye'nin İslam'ın usulü, yani temel inançlar hakkındaki görüşleri Mutezile görüşlerine, furu'da ise Ehl-i Sünnet mezheplerinden Hanefi mezhebinin fıkhına yakındır; aralarında pek cüzi ayrılıklar vardır. [102]
102]- Bu bölümdeki sözler, Şehristani'nin "Minel ve Nihel" ile İbn-i Esir'in "Kamil" adlı eserlerinden alınmıştır.
Dördüncü İmam Zeynelabidin Ali b. Hüseyin'in (a.s) şehit oğlu Zeyd'e uyanlara "Zeydiyye" denir. Zeyd, hicri yüz yirmi bir yılında Emevi hükümdarı Hişam b. Abdül Melik'e karşı kıyam etmiş ve bir kısım insanlar ona beyatta bulunmuşlardı. Zeyd, Kufe'de Hişam'ın askerleriyle vuku bulan savaşta öldü.
Taraftarları, onu Ehl-i Beyt imamlarının beşincisi saymaktadırlar. Zeyd'den sonra Emevi hükümdarı Velid b. Yezid'e karşı kıyam eden ve bu kıyamda canını veren oğlu Yahya yerine geçti. Yahya'dan sonra Abbasi hükümdarı Mansur Devaniki'ye karşı başlattıkları harekette canlarını kaybeden Muhammed b. Abdullah ve İbrahim b. Abdullah imamlığa seçildiler.
Zeydiyye, Zeyd'in kardeşinin soyundan olan Nasır Utruş'un ilk önce Horasan'da zuhur edip, devletin takibi üzerine Mazendaran'a kaçıp daha sonra o zamana dek İslam'ı kabul etmeyen Mazendaran halkını on üç yıl davetten sonra Müslümanlığa ve Zeydiyye mezhebine sokup ve onların yardımıyla Tabaristan'ı istilasına dek dağınık bir halde idi; ondan sonra düzene girdi. Nasır'dan sonra onun soyundan olanlar bir süre orada imamlık yaptılar.
Zeydiyye'ye göre, bilgin, yiğit, cömert ve zahid olan ve hak için kıyam eden her Fatımi, yani Hz. Fatıma (a.s) soyundan olan kişi, imam olabilir.
Zeydiyye, ilk önce Zeyd'in kendisi de dahil olmak üzere ilk iki halifeyi (Ebu bekir ve Ömer) imamlardan saymaktaydılar. Ama bir süre sonra bir grup onların adını imamlar listesinden silmişler ve imamlığın Hz. Ali'den (a.s) başladığını söylemişlerdir. Denildiğine göre Zeydiyye'nin İslam'ın usulü, yani temel inançlar hakkındaki görüşleri Mutezile görüşlerine, furu'da ise Ehl-i Sünnet mezheplerinden Hanefi mezhebinin fıkhına yakındır; aralarında pek cüzi ayrılıklar vardır. [102]
102]- Bu bölümdeki sözler, Şehristani'nin "Minel ve Nihel" ile İbn-i Esir'in "Kamil" adlı eserlerinden alınmıştır.
Yorum