Nahl suresi 106-cı ayetin tefsiri

[Elmeddin er-Rafizi]

BİSMİLLAHİR RAHMANİR RAHİM
HAMD OLSUN ALEMLERİN RABBİNE
VE SELAM OLSUN MEVLAMIZ MUHAMMEDE VE TERTEMİZ EHLİ BEYTİNE

bu yazıda inşaAllahsahih hadislerle Nahl suresi 106-cı ayetin tefsirini paylaşacağım. Allah azze ve celle bu ayette buyuruyor ki:

• [li]مَن كَفَرَ بِاللّهِ مِن بَعْدِ إيمَانِهِ إِلاَّ مَنْ أُكْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالإِيمَانِ
  Kalbi imanla mutmain olduğu halde (küfre) zorlanan hariç, kim imanından sonra Allah'a kafir olursa...
  
  Nahl suresi 106-cı ayet[/li]

Bu ayet Hz. Ammar r.a'ın müşrikler tarafından ele geçirilip öldürülmekle tehdid edilmesi ve bunun üzerine Hz. Ammar'ın takiyye yaparak onların istediklerini söylemesi üzerine inmiştir. Ki, bu konuda Şia ve Sünni kaynaklarında değişik senedlerle hadisler rivayet edilmiştir.

1. Şia kaynaklı hadisler: bu konu hakkında Kuleyni ve Ayyaşi değişik senedlerle hadisler rivayet etmiştirler.

[img width=224 height=350]http://velayet.files.wordpress.com/2014/01/nahl-106-kuleyni.jpg[/img][img width=224 height=350]http://velayet.files.wordpress.com/2014/01/nahl-106-kuleyni1.jpg[/img][img width=224 height=350]http://velayet.files.wordpress.com/2014/01/nahl-106-kuleyni2.jpg[/img]

resimde gördüğünüz Sünni ve Şiiler tarafından güvenilirliği hususunda ittifak edilmiş olan Sikatul İslam (İslam’ın güvenci) Kuleyni r.a’ın "el-Kafi" kitabıdır, işaretlediğim yerde şu ifadeler var:

• [li]علي بن إبراهيم، عن هارون بن مسلم، عن مسعدة بن صدقة قال: قيل لابي عبدالله (عليه السلام): إن الناس يروون أن عليا (عليه السلام) قال على منبر الكوفة: أيهاالناس إنكم ستدعون إلى سبي فسبوني، ثم تدعون إلى البراءة مني فلا تبرؤ وامني، فقال: ما أكثر ما يكذب الناس على علي (عليه السلام)، ثم قال: إنما قال: إنكم ستدعون إلى سبي فسبوني، ثم ستدعون إلى البراءة مني وإني لعلى دين محمد ; ولم يقل: لا تبرؤ وامني. فقال له السائل: أرأيت إن اختار القتل دون البراءة؟ فقال: والله ما ذلك عليه وماله إلا ما مضى عليه عمار بن ياسر حيث أكرهه أهل مكة وقلبه مطمئن بالايمان، فأنزل الله عزوجل فيه " إلا من اكره وقلبه مطمئن بالايمان " فقال له النبي (صلى الله عليه وآله) عندها: يا عمار إن عادوا فعد فقد أنزل الله عزوجل عذرك وأمرك أن تعود إن عادوا
  Ali b. İbrahim bana Harun b. Müslim'den, o da Mesede b. Sadaka'dan anlattı dedi ki: Ebu Abdullah (imam Cafer es-Sadık a.s) bana dedi ki: «insanlar Ali a.s’ın Kufe minberinde şöyle dediğini rivayet ediyorlar "ey insanlar! Yakında bana sövmeğe çağırılacaksınız. O takdirde bana sövün, sonra benden beri olduğunuzu ilan etmeye çağırılacaksınız. Sakın benden beri olduğunuzu ilan etmeyin"» sonra imam a.s dedi ki: «insanlar Ali a.s adına ne çok yalan söylüyorlar! Ali a.s şunu söylemişti: "yakında bana sövmeğe çağırılacaksınız, sövün. Sonra benden beri olduğunuzu ilan etmeye çağırılacaksınız, bilin ki, ben Muhammed s.a.a’in dini üzereyim." Ali a.s "benden beri olduğunuzu ilan etmeyin" şeklinde bir söz söylememiştir» dedim ki: "bir kişi Ali a.s’dan beri olduğunu söyleyeceğine öldürülmeyi göze alsa olmaz mı?" imam a.s dedi ki: «Allah’a yemin ederim ki, böyle bir zorunluluğu yoktur. Onun yapacağı Ammar b. Yasir gibi hareket etmektir. Mekkeliler onu zorlamışlardı ve kalbi de iman ile doluydu. Bunun üzerine Allah onun hakkında şu ayeti indirdi "Kalbi iman ile dolu olduğu halde zorlanan başka" (Nahl suresi 106) Nebi s.a.a de Ammar’a şöyle demişti: "ey Ammar! Eğer onlar sana bir daha işkence yaparlarsa sende onların istediğini söyle. Çünkü Allah azze ve celle senin mazur olduğunu bildirmiş ve onların bu davranışlarını tekrarlamaları durumunda senin de onlara bu şekilde karşılık verebileceğini belirten bir hüküm indirmiştir."»
  
  علي، عن أبيه، عن ابن أبي عمير، عن جميل، عن محمد بن مروان قال: قال لي أبوعبدالله (عليه السلام): مامنع ميثم رحمه الله من التقية، فوالله لقد علم أن هذه الآية نزلت في عمار وأصحابه " إلا من اكره وقلبه مطمئن بالايمان
  Ali b. İbrahim bana babasından, o ibni Ebu Umeyr'den, o Cemil'den, o da Muhammed b. Mervan'dan anlattı, dedi ki: Ebu Abdullah (imam Cafer es-Sadık a.s) bana dedi ki: «Miysem (et-Temmar) r.a takiyyeden alıkonulmadı. Allah’a yemin ederim ki, o şu ayetin Ammar ve arkadaşları hakkında nazil olduğunu biliyordu "Kalbi iman ile dolu olduğu halde zorlanan başka" (Nahl suresi 106)»
  
  Kuleyni r.a, "el-Kafi", 2/134-135, İman ve Küfür kitabı, bab 97, hadis 10-15[/li]

bu hadislerin birincisini Ayyaşi r.a "Tefsiri Ayyaşi", 2/293, hadis 73'de mürsel olarak Mamer b. Yahya'dan, o da imam Muhammed el-Bakır a.s'dan rivayet etmiştir. ikinci hadisi yine Ayyaşi r.a "Tefsiri Ayyaşi", 2/292-293, hadis 72'de mürsel olarak Muhammed b. Mervan'dan, o da imam Cafer es-Sadık a.s'dan rivayet etmiştir.

hadisin durumuna gelince, Ayyaşi r.a'ın rivayet ettiği hadislerin ikisi de mürseldir ama Kuleyni r.a'ın senedlerinde yer alan ravilerin hepsi sika (güvenilir) ve isnad muttasıldır. Kuleyni r.a'ın rivayet ettiği ilk hadisin senedi ile rivayet edilmiş olan bir başka hadis Şeyh Müslim ed-Daveri h.a'a sorulmuş ve Şeyh bu sened hakkında şu cevabı vermiştir:

• [li]فهذا الخبر صحيح السند
  bu haberin senedi sahihtir.
  
  Şeyh Müslim ed-Daveri h.a'ın sitesi, 2-ci soru[/li]

2. Sünni kaynaklı hadisler: Hakim ve Taberi başta olmakla bir çok hadis, tarih ve tefsir alimi değişik senedlerle bu olayı rivayet etmiştirler.

[img width=224 height=350]http://velayet.files.wordpress.com/2014/01/nahl-106-hakim.jpg[/img][img width=224 height=350]http://velayet.files.wordpress.com/2014/01/nahl-106-hakim1.jpg[/img]

resimde gördüğünüz ehli sünnet hadis alimi Hakim en-Nişaburi’nin "Müstedrek" adlı kitabıdır, işaretlenmiş yerde şu ifadeler var:

• [li]أخبرنا عبد الرحمن بن حمدان الجلاب بهمدان ، ثنا هلال بن العلاء الرقي ، ثنا أبي ، ثنا عبيد الله بن عمرو الرقي ، عن عبد الكريم ، عن أبي عبيدة بن محمد بن عمار بن ياسر ، عن أبيه قال : أخذ المشركون عمار بن ياسر فلم يتركوه حتى سب النبي صلى الله عليه وآله وسلم ، وذكر آلهتهم بخير ثم تركوه ، فلما أتى رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم قال : " ما وراءك ؟ " قال : شر يا رسول الله ، ما تركت حتى نلت منك ، وذكرت آلهتهم بخير قال : " كيف تجد قلبك ؟ " قال : مطمئن بالإيمان قال : " إن عادوا فعد "
  bana Abdurrahman b. Hamdan haber verdi, dedi ki: bana Hallal b. Ala anlattı, dedi ki: bana babam anlattı, dedi ki: Ubeyd b. Amr bana Abdulkerim'den, o Ebu Ubeyde'den, o da babasından alattı, dedi ki: Müşrikler Ammar b. Yasir'i ele geçirdiler ve Nebi s.a.a'e sövüp onların ilahlarını hayırla anmasına kadar onu bırakmadılar. Ammar Rasulullah s.a.a'in yanına gelince (Rasulullah s.a.a) dedi ki: "ne oldu?" Ammar dedi ki: "ya Rasulullah s.a.a! sana sövene ve onların ilahlarını hayırla anmama kadar beni bırakmadılar." Rasulullah s.a.a dedi ki: "kalbin nasıldı?" Ammar dedi ki: "imanla dolu idi." Rasulullah s.a.a dedi ki: "(eğer) onlar (aynı işe) dönerse sende (önce yaptığına) dön."
  
  Hakim, "Müstedrek", 2/389, hadis 3362[/li]

hadisi ibni Ebu Hatem "Tefsiri ibni Ebu Hatem", 7/2304, hadis 12667'de; Taberi "Tefsiri Taberi", 17/304, Nahl suresinin tefsiri babında rivayet etmiştir.

hadisin durumuna gelince, Hakim ve onun kitabını tahkik eden ez-Zehebi hadis hakkında diyorlar ki:

• [li]هذا حديث صحيح على شرط الشيخين و لم يخرجاه
  تعليق الذهبي قي التلخيص : على شرط البخاري ومسلم
  (Hakim): bu hadis Şeyhayn (Buhari ve Müslim) şartına göre sahihtir ama rivayet etmemiştirler.
  ez-Zehebi: Buhari ve Müslim şartına göre (sahih).
  
  Hakim, "Müstedrek", 2/389, hadis 3362[/li]

diğer yandan bu hadisi kitabında rivayet etmiş olan ibni Ebi Hatem kitabının mukaddimesinde tefsirine ancak sahih hadisleri aldığıı bildirmiştir, bkz: ibni Ebi Hatem, "Tefsiri ibni Ebi Hatem", sayfa 14

[Razavi]

Ynt: Nahl suresi 106-cı ayetin tefsiri

Allah razı olsun kardeşim güzel yazı gerçekten.